| Ai chiến thắng trong cuộc Bầu cử Mỹ vẫn khó đoán định dù 3/11 đang tới gần. (Nguồn: AP) |
Ngày 29/9, Tổng thống Mỹ Donald Trump của đảng Cộng hòa và ứng cử viên Joe Biden của đảng Dân chủ đã gặp nhau tại thành phố Cleveland, bang Ohio trong một cuộc tranh luận trực tiếp kéo dài 90 phút mà giới quan sát gọi là “một trận bão kinh hoàng”.
Dưới sự điều phối của phóng viên Chris Wallace, người dẫn chương trình của kênh Fox News, hai ứng cử viên đã tranh luận về 6 vấn đề gồm: Tòa án Tối cao, dịch Covid-19, tính liêm chính của cuộc bầu cử, nền kinh tế Mỹ, sắc tộc và bạo lực tại các thành phố và thành tích chính trị của mỗi ứng cử viên.
Tổng thống Trump trốn thuế thu nhập cá nhân
Ngay trước khi diễn ra cuộc tranh luận, ông Biden đã có một “vũ khí lợi hại” để chống lại ông Trump. Tối 27/9, tờ New York Times đưa tin rằng, ông Trump đã không trả một đồng thuế thu nhập cá nhân nào trong tổng số 10 năm thuộc giai đoạn từ 2000-2015. Ngoài ra, trong năm thắng cử (2016) và năm đầu tiên làm tổng thống (2017), ông Trump chỉ nộp 750 USD thuế thu nhập cá nhân vào ngân sách liên bang - một con số thấp ở mức phi lý.
Ban vận động tranh cử của ông Biden đã nhanh chóng tranh thủ tin tức này, đăng tải một nội dung quảng cáo trên mạng nhấn mạnh rằng, những người lao động như giáo viên, nhân viên cứu hỏa và y tá đều trả mức thuế thu nhập cá nhân cho liên bang ở mức trung bình cao hơn đáng kể so với Tổng thống Trump.
Trong cuộc tranh luận, ông Trump khẳng định đã trả hàng triệu USD tiền thuế thu nhập liên bang trong năm 2016 và 2017. Khi bị đối thủ Joe Biden yêu cầu ông công khai tờ khai thuế, Tổng thống Trump cho biết ông Biden sẽ thấy được điều đó ngay sau cuộc tranh luận, tuy nhiên ông từ chối đưa ra thông tin cụ thể số tiền ông đã trả thuế thu nhập liên bang trong hai năm 2016 và 2017.
Chính sách ứng phó với dịch Covid-19 của ông Trump
Không có vấn đề nào chi phối cuộc bầu cử tổng thống năm nay nhiều hơn đại dịch Covid-19. Dịch bệnh không chỉ buộc cả hai bên phải cân nhắc lại cách thức vận động tranh cử mà cách thức Tổng thống Trump ứng phó với dịch bệnh đã trở thành một nội dung quan trọng mà ông Biden thường sử dụng để tấn công Tổng thống Trump. Cuộc tranh luận là một cơ hội để ông Biden tấn công trực tiếp về vấn đề này.
Trong khi đó, ông Trump vẫn lặp đi lặp lại quan điểm của mình về dịch bệnh: Ông đổ lỗi cho Trung Quốc, nhấn mạnh chính quyền đang tăng cường xét nghiệm sàng lọc bệnh nhân và đề cập khả năng sẽ sớm phê duyệt một loại vaccine phòng bệnh.
Trên thực tế, tại cuộc tranh luận, khi bị đối thủ truy vấn về trách nhiệm của Chính phủ Mỹ đối với đại dịch và việc Mỹ là quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất thế giới, ông Trump phát biểu không thể biết được có bao nhiêu người chết vì Covid-19 ở Ấn Độ, Trung Quốc, Nga… vì các nước này không đưa ra câu trả lời thẳng thắn và con số thực tế.
Ngoài ra, khi bị ứng cử viên Biden chỉ trích về việc ông thường xuyên nghi ngờ tính hiệu quả của việc đeo khẩu trang, ông Trump cũng bảo vệ quan điểm của mình về vấn đề này khi nói rằng “các nhà khoa học hàng đầu trong chính quyền đã thay đổi quan điểm”.
Đề cử thẩm phán Tòa án Tối cao
Việc đảng Cộng hòa thúc đẩy phê chuẩn đề cử thẩm phán Tòa án Tối cao chỉ vài tuần trước khi diễn ra cuộc bầu cử tổng thống, bỏ qua cả nguyên tắc do chính họ đặt ra 4 năm trước, khiến vấn đề này trở thành trọng tâm trong cuộc tranh luận.
Nếu bà Amy Coney Barrett do ông Trump đề cử được phê chuẩn vào vị trí này, phe bảo thủ sẽ có tỉ lệ đa số 6/3 tại Tòa án Tối cao, là lợi thế lớn để họ thúc đẩy được các mục tiêu rất lớn như bãi bỏ Chương trình Obamacare và lật ngược quyết định mang tính bước ngoặt trong năm 1973 trong vụ “Roe kiện Wade” với nội dung hợp pháp hóa việc nạo phá thai trên toàn nước Mỹ.
Trong buổi tranh luận, Tổng thống Trump đã khẳng định việc đề cử người thay thế cố thẩm phán Tòa án Tối cao Ruth Bader Ginsburg là quyền của ông, bởi ông và đảng Cộng hòa đã thắng trong cuộc bầu cử và cũng giành thắng lợi tại Thượng viện.
