Chuyến công du bốn nước trong năm ngày là chuyến thăm châu Phi lần thứ hai của Thủ tướng Modi. Trước đó, ông đã đến thăm Mauritius và Seychelles vào tháng 3/2015. Cách đây tám tháng, tại New Delhi đã diễn ra Hội nghị Thượng đỉnh Ấn Độ - châu Phi lần thứ ba với sự hiện diện của người đứng đầu nhà nước/chính phủ 41 nước châu Phi…
Thành công trên nhiều lĩnh vực
Đến thăm Mozambique, ngày 7/7, Thủ tướng Modi đã có cuộc hội đàm với Thủ tướng Felipe Nyusi, thăm Trung tâm phát triển công nghệ và sáng kiến (CIDT), ký sổ lưu niệm tại Quốc hội. Hai nhà lãnh đạo đánh giá cao sự phát triển quan hệ hợp tác song phương, đồng thời nhất trí tiếp tục thúc đẩy và mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực trọng tâm gồm kinh tế- thương mại, năng lượng, an ninh và giáo dục - đào tạo.
| Thủ tướng Narendra Modi và Tổng thống Kenya Uhuru Kenyatta tại Thủ đô Nairobi ngày 11/7. |
Tại Nam Phi, Thủ tướng Modi đã hội đàm với Tổng thống Jacob Zuma, tham dự Diễn đàn doanh nghiệp Ấn Độ-Nam Phi, gặp gỡ và phát biểu với cộng đồng Ấn kiều tại thành phố Durban... Hai bên nhất trí tăng cường trao đổi các chuyến thăm cấp cao và hướng tới các hoạt động kỷ niệm 20 năm thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện (năm 2017). Lãnh đạo hai nước cam kết mở rộng hợp tác quốc phòng, năng lượng, phát triển nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng, khoa học công nghệ và đổi mới, phát triển nông nghiệp, dịch vụ tài chính…
Về hợp tác quốc tế và khu vực, hai bên nhất trí tăng cường hợp tác trong các cơ chế hợp tác đa phương như: Liên hợp quốc, BRICS, IBSA (gồm Ấn Độ, Bzazil và Nam Phi), G20, WTO, Hiệp hội Vành đai Ấn Độ Dương (IORA) và hợp tác chống khủng bố…
Đến thăm Tanzania ngày 10/7, Thủ tướng Modi đã hội đàm với Tổng thống Joseph Magufuli, nhất trí thúc đẩy quan hệ hợp tác song phương, nhất là về kinh tế. Hai bên cam kết thực hiện chính sách ưu đãi thuế cho doanh nghiệp hai nước, mở rộng cấp vốn ưu đãi cho các dự án phát triển tại Tanzania. Bên cạnh đó, hai bên nhất trí tăng cường hợp tác về khoa học công nghệ, cơ sở hạ tầng, công nghệ thông tin, y tế và xây dựng năng lực, phát triển hệ thống lưới điện và nông thôn.
Tại chặng dừng chân cuối cùng ngày 11/7, Thủ tướng Modi đã hội đàm với Tổng thống Kenya Uhuru Muigai Kenyatta, diễn thuyết tại Đại học Nairobi và gặp gỡ cộng đồng Ấn kiều. Nhất trí thúc đẩy hợp tác song phương, tập trung vào lĩnh vực quốc phòng an ninh, khoa học công nghệ, năng lượng, văn hóa và y tế, hai nhà lãnh đạo cam kết tăng cường hợp tác chia sẻ các thông tin về khủng bố, buôn bán ma túy và tội phạm buôn người, thúc đẩy sớm thông qua Công ước LHQ về chống khủng bố.
