Tình tiết vụ Giám đốc Tài chính, kiêm Phó CTHĐQT Tập đoàn công nghệ đình đám của Trung Quốc Huawei Mạnh Vãn Chu bị bắt và xét xử tại Canada tiếp tục “hấp dẫn” giới truyền thông, bởi sự pha trộn giữa tiền bạc, quyền lực và mưu đồ chính trị.
| "Công chúa Huawei" sau khi được tại ngoại. (Nguồn: SCMP) |
Trong khi “công chúa Huawei” Mạnh Vãn Chu vẫn đang tiếp tục chờ đợi một phiên điều trần dẫn độ để biết chính xác xem cô có được gửi đến Mỹ để đối mặt với các “cáo buộc gian lận và vi phạm các lệnh trừng phạt quốc tế đối với Iran hay không”, các thông tin dưới đây sẽ cung cấp một góc nhìn về Mạnh Vãn Chu và tình hình cập nhật về cô .
Mạnh Vãn Chu là ai?
Một người phụ nữ 46 tuổi, tên thường gọi là Cathy hay Sabrina Meng. Mạnh Vãn Chu sống ở Thâm Quyến, Trung Quốc và là con gái yêu của Nhậm Chính Phi - người sáng lập Tập đoàn Công nghệ Huawei vào năm 1987.
Theo thông tin từ các công tố viên Mỹ, ông trùm công nghệ Nhậm Chính Phi là người giàu thứ 83 trên thế giới với khối tài sản ròng khoảng 3,2 tỷ USD.
Mạnh Vẵn Chu có bằng thạc sĩ và bắt đầu vào làm việc tại Huawei từ năm 1993, kinh qua các vị trí như: Giám đốc kế toán quốc tế, CFO của Huawei Hongkong và là người có quyền lực cao nhất ở bộ phận quản lý kế toán của Tập đoàn. Hiện tại, “công chúa Huawei” giữ chức Giám đốc tài chính của Huawei, kiêm Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị của tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới này.
| CFO của Huawei Mạnh Vãn Chu cùng người thân tại Vancouver. (Nguồn: SCMP) |
Mạnh Vãn Chu có bốn người con, từ 10 đến 20 tuổi. Ba con trai đầu của cô là kết qủa của những cuộc hôn nhân trước, cô con gái út với người chồng hiện tại có tên là Liu Xiaozong, thường được gọi là Carlos.
Trong Bản khai với Tòa án Canada, Mạnh Vãn Chu cho biết, cô hiện đang phải chịu đựng nhiều vấn đề về sức khỏe. Cô từng bị phẫu thuật ung thư tuyến giáp vào năm 2011 và gặp khó khăn khi ăn thức ăn đặc.
Tại sao Huawei gặp nạn?
Huawei được biết đến là một trong những công ty viễn thông lớn nhất thế giới. Công ty này hiện đang sử dụng 180.000 lao động tại hơn 170 quốc gia và khu vực, trong đó có hơn 700 lao động ở Canada.
Theo báo cáo thường niên năm 2017, doanh thu của Huawei năm 2017 đạt hơn 90 tỷ USD, trong đó có 7 tỷ USD lợi nhuận ròng. Tập đoàn khổng lồ này hiện đang sẵn sàng tận dụng lợi thế của việc tung ra toàn cầu công nghệ không dây thế hệ thứ năm, hay còn gọi là 5G.
Nhưng gần đây, các chuyên gia bảo mật đã cảnh báo Canada về việc hợp tác với Huawei, với mối lo ngại về mối quan hệ chặt chẽ giữa Tập đoàn này và Chính phủ Trung Quốc.
| Chủ tịch Huawei Nhậm Chính Phi, là cha của Mạnh Vãn Chu, từng là kỹ sư quân sự cho Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc. (Nguồn: Bloomberg) |
Các chuyên gia an ninh mạng cho biết, Chủ tịch Huawei và là cha của Mạnh Vãn Chu từng là kỹ sư quân sự cho Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc.
Mạnh Vãn Chu bị buộc tội gì?
Các cáo buộc gian lận chống lại Mạnh Vãn Chu liên quan đến mối quan hệ giữa Huawei và một công ty có tên là Skycom - đang kinh doanh ở Iran. Theo các công tố viên Mỹ, Skycom là một công ty con "bí mật" của Huawei.
