| Cả ông Biden và ông Trump đều sẽ ưu ái 'quân bài' thuế quan trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024. (Nguồn: Reuters) |
Trong cuộc đua bầu cử Mỹ 2024, chương trình nghị sự thương mại của ông Donald Trump đề xuất giống như một cuộc chiến thương mại mà ông đã tiến hành trong nhiệm kỳ Tổng thống của mình.
Cựu Tổng thống Trump không chỉ kêu gọi đánh thuế 60% đối với tất cả hàng hóa Trung Quốc mà ông còn tuyên bố sẽ áp thuế ít nhất 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu trị giá 3.000 tỷ USD của Mỹ.
"Phần nổi của tảng băng chìm"
Ông Trump cho rằng, áp dụng thuế quan mạnh mẽ như một cách để bảo vệ tầng lớp lao động Mỹ, thì nghiên cứu mới cho thấy, không thực sự như vậy.
Theo một bài báo của Viện Kinh tế quốc tế Peterson, các đề xuất thương mại chưa từng có của ông Trump sẽ gây ra “thiệt hại tài sản thế chấp đáng kể cho nền kinh tế Mỹ”, khiến người tiêu dùng thiệt hại ít nhất 500 tỷ USD mỗi năm, tương đương 1,8% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP).
Con số này gần gấp 5 lần tổng chi phí tính theo tỷ lệ GDP từ cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung giai đoạn năm 2018-2019.
Các nhà nghiên cứu nhận thấy, các đề xuất thuế quan của cựu Tổng thống Trump sẽ khiến một hộ gia đình có thu nhập trung bình điển hình phải trả ít nhất 1.700 USD/năm.
Các tác giả Kimberly Clausing và Mary Lovely, nghiên cứu sinh cấp cao tại Viện Kinh tế quốc tế Peterson nhận định: "Những chính sách này có nhiều khả năng gây tổn hại hơn là giúp ích cho những người Mỹ có thu nhập thấp và trung bình".
Bài báo nhấn mạnh rằng, khoản thiệt hại 1.700 USD đối với một gia đình điển hình chỉ là tác động tối thiểu vì ước tính này không bao gồm thiệt hại từ sự trả đũa của nước ngoài, tăng trưởng kinh tế chậm hơn và mất khả năng cạnh tranh.
Clausing, Chủ tịch bộ phận chính sách và luật thuế tại Trường Luật Los Angeles (Đại học California - UCLA) nhận thấy: “Đây là phần nổi của tảng băng chìm. Chi phí trả đũa sẽ rất lớn. Châu Âu sẽ đánh thuế ngược lại, trong khi Mexico và Canada cũng rất khó chịu".
Tổng thống Biden "mạnh tay" áp thuế
Tất nhiên, ông Trump không phải là người duy nhất tuyên bố sẽ áp dụng "quân bài" thuế quan.
Tổng thống Mỹ Joe Biden phần lớn vẫn giữ nguyên các mức thuế từ thời ông Trump.
Các tác giả của Viện Kinh tế quốc tế Peterson cho hay: “Mặc dù có rất nhiều cơ hội nhưng Tổng thống Biden đã thất bại trong việc loại bỏ các mức thuế quan áp dụng với Trung Quốc mà ông Trump từng áp dụng".
Không chỉ giữ nguyên mức thuế của cựu Tổng thống Trump, ông chủ Nhà Trắng còn "mạnh tay" tăng thuế. Cụ thể, Tổng thống Biden tuyên bố sẽ áp đặt các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt hơn đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc trị giá 18 tỷ USD (tương đương 16,67 tỷ Euro).
Washington sẽ tăng thuế trong các lĩnh vực mục tiêu, trong đó xe điện của Trung Quốc. Tổng mức thuế đối với các loại xe điện sẽ tăng vọt lên 102,5% từ mức 27,5% hiện tại.
Các biện pháp mới cũng nhắm vào các công nghệ khác bao gồm pin, pin Mặt trời, thép và nhôm. Thuế sẽ tăng từ 7,5% lên 25% đối với pin lithium, từ 0 lên 25% đối với khoáng sản quan trọng, từ 25% lên 50% đối với pin Mặt trời và từ 25% lên 50% đối với chất bán dẫn.
Trong bài phát biểu tại Frankfurt, Đức mới đây, Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen đã kêu gọi châu Âu tham gia cùng Mỹ trong nỗ lực chống lại làn sóng hàng hóa giá rẻ của Trung Quốc tràn vào thị trường toàn cầu.
Bà Yellen nhấn mạnh: "Dư thừa công suất trong công nghiệp không chỉ gây ra mối đe dọa cho các công ty ở Mỹ và châu Âu. Nó cũng có thể ngăn cản các nước trên thế giới, bao gồm cả các thị trường mới nổi, xây dựng các ngành công nghiệp có thể thúc đẩy tăng trưởng của họ. Nếu chúng ta không phản ứng một cách chiến lược và thống nhất, khả năng tồn tại của các doanh nghiệp ở cả nước chúng ta và trên toàn thế giới có thể gặp rủi ro".
