| Châu Âu sắp cấm một loại nhiên liệu quý giá của Nga, Trung Quốc sẽ là 'phao cứu sinh'? (Nguồn: Reuters) |
Xung đột Nga-Ukraine là nguyên nhân chính khiến châu Âu áp đặt biện pháp trừng phạt nói trên, nhằm tước đi nguồn thu nhập tài chính rất lớn của Nga. Tuy nhiên, khu vực này lại gặp phải những thách thức không hề nhỏ từ chính sự lựa chọn của mình.
Theo hãng tin Bloomberg, trên thực tế, Liên minh châu Âu (EU) đã nhập khẩu khoảng 220 triệu thùng dầu diesel từ Nga vào năm 2022.
Lượng dầu nhập khẩu này cung cấp nhiên liệu cho nền kinh tế của khu vực châu Âu như ô tô, xe tải, tàu, thiết bị xây dựng đến hoạt động sản xuất. Mọi thứ đều chạy bằng dầu diesel.
Trong khi năm 2021, tất cả nhiên liệu này chủ yếu đến từ Nga, thì vào cuối tháng 12/2022, sự phụ thuộc đã giảm xuống chỉ còn 40%. Dầu diesel là một sản phẩm dầu mỏ, năng lực tinh chế mới là điều cốt lõi để tạo ra được sản phẩm có thể đưa vào sử dụng.
Do đó, cần có một ngành công nghiệp có khả năng làm được như vậy. Trong bối cảnh này, không nhất thiết phải là các nước sản xuất thực hiện cả khâu tinh chế. Cho đến nay, EU đã có thể giảm bớt sự phụ thuộc vào Nga một phần nhờ vào việc tăng cường nhập khẩu từ Saudi Arabia và Ấn Độ.
Về nguồn cung, một số chuyên gia nghĩ rằng, trong tương lai, các nơi khác có thể cung cấp số thùng dầu mà trước đây châu Âu vốn vẫn nhận từ Nga. Tuy nhiên, cũng có những người lại tỏ ra bi quan.
Những quốc gia nào sẽ 'thế chân' Nga?
Nơi rõ ràng nhất mà châu Âu có thể nhận được nhiều dầu diesel hơn cả là Trung Đông, vì khu vực này có vị trí khá gần, đặc biệt là với các quốc gia giáp Địa Trung Hải. Công ty Dầu khí Quốc gia Abu Dhabi của Các tiểu vương quốc Arập Thống nhất (UAE) đã ký kết thỏa thuận cung cấp dầu cho Đức.
Ấn Độ và Mỹ, hai nhà cung cấp chính cho châu Âu, cũng đã tăng cường các chuyến hàng của họ. Các nhà máy lọc dầu của Mỹ dự kiến sẽ sản xuất một khối lượng kỷ lục các sản phẩm chưng cất trong năm 2023 (một loại nhiên liệu bao gồm dầu diesel được sử dụng trong xe tải và ô tô).
Tuy nhiên, theo ông Mark Williams, Giám đốc nghiên cứu về dầu tại Wood Mackenzie Ltd, "phao cứu sinh" cho châu Âu có thể đến từ Trung Quốc, quốc gia nắm giữ chìa khóa cho tất cả công suất lọc dầu dư thừa trên thế giới.
Các chuyên gia ước tính xuất khẩu của Trung Quốc có thể là 400.000-600.000 thùng mỗi ngày trong nửa đầu năm nay. Đây là một khối lượng tương tự như những gì EU và Vương quốc Anh trước đây vẫn cần từ Nga.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo rằng, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đôi khi chọn ưu tiên bảo vệ môi trường hơn lợi nhuận xuất khẩu nhiên liệu.
Nga cũng không thể ung dung
Sự ngưng trệ sản xuất và xuất khẩu dầu diesel của Nga có thể gây ra hậu quả tai hại.
Về phía Nga, nếu quốc gia này không tìm đủ người mua thì điều gì sẽ xảy ra? Có khả năng sẽ xuất hiện một sự tăng giá chung. Thật vậy, nếu việc sản xuất của các nhà máy lọc dầu của Nga đồng loạt chậm lại do thiếu các cửa hàng thì sẽ làm giảm nguồn cung trên thị trường thế giới. Và do đó, dầu diesel sẽ trở nên khan hiếm và giá sẽ tăng lên.
Liên quan đến viễn cảnh Nga tiếp tục bị cấm vận về dầu diesel, chúng ta cũng lưu ý là nhiều chủ tàu sẽ do dự vi phạm các biện pháp trừng phạt sắp tới của phương Tây.
EU đã giới hạn một thùng dầu ở mức 60 USD và do đó, một cơ chế tương tự có thể được áp dụng với nhiên liệu diesel. Vấn đề này hiện đang được các quốc gia thuộc Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) thảo luận.
Thổ Nhĩ Kỳ không phải là một phần của EU. Do đó, về lý thuyết, nước này có thể nhập khẩu một lượng lớn dầu diesel của Nga để cung cấp cho thị trường trong nước.
Đổi lại, dầu diesel không phải của Nga mà nước này sản xuất trong các nhà máy lọc dầu của mình có thể được bán cho EU với mức giá cao hơn nhiều.
Vấn đề cốt yếu sẽ quyết định giá trị của dầu diesel có tăng hay không sẽ là nhu cầu cho cuối mùa đông này. Khí hậu ôn hòa ở châu Âu có tác động tích cực đến nhu cầu. Nó có thể làm giảm mức tiêu thụ dầu nhiên liệu (một loại dầu diesel) trong gia đình.