"Chiến lược" nào để trẻ tự bảo vệ mình trên mạng xã hội?

PGS. TS. Trần Thành Nam
(Đại học Quốc gia Hà Nội)
TGVN. Với sự lên ngôi của mạng xã hội, việc một đứa trẻ sở hữu chiếc điện thoại thông minh trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Và vì thế, hàng ngày, không ít trẻ đang hoặc có nguy cơ bị bắt nạt trên mạng nhưng cha mẹ không hề hay biết.      
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
chien luoc nao de tre tu bao ve minh tren mang xa hoi Đại biểu Quốc hội Nguyễn Lân Hiếu: Kết quả thẩm định không thuyết phục!
chien luoc nao de tre tu bao ve minh tren mang xa hoi Chuyên gia giáo dục: 'Cách đào tạo của chúng ta đang quá xa rời thực tế'

Nguy cơ bị "bắt nạt" trên mạng

Một nghiên cứu của chúng tôi đã chỉ ra rằng, có đến 47% các em học sinh độ tuổi THCS và THPT truy cập Internet hàng ngày, thời gian truy cập trung bình là 2,5h/ngày, tương đương với 17,5h/tuần. Phần lớn các em truy cập để tán gẫu với bạn bè, chơi game online, nghe nhạc, gửi thư điện tử cho bạn, đọc tin tức, xem phim và tìm kiếm các thông tin mà bạn bè mình quan tâm.

Có thể nói, Internet là một phần không thể thiếu và mang lại nhiều lợi ích cho giới trẻ như tạo cơ hội học tập, tìm kiếm thông tin thú vị, kết nối với bạn bè và giải trí.

Tuy nhiên, cũng có rất nhiều nguy cơ trên mạng, trong đó phải kể đến quấy rối trực tuyến, bắt nạt trực tuyến; tiếp xúc với hình ảnh khiêu dâm, bạo lực không phù hợp; gặp người xấu trên mạng; tiếp cận với các thông tin giả gây thù hận hoặc hoang mang; bị đánh cắp thông tin cá nhân; bị dính các phầm mềm gián điệp hoặc virus…

chien luoc nao de tre tu bao ve minh tren mang xa hoi
PGS. TS. Trần Thành Nam. (Ảnh: NVCC)

Do thiếu kiến thức và kỹ năng sử dụng mạng xã hội, nhiều em bất cẩn điền thông tin cá nhân vào các hồ sơ trên mạng, vô tình tạo mảnh đất màu mỡ để kẻ xấu có cơ hội biết được tên tuổi, số điện thoại, địa chỉ, tên trường lớp… để tìm thấy các em ở ngoài đời thực.

Cùng với đó, khi tải các hình ảnh video không rõ nguồn gốc có thể khiến máy tính hoặc điện thoại bị dính virus, mất dữ liệu, hacker đánh cắp thông tin, hình ảnh cá nhân. Theo phản xạ, các em phản hồi các tin tức gây hấn hoặc quấy rối người khác có thể vô tình tiếp tay cho kẻ xấu, làm vấn đề càng trở nên nghiêm trọng hơn. Thực tế, nhiều em "dở khóc, dở mếu" chỉ vì những thông tin của mình bị đánh cắp và trở thành "con mồi" của những trò lừa đảo, nhưng vì sợ nên giấu nhẹm đi và âm thầm chịu đựng.

Thực tế, nhiều em sống "ảo" nên thường xuyên khoe ảnh lên mạng để hút like, để thấy mình là người quan trọng. Từ đó, kẻ xấu có thể chế giễu bằng các bình luận hoặc có thể cắt ghép, chế ảnh của em để làm trò đùa, để bôi nhọ hình ảnh trên mạng của em. Đồng thời, việc nói chuyện chat với người lạ trong các nhóm chat có thể tạo điều kiện để kẻ xấu lợi dụng thu thập thông tin cá nhân, dẫn dụ rồi tiến đến xâm hại. Nhất là hiện nay phụ huynh bận rộn, không có nhiều thời gian quan tâm, ở bên và chia sẻ với con, nên khó nhận biết việc con sử dụng mạng xã hội có lành mạnh không, có "bộ lọc" nào không?