Iran đang phải chịu lệnh trừng phạt của Mỹ và các ngân hàng có thể sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự, nếu họ giúp chuyển tiền ra khỏi một quốc gia bị trừng phạt và kết nối với hệ thống ngân hàng toàn cầu.
Hãng tin Reuters mới đây đã đưa ra một loạt các câu chuyện phơi bày mối quan hệ giữa Huawei và Skycom.
Một công tố viên Mỹ cho biết, Mạnh Vãn Chu - người từng nắm quyền trong ban Giám đốc của Skycom - đã bác bỏ những cáo buộc đó trong một buổi thuyết trình với các chủ ngân hàng ở New York vào năm 2013.
Họ cáo buộc, cô ta đã nói dối – kể cả lời khẳng định "Huawei đã bán hết cổ phần trong Skycom và Mạnh Vãn Chu cũng đã rời bỏ vị trí trong Hội đồng quản trị Skycom".
“Tuyên bố trên của Mạnh Vãn Chu hoàn toàn không đúng sự thật vì thực tế Huawei đã bán cổ phần của mình ở Skycom cho một công ty cũng do Huawei kiểm soát", Chính quyền Mỹ cáo buộc.
Các công tố viên Mỹ tuyên bố, “công chúa Huawei” Mạnh Vãn Chu đã lừa dối tất cả các tổ chức tài chính để giao dịch với “tiền bẩn”.
Tại sao “công chúa Huawei” bị bắt ở Vancouver?
Theo luật sư của Mạnh Vãn Chu, Phó Chủ tịch Huawei đang đi công tác, quá cảnh tại Sân bay Quốc tế Vancouver khi đang trên đường đến Mexico, Costa Rica, Argentina và Pháp.
Phía Mỹ cho rằng, Mạnh Vãn Chu đã tránh đến Mỹ kể từ tháng 4/2017, thời điểm bị cáo buộc và được biết về một cuộc điều tra tội phạm.
Một thẩm phán ở quận phía Đông New York, Mỹ đã ban hành lệnh bắt giữ Mạnh Vãn Chu vào hồi tháng 8. Và cuối cùng “công chúa Huawei” đã bị bắt bởi một lệnh bắt tạm thời, theo các điều khoản của Hiệp ước dẫn độ giữa Canada và Mỹ.
Mỹ có 60 ngày - kể từ ngày cô bị bắt giữ - để gửi các yêu cầu chính thức dẫn độ, cùng với các tài liệu hỗ trợ.
Mạnh Vãn Chu có liên hệ gì với Canada?
Vancouver, thành phố lớn nhất tỉnh British Columbia, Canada, có vai trò đặc biệt đối với Mạnh Vãn Chu cũng như nhiều người thuộc giới "siêu giàu" Trung Quốc, bởi đây là nơi họ có thể mua nhà, cho con đi du học và thỉnh thoảng ghé thăm để nghỉ ngơi, thư giãn.
| Xe cảnh sát trước ngôi nhà của vợ chồng Mạnh Vãn Chu tại Vancouver. (Nguồn: GlobalNews) |
Mạnh Vãn Chu và chồng sở hữu hai ngôi nhà ở Vancouver, trị giá khoảng 22 triệu USD. Cô cũng từng đăng ký thường trú tại Canada.
Các con của cô cũng từng sống ở Vancouver và du học tại đây. Vào mỗi mùa hè, gia đình Phó Chủ tịch Huawei vẫn đến thăm và ở lại vài tuần. Các luật sư của cô cũng thường ở tại một trong những ngôi nhà của họ tại Vancouver trong nhiều tháng vào mỗi mùa hè.
Vậy tại sao cô ấy gặp khó khăn khi được tại ngoại?
Các công tố viên khẳng định, Mạnh Vãn Chu có thể gây ra rủi ro cho một chuyến bay.
Họ cũng tuyên bố rằng, sự giàu có và vị trí lãnh đạo độc nhất của cô trong một Tập đoàn viễn thông toàn cầu sẽ cho cô khả năng trốn tránh khỏi công nghệ giám sát điện tử và chạy trốn khỏi một đất nước nếu cô muốn.
Chồng Mạnh Vãn Chu hứa sẽ chi 15 triệu USD để bảo lãnh cho vợ tại ngoại. Nhưng các công tố viên cho rằng, anh ta không phải là công dân thường trú tại Canada, nên không có động lực để ở lại nếu Mạnh Vãn Chu muốn chạy trốn.
