| Vì sao Trung Quốc mong muốn tham gia CPTPP? (Nguồn: Politik) |
Các phương tiện truyền thông loan tin rằng tại cuộc họp báo sau khi kết thúc phiên họp thường kỳ của Quốc hội, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã tuyên bố rằng Trung Quốc có thái độ tích cực đối với CPTPP và đang xem xét vấn đề liên kết vào tổ chức này. Sau đó, đại diện chính thức của Bộ Thương mại Trung Quốc cũng phát biểu với tinh thần tương tự. Tuy nhiên, các nước kỳ cựu của thỏa thuận là Mexico và New Zealand vẫn chưa hề nhận được thông tin nào giống như một yêu cầu chính thức từ phía Bắc Kinh về vấn đề này.
Vậy, câu hỏi được đặt ra là cơ sở nào để Bắc Kinh phấn đấu tham gia CPTPP? Ngày nay, mối quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương, thậm chí cả sau khi Washington rút khỏi vào năm 2017, vẫn là một nhóm kinh tế hùng mạnh bao gồm 11 nước là Australia, Brunei, Việt Nam, Canada, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Chile và Nhật Bản. Đó sẽ là một thị trường tự do to lớn.
Bắc Kinh hiểu rằng, việc có mối quan hệ mật thiết với những nước này, đặc biệt là trong khuôn khổ hiệp định, là rất đáng giá. Thậm chí, trong bối cảnh ngày nay khi hàng loạt quốc gia như Australia, Canada… đang gay gắt chỉ trích vai trò của Trung Quốc trong đại dịch Covid-19 cùng những sự kiện tại Hong Kong (Trung Quốc), những tuyên bố về nguyện vọng tham gia CPTPP của Bắc Kinh biết đâu sẽ mang lại những tác động tích cực nhất định.
Trong khi đó, chuyên gia Mỹ Barbara Weisel cho rằng, Bắc Kinh quan tâm đến CPTPP do thực tế là đại diện của vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc) đã tiến hành đàm phán với tổ chức này mà Bắc Kinh thì luôn bằng mọi cách cố gắng cản trở quan hệ quốc tế của Đài Bắc.
Khi nhắc đến Trung Quốc, chắc hẳn sẽ không ít người phản đối ý tưởng để nước này tham gia vào CPTPP. Trong tương quan với chi tiết điều phối lao động, người ta thấy rằng Chính phủ Trung Quốc sẽ buộc phải chấp nhận sự tồn tại của các công đoàn độc lập với chính quyền.
Trong khi đó, những quốc gia đã ký thỏa thuận CPTPP có thể cũng không mấy vui mừng với sự tham gia của Trung Quốc. Do không hiện hữu hàng rào thuế quan giữa các nước thành viên, có viễn cảnh dễ thấy là Bắc Kinh sẽ làm "ngập" các nước đối tác bằng các sản phẩm Trung Quốc. Ví dụ, cạnh tranh với Việt Nam trên thị trường hàng dệt may, với Nhật Bản và Malaysia trong ngành điện tử dân dụng.
Do vậy, chắc chắn sẽ xuất hiện những ý kiến trái chiều về việc kết nạp Trung Quốc vào CPTPP. Một ví dụ điển hình là Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP). Hồi năm ngoái, Ấn Độ đã từ chối tham gia tổ chức này vì e ngại "cơn lũ" hàng hóa Trung Quốc tràn vào.
Trong bối cảnh đó, yếu tố trấn an các nước thành viên CPTPP là sự cân nhắc xem xét, củng cố bằng kinh nghiệm lịch sử còn tươi mới về việc Trung Quốc gia nhập WTO. Tuy nhiên, các đại diện Trung Quốc ưa thích tiến hành đàm phán và do đó các cuộc thương lượng nếu có, nhiều khả năng sẽ kéo dài.