"Chiến lược" nào để trẻ tự bảo vệ mình trên mạng xã hội?

PGS. TS. Trần Thành Nam
(Đại học Quốc gia Hà Nội)
TGVN. Với sự lên ngôi của mạng xã hội, việc một đứa trẻ sở hữu chiếc điện thoại thông minh trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Và vì thế, hàng ngày, không ít trẻ đang hoặc có nguy cơ bị bắt nạt trên mạng nhưng cha mẹ không hề hay biết.      
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
chien luoc nao de tre tu bao ve minh tren mang xa hoi Đại biểu Quốc hội Nguyễn Lân Hiếu: Kết quả thẩm định không thuyết phục!
chien luoc nao de tre tu bao ve minh tren mang xa hoi Chuyên gia giáo dục: 'Cách đào tạo của chúng ta đang quá xa rời thực tế'

Nguy cơ bị "bắt nạt" trên mạng

Một nghiên cứu của chúng tôi đã chỉ ra rằng, có đến 47% các em học sinh độ tuổi THCS và THPT truy cập Internet hàng ngày, thời gian truy cập trung bình là 2,5h/ngày, tương đương với 17,5h/tuần. Phần lớn các em truy cập để tán gẫu với bạn bè, chơi game online, nghe nhạc, gửi thư điện tử cho bạn, đọc tin tức, xem phim và tìm kiếm các thông tin mà bạn bè mình quan tâm.

Có thể nói, Internet là một phần không thể thiếu và mang lại nhiều lợi ích cho giới trẻ như tạo cơ hội học tập, tìm kiếm thông tin thú vị, kết nối với bạn bè và giải trí.

Tuy nhiên, cũng có rất nhiều nguy cơ trên mạng, trong đó phải kể đến quấy rối trực tuyến, bắt nạt trực tuyến; tiếp xúc với hình ảnh khiêu dâm, bạo lực không phù hợp; gặp người xấu trên mạng; tiếp cận với các thông tin giả gây thù hận hoặc hoang mang; bị đánh cắp thông tin cá nhân; bị dính các phầm mềm gián điệp hoặc virus…

chien luoc nao de tre tu bao ve minh tren mang xa hoi
PGS. TS. Trần Thành Nam. (Ảnh: NVCC)

Do thiếu kiến thức và kỹ năng sử dụng mạng xã hội, nhiều em bất cẩn điền thông tin cá nhân vào các hồ sơ trên mạng, vô tình tạo mảnh đất màu mỡ để kẻ xấu có cơ hội biết được tên tuổi, số điện thoại, địa chỉ, tên trường lớp… để tìm thấy các em ở ngoài đời thực.

Cùng với đó, khi tải các hình ảnh video không rõ nguồn gốc có thể khiến máy tính hoặc điện thoại bị dính virus, mất dữ liệu, hacker đánh cắp thông tin, hình ảnh cá nhân. Theo phản xạ, các em phản hồi các tin tức gây hấn hoặc quấy rối người khác có thể vô tình tiếp tay cho kẻ xấu, làm vấn đề càng trở nên nghiêm trọng hơn. Thực tế, nhiều em "dở khóc, dở mếu" chỉ vì những thông tin của mình bị đánh cắp và trở thành "con mồi" của những trò lừa đảo, nhưng vì sợ nên giấu nhẹm đi và âm thầm chịu đựng.

Thực tế, nhiều em sống "ảo" nên thường xuyên khoe ảnh lên mạng để hút like, để thấy mình là người quan trọng. Từ đó, kẻ xấu có thể chế giễu bằng các bình luận hoặc có thể cắt ghép, chế ảnh của em để làm trò đùa, để bôi nhọ hình ảnh trên mạng của em. Đồng thời, việc nói chuyện chat với người lạ trong các nhóm chat có thể tạo điều kiện để kẻ xấu lợi dụng thu thập thông tin cá nhân, dẫn dụ rồi tiến đến xâm hại. Nhất là hiện nay phụ huynh bận rộn, không có nhiều thời gian quan tâm, ở bên và chia sẻ với con, nên khó nhận biết việc con sử dụng mạng xã hội có lành mạnh không, có "bộ lọc" nào không?

Thậm chí, nhiều em còn hồn nhiên để lộ nơi mình sống, nơi mình học. Từ đó, kẻ xấu sẽ dụ dỗ thực hiện các hành vi không lành mạnh, lưu lại và lấy video đó đe dọa, đăng tải cho mọi người xem. Đặc biệt, nhiều em cả tin hẹn "người quen trên mạng" đã dấn đến các vụ việc bắt cóc, trộm cướp, lừa đảo và xâm hại.

