Bộ trưởng Tài chính Yellen: Chưa rõ quan hệ Mỹ-Trung Quốc sẽ tiếp diễn thế nào

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen và nhóm của bà đã rời Trung Quốc và trở về Mỹ sau những nỗ lực giải quyết các vấn đề lớn gây bất đồng hiện còn tồn tại giữa hai nước.

Các cuộc đàm phán Mỹ-Trung Quốc diễn ra trong bối cảnh chính quyền của Tổng thống Biden tiếp tục cáo buộc một số đặc điểm của nền kinh tế thứ hai thế giới đang có tác động tiêu cực đến Mỹ và thế giới, chẳng hạn phàn nàn Bắc Kinh đang trợ cấp không công bằng cho các ngành công nghiệp của mình.

Vấn đề quan trọng với Mỹ

Bộ trưởng Yellen cho biết, bà muốn tham gia đàm phán Mỹ-Trung Quốc để giải quyết lo ngại lớn của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden - rằng mô hình kinh tế và các hoạt động thương mại của Bắc Kinh đang khiến các doanh nghiệp và công nhân Mỹ gặp bất lợi. Washington cáo buộc Trung Quốc cạnh tranh không công bằng trong sản xuất các sản phẩm liên quan năng lượng mặt trời, xe điện (EV) và pin lithium-ion vốn được Bắc Kinh trợ giá cao để thống trị thị trường toàn cầu.

Các khoản trợ cấp của chính phủ Trung Quốc và các hỗ trợ chính sách khác đã khuyến khích các nhà sản xuất pin mặt trời và xe điện ở Trung Quốc đầu tư vào các nhà máy, xây dựng năng lực sản xuất cao hơn nhiều so với khả năng hấp thụ của thị trường nội địa.

Bà Yellen gọi đây là “sự dư thừa năng lực”, trong suốt tuần đàm phán, bà kiên trì phân tích về những rủi ro đến từ việc một quốc gia thâu tóm gần như toàn bộ năng lực sản xuất trong các ngành này. Theo đó, nó là mối đe dọa đối với ngành công nghiệp của các quốc gia khác, đồng thời khả năng gia tăng nhanh chóng trong xuất khẩu từ một quốc gia cũng sẽ tác động lớn đến nền kinh tế toàn cầu.

Cuối cùng, hai bên đã đồng ý tổ chức “các cuộc trao đổi chuyên sâu” về tăng trưởng kinh tế cân bằng hơn, theo một tuyên bố do phía Mỹ đưa ra, sau khi bà Yellen và Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong (He Lifeng) đã tiến hành các cuộc gặp kéo dài hơn hai ngày tại thành phố phía Nam Quảng Châu.

Hiện chưa rõ những trao đổi này sẽ diễn ra khi nào và ở đâu. Nhưng theo đánh giá của Bộ trưởng Tài chính Mỹ, vấn đề sẽ không thể giải quyết trong một buổi chiều, thậm chí một tháng, nhưng tôi nghĩ họ đã biết rằng - đây là một vấn đề quan trọng đối với chúng tôi.

Ít tiến triển về việc cấm TikTok

Về những nỗ lực của Mỹ nhằm cấm ứng dụng mạng xã hội TikTok - thuộc sở hữu của công ty mẹ Trung Quốc ByteDance, được phía Bắc Kinh nêu ra trước trong các cuộc đàm phán, một quan chức cấp cao của Bộ Tài chính Mỹ tiết lộ với giới truyền thông.

Một nguồn thạo tin cho biết, việc thoái vốn được coi là phương sách cuối cùng, chỉ được thực hiện nếu đề xuất hiện tại của Tik Tok với các quan chức an ninh quốc gia Mỹ không được chấp thuận. Trước đó, TikTok đã đồng ý trải qua quá trình đánh giá an ninh quốc gia của Ủy ban Đầu tư nước ngoài tại Mỹ (CFIUS) kể từ năm ngoái.

Theo kế hoạch, được gọi là Dự án Texas (Project Texas), TikTok đồng ý thúc đẩy kế hoạch tái cơ cấu bảo mật dữ liệu, được cho là đủ để bảo vệ khỏi những lo ngại về an ninh quốc gia. Theo đó, phần mềm từ Oracle Corp (tập đoàn máy tính đa quốc gia của Mỹ) sẽ được đưa vào để lưu trữ dữ liệu người dùng Mỹ, đồng thời chỉ định một ban giám sát gồm ba người được chính phủ Mỹ phê duyệt.