Nghiên cứu sinh Clausing cho hay, ước tính sơ bộ cho thấy, các mức thuế nhắm mục tiêu này của ông Biden sẽ khiến một gia đình thông thường phải trả khoảng 30 USD một năm.
| Nếu cựu Tổng thống Trump trở lại, ông ấy sẽ thực hiện lại chương trình nghị sự nước Mỹ trên hết, ủng hộ tăng trưởng. (Nguồn: Axios) |
Kinh tế Mỹ thiệt hại ra sao?
Bà Karoline Leavitt, thư ký báo chí quốc gia của ông Trump cho hay, cựu Tổng thống Mỹ đã đàm phán các thỏa thuận thương mại tốt hơn trong nhiệm kỳ đầu tiên, điều này đã thúc đẩy nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Bà nói: “Nếu cựu Tổng thống Trump trở lại Nhà Trắng, ông sẽ thực hiện lại chương trình nghị sự nước Mỹ trên hết, ủng hộ tăng trưởng, ủng hộ việc làm và đạt được các thỏa thuận thương mại tốt nhằm nâng cao tinh thần cho người lao động và gia đình Mỹ”.
Tuy nhiên, một số nhà kinh tế đã bày tỏ sự cảnh giác trước các đề xuất về mức thuế quan khổng lồ của ứng cử viên Trump - "người đàn ông thuế quan” năm 2018.
Gần đây, Tập đoàn Moody's ước tính rằng, ngay cả khi ông Trump giảm nhẹ "đòn" thuế quan bằng việc cắt giảm thuế, các đề xuất thương mại của ông sẽ khiến nền kinh tế Mỹ mất đi 675.000 việc làm, lạm phát trầm trọng hơn và GDP giảm 0,6 điểm phần trăm.
Mark Zandi, nhà kinh tế trưởng tại Moody's dự báo, nền kinh tế Mỹ có thể sẽ rơi vào suy thoái khi phải gánh chịu sự trả đũa từ các quốc gia khác.
Một báo cáo gần đây của Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ cũng tiết lộ, sẽ tốn khoảng 4,6 nghìn tỷ USD nếu việc cắt giảm thuế của ông Trump được kéo dài trong thập niên tới.
Các nhà nghiên cứu của Viện Kinh tế quốc tế Peterson thì nhận thấy ,lợi ích từ việc mở rộng các biện pháp cắt giảm thuế của cựu Tổng thống Trump sẽ “tập trung vào nhóm người có thu nhập cao nhất một cách không cân xứng”.
Nhìn vào bức tranh lớn hơn, Viện trên dự đoán, nguy cơ xảy ra một cuộc chiến thương mại toàn cầu rộng hơn cũng có thể ảnh hưởng đến các vấn đề quốc tế.
Các tác giả viết: "Căng thẳng thương mại sẽ khiến các quốc gia khó hợp tác hơn trong các vấn đề quan trọng khác như biến đổi khí hậu, tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng, an ninh và phổ biến vũ khí hạt nhân".
Ai sẽ trả tiền thuế quan?
Phân tích thương mại của Viện Kinh tế quốc tế Peterson giả định rằng, thuế quan “được chuyển hoàn toàn sang người mua ở Mỹ”.
Nhiều chuyên gia cho rằng, người tiêu dùng và doanh nghiệp tại nền kinh tế lớn nhất thế giới phải trả chi phí từ thuế quan.
Các nhà kinh tế của Goldman Sachs khẳng định: “Mức thuế quan giai đoạn năm 2018-2019 rõ ràng đã làm tăng giá tiêu dùng. Mức thuế này hầu như hoàn toàn do các doanh nghiệp và hộ gia đình Mỹ gánh chịu - chứ không phải các nhà xuất khẩu Trung Quốc".
Tương tự như vậy, Ủy ban Thương mại quốc tế Mỹ đã phát hiện trong một nghiên cứu năm 2023 rằng, các nhà nhập khẩu của đất nước “chịu gần như toàn bộ chi phí” về thuế quan.
"Người đàn ông thuế quan" đã nhiều lần tuyên bố, các quốc gia khác đang phải trả thuế quan của Mỹ.
Nhưng dù thiệt hại thế nào, theo giới chuyên gia, trong cuộc bầu cử Mỹ 2024, bất kể ai thắng, thuế quan dự kiến vẫn được ưu ái - đặc biệt là đối với Trung Quốc. Cả hai ứng cử viên: Tổng thống Biden và cựu Tổng thống Trump đều chấp nhận thuế quan như một cách để thể hiện rằng, họ cứng rắn với Trung Quốc và hầu như không muốn lùi bước.