ASEAN - Nhật Bản: Không khó để nhận ra dấu ấn của Nhật Bản trong ASEAN

Với vai trò nước điều phối quan hệ ASEAN-Nhật Bản giai đoạn 2018-2021, Việt Nam đã tổ chức hai hoạt động quan trọng là Diễn đàn ASEAN-Nhật Bản lần thứ 34 và Hội nghị chuyên đề về “Hợp tác ASEAN-Nhật Bản vì sự Thịnh vượng” trong khuôn khổ sáng kiến Ngày ASEAN-Nhật Bản tại Việt Nam từ 3-4/6/2019 tại Hà Nội.

Chia sẻ với phóng viên Báo TG&VN bên lề Hội nghị, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ Đối tác Chiến lược ASEAN – Nhật Bản, những tiềm năng hợp tác hai bên trong bối cảnh mới.

Trong vai trò nước điều phối quan hệ đối thoại ASEAN-Nhật Bản, Việt Nam đã làm gì để thúc đẩy và nâng tầm quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Nhật Bản, thưa ông?

Quan hệ Nhật Bản – ASEAN có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Không khó để thấy được những biểu hiện cho thấy sự gắn kết giữa ASEAN và Nhật Bản trong 45 năm qua, cũng không khó để nhận ra những dấu ấn của Nhật Bản trong sự phát triển của từng nước ASEAN. Nhật Bản và ASEAN thực sự đã trở thành những đối tác gần gũi, quan trọng của nhau.

Tuy nhiên, trong bối cảnh thế giới và khu vực thay đổi mạnh mẽ, sự phát triển của khoa học công nghệ mang đến nhiều cơ hội song cũng đặt ra không ít thách thức mới, ASEAN và Nhật Bản đang phải phối hợp với nhau để nâng tầm mối quan hệ này, tận dụng cơ hội và vượt qua thách thức của thời đại đang đặt ra cho cả hai bên.

Việt Nam là nước điều phối quan hệ ASEAN – Nhật Bản, chúng ta có những đóng góp cụ thể như việc tổ chức các cuộc hội thảo để đưa học giả, các nhà làm chính sách, doanh nghiệp đến gần với nhau, bàn về những vấn đề mấu chốt mà cả ASEAN và Nhật Bản đang quan tâm. Đó là vấn đề hòa bình ổn định, kết nối các nền kinh tế, kết nối số, phát triển thịnh vượng trong bối cảnh mới, thích ứng với cách mạng công nghiệp 4.0, già hóa dân số…

Thưa ông, trong các phiên thảo luận, ASEAN và Nhật Bản đều chú trọng tới chia sẻ kinh nghiệm áp dụng công nghệ cao vào phát triển các lĩnh vực, ông có thể cho biết thêm về mảng hợp tác này?

Năm ngoái, Việt Nam đã đồng chủ trì Diễn đàn kinh tế thế giới về ASEAN (WEF ASEAN 2018), trong đó chủ đề chính là thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 với nhiều sáng kiến được đưa ra. Năm Chủ tịch ASEAN 2018 của Singapore cũng đã đưa ra sáng kiến về một mạng lưới thành phố thông minh ASEAN. Năm nay, trong khuôn khổ hợp tác với Nhật Bản, Việt Nam cũng đã thúc đẩy để Nhật Bản cùng tham gia vào xây dựng mạng lưới thành phố thông minh. Nhật Bản luôn được biết đến với những nỗ lực không ngừng trong đổi mới và nâng cấp thành phố thông minh. Nhờ đó mà Nhật Bản dẫn đầu trong phát triển các giải pháp và công nghệ, đặc biệt trong khía cạnh xây dựng và quản lý.

Bên cạnh đó, Việt Nam và các nước ASEAN là các nước phát triển về nông nghiệp. Phát triển ngành nông nghiệp công nghệ cao có khả năng cạnh tranh, thích ứng với biến đổi khí hậu và hội nhập tốt vào chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu là một trong những ưu tiên chính hiện nay của của các nước ASEAN. ASEAN có thể học hỏi từ nền nông nghiệp sử dụng công nghệ cao của Nhật Bản, tận dụng kết quả của số hóa để thúc đẩy nền nông nghiệp khu vực.

Một vấn đề khác, ASEAN cũng đã bắt đầu bước vào giai đoạn già hóa dân số, thiếu hụt lực lượng lao động, do vậy, làm sao để những người có độ tuổi cao có cuộc sống tích cực hơn là chủ đề cần thiết hiện nay. Nhật Bản có nhiều kinh nghiệm về lĩnh vực này và sẵn sàng chia sẻ cùng với ASEAN, hai bên đã thành lập trung tâm ASEAN – Nhật Bản với mục tiêu để người già ở ASEAN có một cuộc sống ý nghĩa, tích cực hơn.

Ông đánh giá như thế nào về sự tham gia tích cực của Nhật Bản trong các diễn đàn mà ASEAN đóng vai trò trung tâm?

Nhật Bản là đối tác rất tích cực của ASEAN, tham gia rất trách nhiệm vào các cơ chế do ASEAN dẫn dắt như cơ chế ASEAN + 3, Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn an ninh khu vực (ARF), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN (ADMM) mở rộng,…

Nhật Bản và ASEAN cũng chia sẻ nhiều quan điểm song trùng về các vấn đề khu vực và quốc tế. Nhật Bản coi trọng vai trò, sự dẫn dắt của ASEAN và luôn nỗ lực cùng phối hợp với ASEAN tại các diễn đàn ASEAN đóng vai trò trung tâm. Sắp tới, hai bên cũng cùng cố gắng để mang lại sự đồng bộ trong chiến lược của mỗi bên. Ví dụ như Nhật Bản có tầm nhìn về khu vực Ấn Độ Dương tự do và rộng mở, ASEAN cũng có quan điểm chung về khu vực này. Nhật Bản đưa ra sáng kiến về cơ sở hạ tầng bền vững và ASEAN cũng có kế hoạch tổng thể về kết nối.

Việt Nam, nước điều phối quan hệ ASEAN – Nhật Bản phải đóng vai trò chủ đạo, phối hợp với Nhật Bản để có những sáng kiến để tiến hành các hoạt động, dự án, các văn kiện để dẫn dắt quan hệ này trong 3 năm tới. Quan hệ Việt Nam – Nhật Bản hết sức đặc biệt, Nhật Bản là đối tác hàng đầu của Việt Nam, thể hiện trên tất cả các lĩnh vực.

Việt Nam đang đến rất gần với vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, theo Thứ trưởng đâu là “kim chỉ nam” cho cả một năm sắp tới?

Có lẽ, với vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam sẽ tập trung vào những điểm mà ASEAN cần nhất, đó là sự gắn kết nhiều hơn, một tư thế sẵn sàng hơn để thích ứng với những thay đổi, cơ hội, thách thức trên thế giới. Từ đó, Việt Nam sẽ đưa ra những ưu tiên để đáp ứng đúng nhu cầu của ASEAN.

Xin cám ơn Thứ trưởng.