Thậm chí, nhiều em còn hồn nhiên để lộ nơi mình sống, nơi mình học. Từ đó, kẻ xấu sẽ dụ dỗ thực hiện các hành vi không lành mạnh, lưu lại và lấy video đó đe dọa, đăng tải cho mọi người xem. Đặc biệt, nhiều em cả tin hẹn "người quen trên mạng" đã dấn đến các vụ việc bắt cóc, trộm cướp, lừa đảo và xâm hại.

"Chiến lược" nào để trẻ tự giải thoát mình?

Khi bị bắt nạt trực tuyến, theo tôi cần có một số cách thức để “giải thoát mình”. Có một số chiến lược chung như không phản hồi; chặn thủ phạm; lập một tài khoản mới và đảm bảo chỉ có những người bạn tin tưởng biết; báo cáo với người quản lý trang mạng; nói với người lớn mà các em tin tưởng về sự việc để tìm giải pháp.

Nếu nhận được email hay tin nhắn, thông tin bắt nạt, hãy lưu lại ở máy tính hoặc điện thoại của em bằng cách chụp ảnh màn hình. Nếu kẻ bắt nạt vẫn tiếp tục, em có thể cần những thông tin này như là bằng chứng. Nhớ là, mỗi khi có điều gì đó xảy ra, hãy lưu lại ngày giờ, xảy ra như thế nào, ghi chép lại những bằng chứng em có.

Quan trọng hơn cả, các em hãy chia sẻ về việc mình bị bắt nạt. Bắt nạt trực tuyến có thể gây rất nhiều tổn thương, do vậy cần cho người lớn mà em tin tưởng như giáo viên hoặc phụ huynh biết để kịp thời giải quyết, ngăn thông tin ngày càng lan rộng.

chien luoc nao de tre tu bao ve minh tren mang xa hoi
Thiếu sự quan tâm đúng lúc của cha mẹ sẽ khiến trẻ bị lạc trong ma trận bị bắt nạt trên mạng ảo. (Nguồn: Internet)

Chứng kiến hành vi bắt nạt cũng có thể gây ra những ảnh hưởng xấu. Theo tôi, các em cần hiểu để không tham gia vào việc bắt nạt, cũng như hùa theo đám đông. Hãy tử tế với người bạn bị bắt nạt, cho họ thấy rằng, mình quan tâm tới họ, để họ không đơn độc. Việc nói chuyện, chia sẻ với phụ huynh, giáo viên sẽ giúp người lớn biết khi nào những điều xấu xảy ra để có thể giúp đỡ, hỗ trợ đúng lúc, tránh tình trạng "đơn thương độc mã", không biết đối phó với tình trạng bị bắt nạt trực tuyến như thế nào.

Tất nhiên, để ứng phó hiệu quả với bắt nạt trực tuyến, các em cần học kỹ năng sử dụng mạng internet an toàn. Cụ thể, trước khi đăng, chia sẻ hay làm bất cứ điều gì trên mạng, hãy xác định xem hành vi này có khiến em có thể gặp phải bất kỳ một rủi ro nào không? Bố mẹ, họ hàng, giáo viên, những người xung quanh có nghĩ thông tin này là phù hợp? Thông tin đó có thể khiến mình gặp rắc rối với luật pháp? Ai có thể bị tổn thương hoặc xấu hổ vì những thông tin đó? Điều ta chia sẻ có chứa thông tin của cá nhân mình hoặc người khác không? Những gì ta chia sẻ có thể ảnh hưởng đến các cơ hội tương lai của chính mình như học bổng, việc làm không?

Hãy kiểm soát thông tin cá nhân như địa chỉ, số điện thoại, tên của các thành viên trong gia đình, thông tin tài sản, tình trạng tài chính… Đồng thời, các em nên cân nhắc khi chia sẻ cảm xúc cá nhân riêng tư.

