| Mọi sự chú ý đang đổ dồn về tình trạng sức khỏe của ông Trump, đặc biệt trong bối cảnh chỉ còn gần 1 tháng nữa là đến cuộc chạy đua vào Nhà Trắng. (Nguồn: Politico) |
Nước Mỹ sẽ tổ chức cuộc bầu cử Tổng thống chỉ trong vòng 1 tháng nữa, nhưng một trong hai ứng cử viên lại bị loại khỏi vòng chiến, ít nhất là trong vài ngày. Đây phải chăng chính là “bất ngờ tháng 10”?
Khi virus SARS-CoV-2 tấn công trung tâm quyền lực Mỹ
Tờ Courier International nhận định, đây chính là “bất ngờ tháng 10”, bởi trong những tuần qua, nhiều nhà bình luận chỉ suy đoán xung quanh việc bỏ phiếu qua bưu điện.
Sau khi khiến hơn 200.000 người Mỹ tử vong và làm cho nền kinh tế lao dốc, SARS-CoV-2 đã tấn công thẳng vào người đứng đầu nước Mỹ. Ở tuổi 74, Tổng thống Trump nằm trong số những người có nguy cơ, và giờ đây thế giới theo dõi sát tình hình sức khỏe của ông.
Ông Trump nối dài thêm danh sách các nguyên thủ bị mắc bệnh sau khi cho rằng đó chỉ là virus cúm thông thường, như Tổng thống Jair Bolsonaro ở Brazil, hay Thủ tướng Boris Johnson ở Anh. Trong khi đó, (Tổng thống Nga) Vladimir Putin, với bản tính ngờ vực, đã sống tách biệt ngay từ đầu đại dịch.
Từ nhiều tuần qua, các cuộc thăm dò cho thấy ông Trump, chậm mà chắc, đang rút ngắn khoảng cách với ông Joe Biden. Ông trông cậy vào cuộc tranh luận để tạo ấn tượng.
Tuy nhiên, ngay cả cây bút xã luận Rush Limabuagh, một người ủng hộ ông nhiệt tình, cũng cho rằng thay vì hạ knock-out đối thủ, ông Trump chỉ khiến ông Biden bị trầy xước đôi chút.
Và giờ đây, ông Trump lại mắc bệnh. Nếu ông Biden âm tính với virus, đó sẽ là một lợi thế rất lớn của đại diện đảng Dân chủ trước đương kim Tổng thống vào thời điểm chỉ còn 1 tháng nữa là đến cuộc bầu cử.
Ai sẽ thay thế Tổng thống?
Việc này sẽ gây hậu quả như thế nào đối với chiến dịch tranh cử Tổng thống?
Trước hết, lịch trình của ông Trump sẽ bị đảo lộn, trong bối cảnh thời gian không còn nhiều. Tại những bang dao động, cuộc tập hợp ở Florida đã bị hủy bỏ, trong khi sự kiện tại Wisconsin và Arizona bị hoãn hoặc tổ chức qua mạng. Cuộc tranh luận thứ hai với ông Joe Biden dự kiến vào ngày 15/10 cũng có khả năng không thể diễn ra. Mọi cái nhìn nay đều hướng về đối thủ Joe Biden của đảng Dân chủ.
Điều gì sẽ diễn ra nếu Tổng thống Trump không thể làm nhiệm vụ? Theo tu chính án 25 của Hiến pháp Mỹ, Phó Tổng thống Mike Pence - hiện giờ vẫn âm tính với virus - sẽ đảm đương công việc.
Cho đến nay, tu chính án này mới vận dụng được 3 lần. Lần đầu vào năm 1985, khi Tổng thống Ronald Reagan tiến hành phẫu thuật, Phó Tổng thống George H. W. Bush trở thành Tổng thống trong 8 tiếng đồng hồ. Đến năm 2007, hai lần Tổng thống George W. Bush phải tiến hành gây mê, quyền lực được chuyển giao cho ông Dick Cheney trong 2 giờ.
Trong trường hợp sức khỏe của Tổng thống bị giảm sút trầm trọng cho đến cuối nhiệm kỳ, tất nhiên, Phó Tổng thống sẽ lên thay. Theo điều 2 Hiến pháp và luật năm 1947, có đến 18 nhân vật có thể kế nhiệm, sau Phó Tổng thống là Chủ tịch Hạ viện (hiện nay là bà Nancy Pelosi, nhân vật thuộc đảng Dân chủ duy nhất trong danh sách), tiếp đến là Chủ tịch Thượng viện, Ngoại trưởng...