Tuy nhiên, các nhà lập pháp Mỹ được sự ủng hộ của Nhà Trắng quyết cấm ứng dụng này, hoặc buộc TikTok phải thoái vốn khỏi ByteDance.

Thực tế, có rất ít tiến triển trong vấn đề của TikTok tại cuộc đàm phán Mỹ-Trung Quốc. Bộ trưởng Yellen cho biết trong một cuộc họp báo đầu tuần này rằng, bà ủng hộ những nỗ lực của Nhà Trắng nhằm giải quyết các vấn đề an ninh quốc gia liên quan đến dữ liệu cá nhân nhạy cảm.

“Đây là mối lo ngại chính đáng”, Bộ trưởng Tài chính Mỹ khẳng định, tuy nhiên, nhân việc này bà cũng nói thêm rằng, nhiều ứng dụng xã hội của Mỹ cũng không được phép hoạt động ở Trung Quốc.

Bởi vậy, “chúng tôi muốn tìm một hướng đi mới”, bà Yellen cho biết.

Hợp tác xử lý bất ổn tài chính như trong quân sự

Vào ngày thứ hai trong chuyến công du 5 ngày tới Trung Quốc (5-10/4) của bà Yellen, Washington và Bắc Kinh đã công bố thỏa thuận hợp tác chặt chẽ về các vấn đề liên quan ổn định tài chính. Trong đó, các cơ quan quản lý tài chính của Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý tổ chức một loạt tình huống mô phỏng về phối hợp xử lý sự phá sản của một ngân hàng lớn ở một trong hai nước.

Mục đích là để xác định cách thức phối hợp nếu xuất hiện tình huống đổ vỡ một ngân hàng lớn, nhằm ngăn chặn căng thẳng thảm khốc đối với hệ thống tài chính toàn cầu. Như bà Yellen cho biết, một số cuộc xử lý tình huống mô phỏng đã được thực hiện.

“Tôi rất vui vì chúng tôi sẽ tổ chức các cuộc trao đổicụ thể về khả năng phục hồi hoạt động trong lĩnh vực tài chính và ổn định tài chính do ngành bảo hiểm đang phải đối mặt với rủi ro khí hậu. Giống như các nhà lãnh đạo quân sự cần đường dây nóng trong một cuộc khủng hoảng”, Bộ trưởng Tài chính Mỹ tin tưởng.

Theo đó, “các cơ quan quản lý tài chính của Mỹ và Trung Quốc có khả năng liên lạc thông suốt để ngăn chặn căng thẳng tài chính biến thành khủng hoảng với những hậu quả to lớn đối với người dân hai nước, cũng như cộng đồng quốc tế”.

Một bước tiến

Sau nhiều vòng họp, Bộ Tài chính Mỹ và Ngân hàng Trung ương Trung Quốc cũng đã đồng ý hợp tác để ngăn chặn hoạt động rửa tiền trong hệ thống tài chính tương ứng.

Gần như tất cả các tiền chất cần thiết để tạo ra chất chết người fentanyl đều được vận chuyển từ Trung Quốc vào Mỹ. Phía Mỹ cho biết, việc trao đổi thông tin về rửa tiền liên quan đến buôn bán fentanyl có thể giúp làm gián đoạn dòng tiền chất nguy hiểm chảy vào Mexico và Mỹ.

“Bộ Tài chính Trung Quốc cam kết sử dụng tất cả các công cụ của chúng tôi, bao gồm cả hợp tác quốc tế, để chống lại mối đe dọa này”, bà Yellen cho biết trong bài phát biểu thông báo thành lập nhóm công tác để giải quyết vấn đề này.

Được biết, hợp tác mới này giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới sẽ là một phần trong Nhóm công tác kinh tế Mỹ-Trung Quốc được thành lập vào tháng 9/2023 và cuộc trao đổi đầu tiên sẽ được tổ chức trong những tuần tới.

Tuy nhiên, kết thúc chuyến công du thứ hai tới Trung Quốc trong vòng chưa đầy một năm, bà Yellen cho biết, hai bên vẫn chưa thể giải quyết được mọi khác biệt, còn rất nhiều việc phải làm và chưa rõ quan hệ Mỹ-Trung Quốc sẽ diễn biến như thế nào trong thời gian tới.