Là một bác sĩ nhưng ông Trần Kim Lân (sinh năm 1964) - Việt kiều thế hệ thứ 3 sinh ra tại CHDCND Lào lại có niềm đam mê nghiên cứu ngôn ngữ tiếng Việt.
Bác sĩ Kim Lân, quê ở huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình. Năm 1979, ông là lứa học sinh đầu tiên được Hội Việt kiều tỉnh Savannakhet, CHDCND Lào cử sang học Trung học phổ thông tại tỉnh Thừa Thiên-Huế.
| Bác sĩ Trần Kim Lân đang khám chữa bệnh cho người dân. (Nguồn: VOV) |
Những năm tháng là sinh viên y khoa Huế, ông Trần Kim Lân liên tục ốm bởi những trận sốt rét hành hạ, sức khỏe yếu kém. May mà sau đó, ông được thầy thuốc giúp phục hồi bằng phương pháp Đông y. Ông Kim Lân đã theo học cách chữa bệnh bằng phương pháp Đông y.
Với sự cần cù, chịu khó, sau vài năm học tập, ông Trần Kim Lân đã có trong tay tấm bằng bác sĩ Tây y và hiểu thêm nghề chữa bệnh bằng Đông y.
Sau khi học xong đại học, từ năm 1990 đến nay, bác sĩ Trần Kim Lân trở về tỉnh Savannakhet, CHDCN Lào mở phòng khám tư nhân bằng việc kết hợp phương thức chữa trị giữa Đông và Tây y.
Bác sĩ Kim Lân làm việc với phương châm "đơn giản, hiệu quả", giá vừa phải để những bệnh nhân khó khăn về kinh tế có thể điều trị lâu dài. Niềm vui lớn nhất của ông là đã chữa trị một số bệnh khó như sốt rét, gan mãn tính, xơ gan, phụ nữ chậm có con...
Nhìn thấy bệnh nhân qua cơn “thập tử nhất sinh”, khỏi bệnh nhờ phương pháp điều trị của mình, bác sĩ Kim Lân như càng cảm thấy có thêm động lực và tự khuyên mình phải có trách nhiệm hơn với công việc.
Giữ gìn và phát huy tiếng Việt bằng cách viết từ điển
Không chỉ là một bác sĩ hết lòng vì bệnh nhân, ông Trần Kim Lân còn được biết đến là một Việt kiều có nhiều công sức gìn giữ và phát huy ngôn ngữ tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam đang sinh sống và làm việc tại CHDCND Lào.
Thời kỳ các con ông còn nhỏ, ngoài công tác chữa bệnh, Việt kiều Kim Lân còn có nhiệm vụ dạy học cho các con. Các con tuy hiểu tiếng Việt nhưng chỉ là những từ giao tiếp đơn giản. Nỗi lo ngày nào đó lớp con cháu người Việt sinh ra tại Lào sẽ không còn nói được tiếng quê hương khiến ông day dứt đến mất ngủ.
| Cuốn từ điển Lào-Việt do bác sĩ Trần Kim Lân viết hỗ trợ rất hiệu quả cho người dân học tiếng Việt và tiếng Lào. (Nguồn: VOV) |
Nhận thấy tiếng Việt rất phong phú, giàu hình ảnh và muốn thế hệ con cháu không quên ngôn ngữ của cha ông, bác sĩ Trần Kim Lân đã quyết tâm viết từ điển Việt-Lào.
Thực chất là Việt kiều Trần Kim Lân đã bắt đầu viết từ điển từ lúc đang học ở trường Đại học Y nhưng vì thời gian eo hẹp, kinh tế khó khăn, sách tham khảo cũng ít nên ông phải bỏ dở.
Chỉ đến năm 1997, sau khi gom góp tiền mua được một dàn máy vi tính để phục vụ cho công tác lưu trữ tư liệu thì ý nguyện làm một điều gì đó giúp cho việc học tiếng Việt hiệu quả hơn năm nào lại sống lại trong ông. Và lần này, ông quyết tâm biên soạn từ điển Lào-Việt và Việt-Lào một cách quy củ và có hệ thống hơn.
Bác sĩ Kim Lân cho biết, công tác biên soạn từ điển gặp nhiều khó khăn vì người động viên cũng có nhiều nhưng người chê thì cũng không thiếu nên có những lúc nản chí. Nhưng rồi ông lại vượt qua được và viết tiếp.
Trong quá trình biên soạn, bác sĩ Trần Kim Lân đã tham khảo cách thức viết từ điển của một số tác giả và nhà xuất bản. Từ việc đọc nhiều sách báo, tích lũy kinh nghiệm cho đến mầy mò tìm kiếm các từ loại nên đến năm 2003, bác sĩ Trần Kim Lân đã hoàn thành xong 2 bộ từ điển Lào- Việt và Việt- Lào cùng các quyển Tục ngữ Lào- Việt, Tục ngữ Việt-Lào, Từ đồng nghĩa Lào-Việt. Tất cả các cuốn sách này đều có giấy phép xuất bản tại CHDCND Lào nhưng tới nay, Nhà xuất bản mới in được quyển từ điển Lào-Việt.
Cho đến năm 2006 có chương trình hợp tác giữa hai Bộ Giáo dục-Đào tạo của hai nước Việt Nam-CHDCND Lào, bác sĩ Trần Kim Lân chính thức được mời tham gia viết từ điển Việt-Lào. Lời mời này như là sự động viên tiếp thêm nhiệt huyết để ông chuyên tâm nghiên cứu, gìn giữ và phát huy ngôn ngữ quê hương đến với bà con Việt kiều ở đất nước Triệu Voi.
Dự kiến đến cuối năm 2017, bác sĩ Trần Kim Lân sẽ hoàn thành xong bộ từ điển Việt-Lào với khoảng 2.000 bản cũng như chỉnh sửa bộ từ điển Lào-Việt. Đây là nguồn tài liệu học tập, nghiên cứu rất hữu ích cho người Việt Nam đang sinh sống, học tập và làm việc tại CHDCND Lào cũng như người dân nước bạn muốn học tập, tìm hiểu về Việt Nam.