Sau đó, các luật sư của Mạnh Vãn Chu đã đưa ra một kế hoạch để nhận được sự bảo đảm từ năm người bạn Canada, vốn có mối quan hệ chặt chẽ. Họ bao gồm người môi giới đã giúp Mạnh Vãn Chu và chồng mua nhà, một nhân viên bảo hiểm từng làm việc tại Huawei, một hướng dẫn viên yoga bán thời gian sống cạnh một trong những ngôi nhà của cô và một người nội trợ có chồng làm việc với Mạnh Vãn Chu.
Người sáng lập công ty quản lý rủi ro đã cam kết để mắt tới Mạnh Vãn Chu suốt ngày đêm cũng đã đăng ký bảo lãnh bằng tiền. Và bản thân Mạnh Vãn Chu cũng đã bỏ ra 7 triệu USD.
Vụ việc có thể đi đến đâu?
Phiên xét xử Mạnh Vãn Chu tiếp theo sẽ diễn ra vào ngày 6/2/2019 tới. Mỹ sẽ phải cung cấp được bộ hồ sơ về vụ án, giải thích về hành vi phạm tội đã bị cáo buộc và các loại bằng chứng có thể được đưa ra tại phiên tòa.
Vụ việc sau đó sẽ được chuyển sang một phiên điều trần tại Tòa án tối cao.
Một thẩm phán sẽ quyết định, liệu các bằng chứng do Mỹ đưa ra có đủ để tổ chức một phiên tòa hay không, nếu Mạnh Vãn Chu bị buộc tội với các tội danh tương tự ở Canada, bồi thẩm đoàn sẽ kết án nếu họ tin vào các bằng chứng được đưa ra.
Nếu thẩm phán quyết định về việc dẫn độ Mạnh Vãn Chu, Bộ trưởng Bộ Tư pháp sẽ là người phải ra quyết định cuối cùng. “Công chúa Huawei” sẽ có cơ hội giải trình ở thời điểm này.
Nếu Mạnh Vãn Chu phải đối mặt với hình phạt tử hình, Bộ trưởng Tư pháp có thể phải tìm kiếm một sự đảm bảo để cô ta không bị nhận án tử hình. Bởi tội vi phạm các biện pháp trừng phạt không phải là một tội ác.
Cuối cùng, Mạnh Vãn Chu có thể kháng cáo tới Tòa phúc thẩm và Tòa án tối cao Canada.
Như vậy, với những thủ tục khá phức tạp trên, “Công chúa Huawei” có thể sẽ phải mang theo chiếc vòng theo dõi điện tử trong một thời gian khá dài nữa.
| Các nhà quan sát chính trị cho rằng, số phận của Mạnh Vãn Chu cuối cùng có thể được “niêm phong” thông qua các cuộc “mặc cả” giữa các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Mỹ. (Nguồn: CBS) |
Mạnh Vãn Chu sẽ bị dẫn độ?
Theo thông tin mà CBC News có được hồi tháng 5, 90% người bị bắt vì dẫn độ ở Canada trong thập kỷ qua đã phải đầu hàng yêu cầu của các quốc gia.
Theo các chuyên gia pháp lý, 90% là một tỷ lệ rất cao.
Tuy nhiên, ở một khía cạnh khác, các nhà quan sát chính trị cho rằng, số phận của Mạnh Vãn Chu cuối cùng có thể được “niêm phong” thông qua các cuộc “mặc cả” giữa các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Mỹ.
Trung Quốc đã lên tiếng yêu cầu trả tự do cho Mạnh Vãn Chu, còn Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đề nghị ông có thể can thiệp, nếu việc đó sẽ thúc đẩy lợi ích kinh tế của Mỹ.
Mạnh Vãn Chu sẽ làm gì khi tại ngoại?
Sau quyết định chấp nhận tại ngoại, CFO của Huawei sẽ làm việc từ Vancouver và chịu sự theo dõi chặt chẽ của thiết bị giám sát điện tử. Chồng cô - một nhà đầu tư mạo hiểm, cũng sẽ làm việc từ Vancouver, và con gái của sẽ ở đây cùng với họ. Mạnh Vãn Chu đã nói với luật sư của mình rằng, có thể cô sẽ nộp đơn xin làm Tiến sĩ tại Trường Kinh doanh Sauder, thuộc Đại học British Columbia.