Có thể nói, hành động bắt nạt trên mạng có thể gây tổn thương về tinh thần nhiều hơn hành động bạo lực ngoài đời. Do vậy, việc dạy trẻ những kỹ năng cơ bản để ứng phó với những nguy cơ tiềm ẩn trên mạng ảo là vô cùng cần thiết. Để làm được điều này, phụ huynh phải có trách nhiệm quản lý, giám sát, hãy làm "bộ lọc" thông minh và "làm bạn" với con ngay cả trong đời thực lẫn trên mạng xã hội để tránh những câu chuyện buồn, đáng tiếc từ việc trẻ bị bắt nạt trên mạng xảy ra.

chien luoc nao de tre tu bao ve minh tren mang xa hoi Đại biểu Quốc hội Nguyễn Lân Hiếu: Kết quả thẩm định không thuyết phục!

Chia sẻ với TG&VN, ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu cho rằng, lý thuyết Công nghệ giáo dục của GS. Hồ Ngọc Đại được nghiên cứu, đưa ...

chien luoc nao de tre tu bao ve minh tren mang xa hoi Để ngày khai trường chạm đến từng đứa trẻ…

TS. Nguyễn Khánh Trung (Tổ chức Giáo dục Emile Việt) chia sẻ, ngày đầu tiên đến trường là sự khởi đầu của một chặng đường ...

chien luoc nao de tre tu bao ve minh tren mang xa hoi GS. Trương Nguyện Thành: Loạn trường quốc tế - Nhập nhằng thật giả

TGVN. Theo GS. Trương Nguyện Thành, đã là trường quốc tế thì vấn đề kiểm định chất lượng phải do một tổ chức quốc tế ...

Đọc thêm

Cập nhật bảng giá xe hãng Honda mới nhất tháng 3/2024

Cập nhật bảng giá xe hãng Honda mới nhất tháng 3/2024

Bảng giá xe hãng Honda của các dòng HR-V 2021, City 2021, CR-V 2021, City 2023, HR-V 2022, Accord 2021, Brio 2021, Accord 2022, Civic 2021, Civic 2022, Civic Type ...
Nhật thực toàn phần giúp chúng ta đo lường lịch sử cổ đại như thế nào?

Nhật thực toàn phần giúp chúng ta đo lường lịch sử cổ đại như thế nào?

Nhật thực toàn phần xảy ra theo một lịch trình đáng tin cậy mà chúng ta có thể tính toán trước từ lâu.
Giá cà phê hôm nay 19/3/2024: Giá cà phê robusta tiếp tục tăng, hàng sắp ra nhiều, thị trường sẽ biến động thế nào?

Giá cà phê hôm nay 19/3/2024: Giá cà phê robusta tiếp tục tăng, hàng sắp ra nhiều, thị trường sẽ biến động thế nào?

Giá cà phê hôm nay 19/3/2024: Giá cà phê robusta tiếp tục tăng, hàng sắp ra nhiều thị trường sẽ biến động thế nào?
Đại sứ Ngô Đức Mạnh: Kết quả bầu cử Tổng thống Nga và những điều sẽ đến...

Đại sứ Ngô Đức Mạnh: Kết quả bầu cử Tổng thống Nga và những điều sẽ đến...

Kết quả bầu cử cho thấy nước Nga sẽ không có xáo trộn lớn về mặt chính sách, đường hướng phát triển đất nước Nga trong thời gian tới.
Bài tarot hôm nay 20/3/2024: Hé lộ những bí ẩn của bạn trong chuyện tình yêu?

Bài tarot hôm nay 20/3/2024: Hé lộ những bí ẩn của bạn trong chuyện tình yêu?

Hãy chọn một lá bài tarot dưới đây để khám phá xem những bí ẩn của bạn trong chuyện tình yêu là gì nhé!
Mức đóng BHXH, BHTN, BHYT năm 2025 khi sửa Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Việc làm, Luật Bảo hiểm y tế

Mức đóng BHXH, BHTN, BHYT năm 2025 khi sửa Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Việc làm, Luật Bảo hiểm y tế

Có phải từ năm 2025, mức đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, BHYT sẽ có những thay đổi lớn khi sửa Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Việc làm, Luật ...
Mức đóng BHXH, BHTN, BHYT năm 2025 khi sửa Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Việc làm, Luật Bảo hiểm y tế

Mức đóng BHXH, BHTN, BHYT năm 2025 khi sửa Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Việc làm, Luật Bảo hiểm y tế

Có phải từ năm 2025, mức đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, BHYT sẽ có những thay đổi lớn khi sửa Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Việc làm, Luật Bảo hiểm y tế hay ...
Giờ Trái đất năm 2024: Tắt đèn vào giờ nào, ngày nào?