"Chiến lược" nào để trẻ tự giải thoát mình?

Khi bị bắt nạt trực tuyến, theo tôi cần có một số cách thức để “giải thoát mình”. Có một số chiến lược chung như không phản hồi; chặn thủ phạm; lập một tài khoản mới và đảm bảo chỉ có những người bạn tin tưởng biết; báo cáo với người quản lý trang mạng; nói với người lớn mà các em tin tưởng về sự việc để tìm giải pháp.

Nếu nhận được email hay tin nhắn, thông tin bắt nạt, hãy lưu lại ở máy tính hoặc điện thoại của em bằng cách chụp ảnh màn hình. Nếu kẻ bắt nạt vẫn tiếp tục, em có thể cần những thông tin này như là bằng chứng. Nhớ là, mỗi khi có điều gì đó xảy ra, hãy lưu lại ngày giờ, xảy ra như thế nào, ghi chép lại những bằng chứng em có.

Quan trọng hơn cả, các em hãy chia sẻ về việc mình bị bắt nạt. Bắt nạt trực tuyến có thể gây rất nhiều tổn thương, do vậy cần cho người lớn mà em tin tưởng như giáo viên hoặc phụ huynh biết để kịp thời giải quyết, ngăn thông tin ngày càng lan rộng.

chien luoc nao de tre tu bao ve minh tren mang xa hoi
Thiếu sự quan tâm đúng lúc của cha mẹ sẽ khiến trẻ bị lạc trong ma trận bị bắt nạt trên mạng ảo. (Nguồn: Internet)

Chứng kiến hành vi bắt nạt cũng có thể gây ra những ảnh hưởng xấu. Theo tôi, các em cần hiểu để không tham gia vào việc bắt nạt, cũng như hùa theo đám đông. Hãy tử tế với người bạn bị bắt nạt, cho họ thấy rằng, mình quan tâm tới họ, để họ không đơn độc. Việc nói chuyện, chia sẻ với phụ huynh, giáo viên sẽ giúp người lớn biết khi nào những điều xấu xảy ra để có thể giúp đỡ, hỗ trợ đúng lúc, tránh tình trạng "đơn thương độc mã", không biết đối phó với tình trạng bị bắt nạt trực tuyến như thế nào.

Tất nhiên, để ứng phó hiệu quả với bắt nạt trực tuyến, các em cần học kỹ năng sử dụng mạng internet an toàn. Cụ thể, trước khi đăng, chia sẻ hay làm bất cứ điều gì trên mạng, hãy xác định xem hành vi này có khiến em có thể gặp phải bất kỳ một rủi ro nào không? Bố mẹ, họ hàng, giáo viên, những người xung quanh có nghĩ thông tin này là phù hợp? Thông tin đó có thể khiến mình gặp rắc rối với luật pháp? Ai có thể bị tổn thương hoặc xấu hổ vì những thông tin đó? Điều ta chia sẻ có chứa thông tin của cá nhân mình hoặc người khác không? Những gì ta chia sẻ có thể ảnh hưởng đến các cơ hội tương lai của chính mình như học bổng, việc làm không?

Hãy kiểm soát thông tin cá nhân như địa chỉ, số điện thoại, tên của các thành viên trong gia đình, thông tin tài sản, tình trạng tài chính… Đồng thời, các em nên cân nhắc khi chia sẻ cảm xúc cá nhân riêng tư.

Có thể nói, hành động bắt nạt trên mạng có thể gây tổn thương về tinh thần nhiều hơn hành động bạo lực ngoài đời. Do vậy, việc dạy trẻ những kỹ năng cơ bản để ứng phó với những nguy cơ tiềm ẩn trên mạng ảo là vô cùng cần thiết. Để làm được điều này, phụ huynh phải có trách nhiệm quản lý, giám sát, hãy làm "bộ lọc" thông minh và "làm bạn" với con ngay cả trong đời thực lẫn trên mạng xã hội để tránh những câu chuyện buồn, đáng tiếc từ việc trẻ bị bắt nạt trên mạng xảy ra.

chien luoc nao de tre tu bao ve minh tren mang xa hoi Đại biểu Quốc hội Nguyễn Lân Hiếu: Kết quả thẩm định không thuyết phục!

