Ngày 1/7, 130 quốc gia trên thế giới đã đồng ý về quy định áp mức thuế tối thiểu trên phạm vi toàn cầu và phân bổ lại doanh thu từ thuế đối với các tập đoàn lớn, có lợi nhuận cao. Kế hoạch cải cách thuế toàn cầu bao gồm hai phần: quy định áp mức thuế tối thiểu toàn cầu 15% đối với các doanh nghiệp và quy định một loại thuế kỹ thuật số áp dụng cho các doanh nghiệp kỹ thuật số trên toàn cầu.
| Đường phố tại thủ đô Dublin của Ireland. (Nguồn: Dublin Live) |
Việc áp mức thuế tối thiểu 15% có nghĩa là nếu một tập đoàn và các công ty con nộp thuế ở nước ngoài dưới mức tối thiểu, họ sẽ tiếp tục phải nộp khoản chênh lệch so với mức tối thiểu tại chính quốc gia của họ. Từ đó, việc chuyển lợi nhuận sang các quốc gia khác có mức thuế thấp hơn mức tối thiểu sẽ không còn hấp dẫn với các doanh nghiệp nữa.
Ireland đã duy trì mức thuế 12,5% kể từ năm 2003 và là nơi đặt trụ sở tại châu Âu của một loạt công ty của Mỹ, đặc biệt là các tập đoàn công nghệ và dược phẩm, với lợi nhuận tăng vọt trong đại dịch. Đây là một trong chín quốc gia từ chối ký vào thỏa thuận về thuế tối thiểu 15%, dù bày tỏ sự ủng hộ.
Một số nhà phân tích cho rằng nền kinh tế Ireland quá phụ thuộc vào các công ty đa quốc gia như Facebook, Apple và Google. Chỉ 10 công ty đóng đến 51% tiền thuế doanh nghiệp tại Ireland trong năm 2020. Trong năm 2019, tiền thuế doanh nghiệp chiếm 15,7% nguồn tài chính của nước này.
Bộ Tài chính Ireland nhận định nước này sẽ thiệt hại 2 tỷ Euro (2,4 tỷ USD) mỗi năm từ năm 2025 nếu thuế doanh nghiệp tối thiểu được áp dụng trên toàn cầu.
Công ty nghiên cứu Oxford Economics cho rằng các cải cách thuế sẽ khiến Ireland trở thành một trong những nước có mức nợ lớn nhất ở châu Âu và nước này cũng đối mặt với sự gián đoạn do Vương quốc Anh ra khỏi Liên minh châu Âu (EU).
Tuy nhiên, Giáo sư kinh tế Lucie Gadenne thuộc Đại học Warwick của Anh cho rằng các nước có thể bằng khả năng thương lượng để có được những miễn trừ từ thỏa thuận của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). Ireland đang nỗ lực tối đa hóa năng lực thương lượng bằng việc gây sức ép lên các cuộc đàm phán ở cấp độ EU.
Theo ông John FitzGerald thuộc trường đại học Trinity College Dublin, một cựu ủy viên của Ngân hàng Trung ương Ireland, các lo ngại của Ireland đã bị thổi phồng. Ông cho rằng không có lý do để không thông qua thỏa thuận nếu Mỹ thực thi, khi Tổng thống Mỹ Joe Biden nói rằng thuế tối thiểu sẽ dừng "cuộc đua xuống đáy" về thuế doanh nghiệp. Ông FitzGerald nói không một công ty nào có thể có kết quả kinh doanh tốt hơn nếu rời Ireland khi mức thuế tối thiểu được áp dụng trên toàn cầu.
Thuế doanh nghiệp chỉ là một yếu tố đứng sau mức tăng trưởng ấn tượng của Ireland trong những thập niên gần đây và sức hấp dẫn của nước này với các nhà đầu tư nước ngoài, cùng với các yếu tố khác là giáo dục chất lượng cao, người dân nói tiếng Anh và cơ sở hạ tầng tốt.