Ấn Độ tặng 30 xe cứu thương quân sự cho Kenya, đồng thời cam kết cấp gói tín dụng ưu đãi cho Kenya mua sắm vũ khí, hiện đại hóa quốc phòng. Đáng chú ý, hai bên nhất trí tăng cường hợp tác trong IORA và phát triển nền kinh tế xanh, thúc đẩy hợp tác an ninh hàng hải giữa các quốc gia vành đai Ấn Độ Dương. Về kinh tế-đầu tư, Ấn Độ cam kết tăng cường hỗ trợ tài chính cho các dự án phát triển tại Kenya thông qua việc mở rộng các gói tín dụng ưu đãi, trong đó tập trung vào các dự án nhiệt điện và cơ giới hóa nông thôn. Hai bên nhất trí mở rộng chương trình giao lưu văn hóa giai đoạn 2016-2019, thành lập trung tâm nghiên cứu Ấn Độ tại Đại học Nairobi và Ấn Độ công bố tặng 1 triệu USD để phát triển thư viện Mahatma Gandhi tại trường đại học này.
Cạnh tranh ảnh hưởng với Trung Quốc
Trong hai thập kỷ qua, đây là lần đầu tiên các nhà lãnh đạo Ấn Độ thực hiện một loạt chuyến thăm cấp cao đến châu Phi trong vòng hai tháng. Trước khi ông Modi đến thăm bốn nước kể trên, Tổng thống Mukherjee đã đến Ghana, Côte d’Ivoire và Namibia, trong khi Morocco và Tunisia là hai điểm đến của Phó Tổng thống Hamid Ansari. Những chuyến thăm liên tục của các nhà lãnh đạo Ấn Độ đã làm hồi sinh mối quan hệ ngoại giao truyền thống Ấn Độ - châu Phi, phát đi tín hiệu rằng New Delhi coi trọng các nước ở châu Phi một cách thực chất. Các nước mà ông Modi đến thăm đều là các quốc gia ven biển và các chuyến đi hầu như đã khép kín bốn phương của lục địa đen.
Chuyến thăm thể hiện chính sách ngoại giao tăng cường, chủ động và linh hoạt của Ấn Độ trong quan hệ với các quốc gia châu Phi, là biểu hiện của sự kết hợp chặt chẽ giữa quan hệ địa chính trị và địa kinh tế. Bên cạnh việc thúc đẩy hàng hóa, dịch vụ và đầu tư của Ấn Độ vào thị trường châu Phi rộng lớn và nhiều tiềm năng, chính sách ngoại giao tăng cường của Ấn Độ còn nhằm đảm bảo các lợi ích địa chiến lược kinh tế và năng lượng của Ấn Độ tại khu vực, gia tăng cạnh tranh ảnh hưởng với Trung Quốc và thực hiện tham vọng trở thành một cường quốc toàn cầu.
| Các thỏa thuận ký kết Tại Mozambique: ba thỏa thuận về thanh niên - thể thao; kiểm soát chống buôn bán chất ma túy, chất hướng thần và các tiền chất gây nghiện; và mua 20 nghìn tấn đậu từ Mozambique. Tại Nam Phi: bốn thỏa thuận trong lĩnh vực công nghệ thông tin, trao đổi văn hóa-nghệ thuật, du lịch và đổi mới. Tại Tanzania: năm thỏa thuận trên các lĩnh vực quản lý và phát triển nguồn nước; miễn visa cho người mang hộ chiếu ngoại giao và công vụ; kế hoạch hành động chung giữa các tập đoàn doanh nghiệp nhỏ hai nước; thành lập trung tâm đào tạo tại Zanziban; MoU cấp khoản tín dụng ưu đãi 92 triệu USD cho phát triển hệ thống cung cấp nước tại Zanziban. Tại Kenya: bảy thỏa thuận hợp tác về tránh đánh thuế hai lần; miễn visa cho hộ chiếu ngoại giao; hợp tác quốc phòng, nhất là trong hợp tác nghiên cứu và sản xuất chung; hợp tác chia sẻ thông tin và đánh giá tiêu chuẩn chất lượng trong lĩnh vực thương mại; quản lý và phát triển nhà; và các gói tín dụng hỗ trợ phát triển. |