Châu Âu đang ở vị thế thuận lợi nhưng "rời xa" khí đốt Nga có phải việc dễ dàng?

Châu Âu đang ở vị thế thuận lợi nhưng 'thoát ly' khí đốt Nga không phải việc dễ dàng?

Lượng khí đốt dự trữ của EU đang ở mức cao kỷ lục. Kỹ sư kiểm tra đường ống dẫn khí đốt ở Beregdaroc, Hungary, 1 trong những điểm thuộc hệ thống dẫn khí đốt từ Nga vào EU. (Nguồn: Reuters)

Mức này cao hơn khoảng 20 điểm phần trăm so với mức trung bình trong 5 năm trước và đã tăng thêm lên 56,5% trong hai tuần qua.

EU đang có quá nhiều khí đốt

Liên minh châu Âu (EU) đang dự trữ lượng khí đốt tự nhiên ở mức kỷ lục sau một mùa Đông ôn hòa hơn dự đoán, làm dấy lên hy vọng rằng khối này có thể tự ngừng nhập khẩu khí đốt từ Nga.

Trả lời báo Financial Times, Cao ủy năng lượng EU Kadri Simson nói rằng: “Các kho dự trữ khí đốt của EU đã đầy quá nửa, điều đó có nghĩa là chúng tôi đã kết thúc mùa sưởi ấm này ở một vị thế thuận lợi. Khối này có thể cắt giảm nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Nga với quy mô lớn hơn.

Bằng cách tăng tỷ lệ năng lượng tái tạo và đa dạng hóa hơn nữa các nguồn cung, việc loại bỏ hoàn toàn LNG của Nga sẽ có thể thực hiện được đối với một số quốc gia thành viên”.

Năm duy nhất có sản lượng khí đốt của EU tiệm cận với mức của năm nay là năm 2020, khi đại dịch Covid-19 làm nhu cầu khí đốt giảm mạnh. Nếu tính đến mốc giữa tháng 4/2023 thì mức hiện tại thấp hơn một chút so với năm 2020.

Tình hình hiện nay tương phản rõ rệt so với năm ngoái, khi Moscow hạn chế nguồn cung cấp khí đốt qua đường ống trong bối cảnh xảy ra cuộc xung đột với Ukraine và EU buộc phải tăng nhập khẩu LNG từ Nga lên mức kỷ lục để dự trữ cho mùa Đông.

Theo dữ liệu từ Refinitiv, nhập khẩu LNG của EU từ Nga đạt 22,1 tỷ m³ vào năm 2022, tăng 39% so với năm 2021 và chiếm 16% tổng lượng nhập khẩu bằng đường biển của năm ngoái.

Sự gia tăng nhập khẩu từ Nga cũng giúp củng cố kho dự trữ của EU.

Tin liên quan
'Thủ phạm' nào có thể cản bước kinh tế Trung Quốc phục hồi?

Natasha Fielding, người đứng đầu bộ phận định giá khí đốt châu Âu tại tổ chức dữ liệu công nghiệp Argus Media, cho biết: “Có vẻ như châu Âu sẽ có quá nhiều khí đốt vào mùa Hè này chứ không phải ngược lại".

Ủy ban châu Âu (EC) đặt mục tiêu đạt mức dự trữ khí đốt là 90% công suất vào đầu tháng 11, nhưng Fielding cho biết họ có thể đạt được mục tiêu đó vào tháng 7 hoặc tháng 8.

Trái ngược với dầu mỏ và các sản phẩm dầu mỏ, khí đốt của Nga - vốn cung cấp gần 40% nguồn cung của EU trước cuộc xung đột Ukraine - không phải chịu lệnh trừng phạt.

Vì vậy, việc EU nhập khẩu lượng khí đốt kỷ lục từ Nga đã đem lại nhiều tỷ USD cho ngân sách của Nga thông qua khoản thuế thu từ các công ty khí đốt của nước này.

Ngừng nhập khẩu LNG của Nga có thể dẫn đến nhiều hệ quả

Ông Simson đã kêu gọi các công ty EU ngừng mua LNG của Nga. Vào tháng 3/2023, các bộ trưởng năng lượng của khối này cũng đã đồng ý cho phép các quốc gia thành viên tạm thời hạn chế nhập khẩu khí đốt từ cả Nga và Belarus - một thỏa thuận vẫn cần được đàm phán với Nghị viện châu Âu.

Tuy nhiên, bất kỳ động thái nào nhằm hạn chế hoặc cấm LNG của Nga đều có thể cản trở nỗ lực lấp đầy kho chứa cho mùa Đông tới.

Một nhà ngoại giao cấp cao của EU nói thêm rằng việc áp giá trần đối với LNG của Nga - tương tự các biện pháp áp dụng đối với xuất khẩu dầu mỏ - không bị loại trừ nhưng nó vẫn chưa phải là "một cuộc thảo luận chính thức".

Các nhà phân tích cũng nhấn mạnh tác động của tăng trưởng kinh tế Trung Quốc đối với nhu cầu LNG. Họ nói thêm rằng, mức độ phục hồi của nước này sau khi dỡ bỏ các hạn chế phòng dịch Covid-19 vẫn chưa thể thấy rõ.

Bà Anne-Sophie Corbeau, học giả nghiên cứu toàn cầu tại Trường Quan hệ công chúng và quốc tế thuộc Đại học Columbia nhận định, đã có dấu hiệu "quá tự tin" của các nhà hoạch định chính sách châu Âu trong nỗ lực hạn chế LNG của Nga.

Giá khí đốt cho thấy thách thức mà các thương nhân cho rằng, châu Âu vẫn phải đối mặt trong việc đảm bảo đủ nguồn cung, mặc dù giá giao ngay đã giảm mạnh so với mức kỷ lục hồi tháng 8/2022. Giá khí đốt châu Âu trên sàn TTF của Hà Lan giao trong quý IV năm nay đã tăng gần 20% trong tháng qua lên 55 Euro (60,2 USD)/MWh.

Trước khi đại dịch Covid-19 bùng phát, giá TTF trong năm 2019 trung bình ở mức 14,6 Euro/MWh.

Bà Corbeau khẳng định: "Việc ngừng nhập khẩu LNG của Nga có thể dẫn đến nhiều hệ quả khác nhau cho thị trường khí đốt toàn cầu, bao gồm cả hành động đáp trả từ Nga".

Theo ước tính của vị chuyên gia này, nếu dòng chảy hiện tại tiếp tục, EU sẽ nhập khẩu 40 tỷ m³ khí đốt tự nhiên từ Nga trong năm nay. "Cần có sự giải thích rõ ràng về cách thức mà EU sẽ bù đắp con số trên nếu họ từ bỏ tất cả các nguồn cung cấp LNG từ Nga", bà nhấn mạnh.