Chỉ trích quan điểm trên của Tổng thống Trump, ông Biden khẳng định, việc bổ nhiệm nên thực hiện sau cuộc bầu cử, đồng thời cho rằng, “nỗ lực thúc đẩy nhanh chóng người thay thế cố Thẩm phán Ginsburg của Tổng thống Trump đơn giản là muốn đưa người của đảng Cộng hòa vào Tòa án Tối cao Mỹ”.
Vấn đề sắc tộc và bạo lực
Nội dung tranh luận liên quan đến sắc tộc sẽ khiến các các lập luận cốt lõi của hai ứng cử viên va chạm trực tiếp với nhau.
Kể từ khi khởi động chiến dịch tranh cử, ông Biden nói rằng, việc ông Trump không lên án những người theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng tuần hành ở Charlottesville, bang Virginia năm 2017 chính là động lực chính khiến ông tham gia tranh cử năm nay. Lập luận của ông Biden rằng, “linh hồn của quốc gia” đang bị đe dọa một phần dựa trên những bình luận và hành động phân biệt chủng tộc của ông Trump mà đã khuyến khích những người theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng trên khắp đất nước.
Trong khi đó, ông Trump dành nhiều thời gian tại Đại hội Toàn quốc của đảng Cộng hòa để chỉ trích các hoạt động phá hoại tài sản và cướp bóc xảy ra trong các cuộc biểu tình tương đối hòa bình tại một số thành phố và cam kết sẽ đàn áp các cuộc biểu tình này. Ông cũng cảnh báo rằng, việc ông Biden thắng cử sẽ dẫn đến nhiều hỗn loạn hơn.
Tại cuộc tranh luận tối 29/9, ông Trump đã từ chối tố cáo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng, đồng thời nhấn mạnh rằng, hầu hết những hoạt động bạo lực ông chứng kiến đều đến từ những người theo cánh tả, không phải từ cánh hữu.
Ông Biden kiên cường trước đòn “tấn công như vũ bão”
Trong cuộc tranh luận, Tổng thống Trump đã sử dụng sở trường tấn công ồ ạt để áp đảo đối thủ Joe Biden mà ông Trump thường gọi là “lão già lụ khụ”. Tuy nhiên, thực tế đã không diễn ra như ông Trump mong đợi.
Ông Biden đã thể hiện tốt trong cuộc tranh luận này, công thủ vững chắc, không mắc phải sai lầm mà đôi lúc còn dồn ông Trump vào thế bị động. Theo truyền thông của Pháp và Mỹ, sở trường đấu khẩu thô bạo của ông chủ Nhà Trắng không áp đảo được ông Joe Biden mà còn bị đối thủ phản kích hiệu quả.
Trong suốt thời gian tranh luận, Tổng thống Trump đã tìm đủ cách để “chụp mũ” ông Joe Biden là chính trị gia cực tả hoặc là “con tin” của phe cực tả, là một “ông già lẩm cẩm”, quên cả tên trường cũ, học dốt và tốt nghiệp hạng chót.
Trong khi đó, ông Joe Biden cũng không thiếu “tính chiến đấu” nhưng trầm tĩnh hơn. Ứng cử viên của đảng Dân chủ cũng đáp trả bằng bằng nhiều hình thức, từ lập luận vững chắc cho đến lăng mạ ông Trump là “thằng hề”.
Ai chiếm ưu thế?
Tranh luận giữa hai ứng cử viên là sự kiện then chốt trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ để giúp cử tri đánh giá kỹ hơn về các ứng cử viên. Cuộc tranh luận đã chứng tỏ ông Joe Biden có bản lĩnh đối đầu với Tổng thống Trump. Kết quả thăm dò do hãng CBS thực hiện ngay sau cuộc tranh luận cho thấy 48% cử tri cho rằng ông Biden chiến thắng, trong khi 41% nghiêng về ông Trump.
Kết quả cuộc thăm dò nói trên của CBS cũng cho thấy, có đến trên 8/10 số người theo dõi sự kiện đều đánh giá không khí chung của cuộc tranh luận là “tiêu cực”, bao gồm cả số người ủng hộ trung thành của mỗi ứng cử viên. Chỉ có 17% số người theo dõi nói rằng, họ có được thêm thông tin từ cuộc tranh luận, trong khi phần lớn đều cảm thấy “khó chịu”.
Tuy nhiên, theo giới quan sát, 90 phút tranh luận “bão tố” không thay đổi nhiều sự lựa chọn của cử tri. Kết quả một cuộc thăm dò khác do Politico/Morning Cónult cho thấy, 86% cử tri cho biết, họ đã có quyết định từ lâu. Một trong những kết quả thăm dò gần nhất cho thấy, ông Biden hơn ông Trump 10 điểm (53%-43%).
Tuy vậy, không có gì chắc chắn, ông Ron Bonjean, một chiến lược gia của đảng Cộng hòa, nói rằng, mỗi bên đều ghi điểm ở mức độ nhất định nhưng nhìn chung, việc hai bên chỉ trích nhau về cá nhân có thể làm không ít cử tri thất vọng nhiều hơn là cảm thấy được khuyến khích.
Từ nay đến ngày bầu cử 3/11, ông Trump và ông Biden còn tranh luận với nhau thêm 2 lần nữa. Tuy nhiên, giới quan sát cảnh báo không nên kết luận vội vã bởi trong năm 2016, bà Hillary Clinton đã chiếm thế thượng phong trong cả 3 lần tranh luận với ông Trump, nhưng kết quả cuối cùng là ông Trump vẫn giành thắng lợi.