| Lãnh đạo Đảng PiS Jaroslaw Kaczynski phát biểu trước cử tri. (Nguồn: Reuters) |
Theo tổ chức thăm dò dư luận Ipsos, đảng PiS - được lãnh đạo bởi Jaroslaw Kaczynski, người anh em song sinh của cố Tổng thống Ba Lan Lech, đã giành 39,1% số phiếu, đủ để tự thành lập chính phủ trong khi đảng Cương lĩnh Công dân (PO) thân EU chỉ đạt 23,4% số phiếu. Đảng Nowoczesna của cựu chuyên gia kinh tế Ngân hàng Thế giới Ryszard Petru giành 7% số phiếu và đảng Kukiz'15 của ngôi sao nhạc rock Pawel Kukiz chỉ chiếm 9%.
Nếu kết quả thăm dò là chính xác, PiS sẽ là đảng đầu tiên giành nhiều ghế Nghị viện nhất kể từ khi Ba Lan tổ chức bầu cử tự do sau năm 1989.
Nền kinh tế của Ba Lan - được xem là lớn nhất trong các nước thuộc khối XHCN cũ ở Trung Âu – đã tăng trưởng gần 50% trong thập kỷ qua với các chính sách kinh tế thị trường của đảng PO tập trung tìm kiếm viện trợ của EU kết hợp với đầu tư thận trọng vào tăng trưởng xanh. Tuy nhiên, vấn đề nghèo đói và nền kinh tế trì trệ vẫn còn tồn đọng đã khiến PiS tận dụng được sự bất bình trong dân chúng để giành phiếu cho mình.
Dầu vậy, việc đảng PiS lên nắm quyền có thể đồng nghĩa rằng Ba Lan sẽ đứng chung hàng ngũ với Hungary và Slovakia trong việc phản đối kế hoạch tái định cư cho người tị nạn từ Trung Đông và Bắc Phi, làm sâu sắc thêm chia rẽ trong EU khi mà Thủ tướng Đức Angela Merkel đã chủ trương đưa ra tiếp cận cởi mở hơn.
Trong khi không hề tin tưởng EU và chủ trương ủng hộ lập trường mạnh mẽ của NATO với Nga (đặc biệt là sau sự kiện sáp nhập của bán đảo Crimea ở láng giềng phía Đông Balan năm 2014), PiS phản đối việc Ba Lan gia nhập khu vực đồng Euro trong thời gian tới và hứa hẹn sẽ chi tiêu nhiều hơn cho phúc lợi đối với người nghèo. Đảng bảo thủ này còn muốn lưu giữ các giá trị Công giáo La Mã trong luật Ba Lan.
Ông Kaczynski, một người hâm mộ từ lâu đối với Thủ tướng cánh hữu Orban, đã cho rằng những người di cư Hồi giáo đe dọa lối sống của Công giáo Ba Lan. Hồi đầu tháng này, ông đã bị báo chí Ba Lan chỉ trích vì phân biệt chủng tộc khi nói rằng người tị nạn sẽ mang lại các dịch bệnh và ký sinh trùng mới tới Ba Lan. Trong chiến dịch tranh cử, PiS đã tìm cách khai thác tình cảm dân tộc gắn liền với những lo ngại về nhập cư, đặc biệt từ các cử tri trẻ.
Bên cạnh đó, các nhà kinh tế cho biết, kế hoạch đánh thuế các ngân hàng của PiS đe dọa các dòng tiền chảy vào nền kinh tế, trong khi chi tiêu phúc lợi có dấu hiệu thiếu thận trọng hơn.
Ông Zbigniew Kuzmiuk, người được dự báo sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành các chính sách kinh tế của chính phủ mới cho biết, một trong những quyết định kinh tế đầu tiên của chính phủ mới sẽ là đưa ra một bản sửa đổi ngân sách cho năm tới. "Chúng tôi muốn, có lẽ là vào tháng 1/2016, sẽ giới thiệu hai loại thuế rất quan trọng là thuế ngân hàng – đánh thuế trên tài sản với tỷ lệ 0,39% và thuế siêu thị", ông nói.
Ông cho biết, chính phủ sẽ cam kết duy trì mức thâm hụt tổng thể dưới 3% sản lượng quốc gia để phù hợp với các nguyên tắc của EU. PiS cũng sẽ có cơ hội để đề cử đa số thành viên của Hội đồng chính sách tiền tệ Ba Lan, cho phép đảng này kiểm soát chính sách lãi suất trên thực tế.
Minh Tuấn (theo Reuters)