Chia sẻ với TG&VN, ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu cho rằng, lý thuyết Công nghệ giáo dục của GS. Hồ Ngọc Đại được nghiên cứu, đưa ...

chien luoc nao de tre tu bao ve minh tren mang xa hoi Để ngày khai trường chạm đến từng đứa trẻ…

TS. Nguyễn Khánh Trung (Tổ chức Giáo dục Emile Việt) chia sẻ, ngày đầu tiên đến trường là sự khởi đầu của một chặng đường ...

chien luoc nao de tre tu bao ve minh tren mang xa hoi GS. Trương Nguyện Thành: Loạn trường quốc tế - Nhập nhằng thật giả

TGVN. Theo GS. Trương Nguyện Thành, đã là trường quốc tế thì vấn đề kiểm định chất lượng phải do một tổ chức quốc tế ...

Đọc thêm

Bật mí tính năng bom FAB-3000 mới của quân đội Nga

Bật mí tính năng bom FAB-3000 mới của quân đội Nga

Loại bom mới FAB-3000 có sức nổ cao của quân đội Nga sẽ được thiết kế với các đặc tính khí động học, cho phép chúng được sử dụng như ...
MC hải ngoại Đức Tiến kể chuyện con gái 4 tuổi đóng phim Đóa hoa mong manh

MC hải ngoại Đức Tiến kể chuyện con gái 4 tuổi đóng phim Đóa hoa mong manh

Bé Madison, con gái MC Đức Tiến, được nhận xét là điểm nhấn trong phim 'Đóa hoa mong manh' của nghệ sĩ Mai Thu Huyền.
HLV Mano Polking khen đội tuyển Việt Nam nhiều cầu thủ giỏi và muốn dẫn dắt đội bóng

HLV Mano Polking khen đội tuyển Việt Nam nhiều cầu thủ giỏi và muốn dẫn dắt đội bóng

HLV Mano Polking bày tỏ mong muốn được dẫn dắt tuyển Việt Nam thay ông Troussier nhưng chưa được Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) đặt vấn đề.
Quỹ thiện nguyện Thanh niên Việt Nam tặng quà và học bổng cho học sinh gốc Việt hiếu học có hoàn cảnh khó khăn tại Campuchia

Quỹ thiện nguyện Thanh niên Việt Nam tặng quà và học bổng cho học sinh gốc Việt hiếu học có hoàn cảnh khó khăn tại Campuchia

Mỗi phần quà bao gồm đồ dùng học tập cùng học bổng trị giá 50 USD, góp phần động viên tinh thần của học sinh gốc Việt vượt qua khó ...
Cận cảnh Haval Jolion Sport vừa trình làng tại Thái Lan, giá 543 triệu đồng

Cận cảnh Haval Jolion Sport vừa trình làng tại Thái Lan, giá 543 triệu đồng

Haval Jolion Sport vừa trình làng tại Triển lãm Ô tô Quốc tế Bangkok (BIMS) 2024 với mức giá 799.000 Baht (khoảng 543 triệu đồng).
Tạo kênh thông báo trên Instagram siêu đơn giản

Tạo kênh thông báo trên Instagram siêu đơn giản

Kênh thông báo trên Instagram giúp người dùng có thể nhận thông báo về các hoạt động, tin nhắn mới hoặc các sự kiện khác liên quan một cách chuyên ...
Những điều cần biết về lỗi xe không chính chủ năm 2024

Những điều cần biết về lỗi xe không chính chủ năm 2024

Mượn xe người thân, bạn bè,… chạy trên đường thì có bị CSGT xử phạt lỗi xe không chính chủ không? Mức phạt của lỗi này là bao nhiêu?
Điện Biên 'thay áo mới'

Điện Biên 'thay áo mới'

Baoquocte.vn. Từ vùng đất từng chịu bao 'bom cày đạn xới', đến nay, Điện Biên đã vươn mình đổi mới, đạt được nhiều thành tựu trong phát triển và hội nhập.
Không bỏ thủ tục cấp giấy khám sức khỏe cho người lái xe

Không bỏ thủ tục cấp giấy khám sức khỏe cho người lái xe

Tôi nghe nói có thông tin đã bãi bỏ thủ tục cấp giấy khám sức khỏe cho người lái xe. Vậy thông tin này có chính xác không? – Độc giả Phương Thanh
'Suối ngọt' xuất hiện ở khu vực Lan Thương - Mekong