Tuy nhiên, nếu xảy ra một thảm kịch tại Washington khiến tất cả những người kế nhiệm không còn nữa, hệ thống Mỹ vẫn còn một “chiêu” cuối: người kế nhiệm được chỉ định. Trong những dịp chính thức như lễ nhậm chức hay thông điệp liên bang, Tổng thống chọn trước một người thay thế, được bảo vệ ở một nơi an toàn. Năm 2018, khi Tổng thống Trump đọc thông điệp liên bang, Bộ trưởng Nông nghiệp Sonny Perdue đã được đưa đến một địa điểm an ninh tuyệt đối.
Chuyến đi Florida “hụt”
Theo tờ The Economist, việc ông Trump không thể đến Florida vận động có thể là điều đáng tiếc bởi ông có nhiều hy vọng tại tiểu bang dao động này. Đại diện đảng Cộng hòa tại đây cho biết họ đã gõ hơn 1,7 triệu cánh cửa, còn đảng Dân chủ chỉ ngồi tại trụ sở nhưng lại cố giành chiến thắng.
Tuy nhiên, ông Biden đã bắt đầu đến Florida từ hôm 15/9, và tới gần ngày bầu cử, ông đã "rót" thêm tiền vào bang này, sử dụng khoản tiền trong số 100 triệu USD do tỷ phú Michael Bloomberg tài trợ.
Ứng cử viên nào giành chiến thắng ở Florida sẽ có nhiều hy vọng trở thành Tổng thống Mỹ: trong 12 cuộc bầu cử trước đây, chỉ có một lần dân Florida bầu cho người thua cuộc.
Nếu thất bại ở bang này, ông Trump hầu như không còn cơ hội. Hai nhóm cử tri nắm giữ "chìa khóa" là người Mỹ Latinh và người lớn tuổi. Ông Trump có lợi thế ở nhóm đầu và bất lợi ở nhóm sau. Có đến 1/3 người Mỹ Latinh tại Florida gốc Cuba, có truyền thống bầu cho đảng Cộng hòa. Những người gốc Venezuela, Columbia và Nicaragua cũng vậy, và chỉ có cộng đồng Mexico thường bầu cho đảng Dân chủ.
Khả năng hoãn bầu cử
Đầu năm nay, Giáo sư luật Richard Pildes đến từ Đại học New York nói với tờ Washington Post rằng Ủy ban Quốc gia của đảng Cộng hòa sẽ nắm quyền kiểm soát nếu ông Trump không thể tiếp tục là ứng cử viên của đảng Cộng hòa trước cuộc bầu cử.
Theo CNBC, ông Pildes nói rằng trong trường hợp ông Trump hoặc ứng cử viên Tổng thống của đảng Dân chủ là ông Joe Biden qua đời, hai đảng liên quan sẽ cần phải thay tên của ứng cử viên của họ trên lá phiếu ở mỗi bang bằng tên của ứng cử viên mới.
Tuy nhiên, trên thực tế, hàng triệu người đã bỏ phiếu sớm trong cuộc bầu năm nay, nên không ai dám chắc giải pháp nêu trên có thể thực hiện được trong cuộc chạy đua sít sao này hay không. Tại thời điểm này, theo Rick Hasen - giáo sư Luật tại Đại học California - "dường như không có chuyện các ứng cử viên đưa ra một cái tên mới để thay thế một cái tên trên lá phiếu mà lại không kéo theo việc phải bắt đầu lại toàn bộ quá trình bầu cử. Đây là điều bất khả thi trong bối cảnh chỉ còn gần một tháng nữa là đến ngày bầu cử".
Giáo sư Hasen cũng nói ông thấy "khó có khả năng" Quốc hội sẽ thông qua một dự luật trì hoãn bầu cử Tổng thống.
Trong khi đa số báo chí Mỹ tỏ ra bức xúc trước cuộc tranh luận đầu tiên hôm 29/9, vốn được cho là rất lộn xộn, không ít nhà quan sát bảo thủ lại đánh giá ông Trump đã thành công. Tờ Courrier International trích dịch bình luận của một số tờ báo cho rằng ông Trump tiếp tục thu hút cử tri khi bỏ qua những quy tắc truyền thống.
Tạp chí The Circle của Anh cũng nhận định ông Trump là một “chiến binh đường phố” đối mặt với địch thủ mang tính truyền thống. Còn tờ Nhật báo Phố Wall ví ông Trump như một chú voi cần thiết “trong cửa hàng đồ sứ phủ đầy bụi của chính trường Mỹ”, nhưng tỏ ý tiếc về sự hỗn loạn của cuộc tranh luận.
Ngược lại, The Circle bênh vực: “Ông ấy quyết liệt, dí dỏm, ông đã cao giọng về những điều mà một số người không dám nói ra”.