'Suối ngọt' xuất hiện ở khu vực Lan Thương - Mekong

Trung Quốc khởi xướng dự án thí điểm nguồn nước tại Lào, cho phép khoảng 2.000 cư dân địa phương có thể tiếp cận với nước uống an toàn.
Những tấm gương truyền cảm hứng cho giới trẻ thế giới

Những tấm gương truyền cảm hứng cho giới trẻ thế giới

Các nhà hoạt động trên khắp thế giới đang thúc đẩy các phong trào tích cực, truyền cảm hứng cho giới trẻ khắp thế giới.
Dự kiến tăng lương tối thiểu vùng từ ngày 1/7/2024 thì lương của người lao động có tăng không?

Dự kiến tăng lương tối thiểu vùng từ ngày 1/7/2024 thì lương của người lao động có tăng không?

Cho tôi hỏi nếu tăng lương tối thiểu vùng từ ngày 1/7/2024 thì lương của người lao động có tăng không? – Độc giả Thanh Hằng
Lý do thế hệ thuốc trị ung thư tiếp theo sẽ được sản xuất ngoài Trái đất

Lý do thế hệ thuốc trị ung thư tiếp theo sẽ được sản xuất ngoài Trái đất

Về mặt lý thuyết, các loại thuốc trị liệu miễn dịch có thể tiêm được có thể được tạo ra, nhưng trọng lực ngăn cản chúng kết tinh một cách chính xác. Một công ty ...
Bất ngờ những thực phẩm không nên ăn cùng với trứng

Bất ngờ những thực phẩm không nên ăn cùng với trứng

Là thực phẩm đơn giản và được yêu thích nhất trên toàn thế giới, nhưng trứng lại được cảnh báo không nên ăn cùng những thực phẩm này.
7 cách giúp phát triển sức khoẻ tinh thần

7 cách giúp phát triển sức khoẻ tinh thần

Xã hội ngày càng có sự thừa nhận về tầm quan trọng của sức khoẻ tinh thần, những vấn đề cảm xúc, tâm lý đã thực sự được quan tâm.
Tác động của thực phẩm dát vàng đối với sức khoẻ?

Tác động của thực phẩm dát vàng đối với sức khoẻ?

Việc thưởng thức món ăn dát vàng lộng lẫy hay đồ uống lấp lánh những vảy vàng xa xỉ liệu tác động như thế nào với sức khoẻ?
Tại sao nên tiêm phòng vaccine ngừa cúm mùa?

Tại sao nên tiêm phòng vaccine ngừa cúm mùa?

Cúm là một bệnh truyền nhiễm về đường hô hấp do virus. Các biến chứng của cúm có thể dẫn đến nhập viện và đôi khi thậm chí tử vong.
Chuyên gia y tế cảnh báo nhiều người trẻ bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ do sử dụng thuốc lá điện tử

Chuyên gia y tế cảnh báo nhiều người trẻ bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ do sử dụng thuốc lá điện tử

Các chuyên gia y tế đề nghị cấm thuốc lá điện tử vì có hại cho sức khỏe. Bệnh lý liên quan tới sản phẩm này đang có xu hướng gia tăng.
Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3 - xổ số Vietlott Mega 29/3. Trực tiếp xổ số Vietlott hôm nay 29/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất. Vietlott Mega 645 hôm nay.
XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3 - kết quả xổ số ngày 29 tháng 3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xo so mien nam. SXMN 29/3
XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp xổ số miền Trung 29/3/2024. kết quả xổ số miền Trung hôm nay. xổ số miền Trung thứ 6. SXMT 29/3. dự đoán XSMT
XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3 - Trực tiếp xổ số miền Bắc 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 6. SXMB 29/3
XSMN 28/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. xổ số hôm nay 28/3. xổ số ngày 28 tháng 5

XSMN 28/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. xổ số hôm nay 28/3. xổ số ngày 28 tháng 5

XSMN 28/3 - SXMN 28/3. Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 28/3/2024. XSMN thứ 5. xổ số hôm nay 28/3. Kết quả xổ số ngày 28 tháng 3.
XSMB 28/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. dự đoán XSMB 28/3/2024

XSMB 28/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. dự đoán XSMB 28/3/2024

XSMB 28/3 - SXMB 28/3. Trực tiếp xổ số miền Bắc 28/3/2024. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 5. xổ số hôm nay 28/3.
Phiên bản di động