Giờ Trái đất năm 2024: Tắt đèn vào giờ nào, ngày nào?

Giờ Trái đất năm 2024 sẽ diễn ra từ 20h30-21h30, thứ Bảy, ngày 23/3.
Vòng loại World Cup 2026: Đại sứ quán Việt Nam tại Indonesia lưu ý các cổ động viên

Vòng loại World Cup 2026: Đại sứ quán Việt Nam tại Indonesia lưu ý các cổ động viên

Trận đấu đội tuyển Việt Nam và Indonesia tại vòng loại World Cup 2026 diễn ra ngày 21/3 trùng tháng lễ Ramadan của người Hồi giáo tại Indonesia.
Ngày quốc tế hạnh phúc: Hạnh phúc của người dân đến từ đâu?

Ngày quốc tế hạnh phúc: Hạnh phúc của người dân đến từ đâu?

Mỗi người sẽ có các tiêu chuẩn khác nhau về hạnh phúc. Tiêu chuẩn này dựa trên sự thoải mái, hài lòng của người đó với chính tiêu chí của họ.
Mức phạt vi phạm nồng độ cồn đối với xe đạp là bao nhiêu?

Mức phạt vi phạm nồng độ cồn đối với xe đạp là bao nhiêu?

Xin hỏi đi xe đạp vi phạm nồng độ cồn có bị xử phạt không? Mức xử phạt vi phạm nồng độ cồn đối với xe đạp là bao nhiêu? - Độc giả Hoàng Yến
Nga: Thủ đô Moscow tăng cường xe buýt điện thân thiện môi trường

Nga: Thủ đô Moscow tăng cường xe buýt điện thân thiện môi trường

Thị trưởng Moscow cho biết, thủ đô nước Nga có hơn 1.500 xe buýt điện thân thiện với môi trường đang hoạt động, thay thế xe buýt truyền thống.
Hàn Quốc lại chìm trong bụi mịn, chuyên gia cảnh báo đỏ nguy hiểm đến sức khỏe

Hàn Quốc lại chìm trong bụi mịn, chuyên gia cảnh báo đỏ nguy hiểm đến sức khỏe

Ngày 17/3, lần đầu tiên kể từ đầu năm tới nay, gần như cả đất nước Hàn Quốc chìm trong màu vàng của bụi và cát.
Vi khuẩn salmonella nguy hiểm thế nào?

Vi khuẩn salmonella nguy hiểm thế nào?

Vi khuẩn Salmonella thường gây ra bệnh tiêu chảy, nhưng cũng có thể nhiễm bệnh đến các bộ phận khác của cơ thể, bao gồm máu, xương và khớp xương.
Nên uống cà phê như thế nào để tránh ngộ độc?

Nên uống cà phê như thế nào để tránh ngộ độc?

Nếu uống quá 4-5 tách cà phê mỗi ngày sẽ khiến cơ thể bị gây hại và nếu hấp thụ 1,2g caffeine, tương đương 12 tách cà phê sẽ xảy ra tình trạng ngộ độc.
Các bác sĩ X-quang tại Nga có cơ hội sử dụng AI để xác định 54 loại bệnh

Các bác sĩ X-quang tại Nga có cơ hội sử dụng AI để xác định 54 loại bệnh

Thị trưởng Moscow Sergei Sobyanin cho biết các bác sĩ đã sẵn sàng thử nghiệm và triển khai các dịch vụ trí tuệ nhân tao (AI) mới cho nghiên cứu X-quang.
Làm thế nào để biết bạn đang ăn quá nhiều đường và cách phòng tránh?

Làm thế nào để biết bạn đang ăn quá nhiều đường và cách phòng tránh?

Ăn nhiều đường không tốt cho sức khỏe nhưng nhiều người không biết mình đang ăn quá nhiều loại thực phẩm này. Vậy có dấu hiệu nào cảnh báo không?
Hàng loạt bác sĩ nghỉ việc, nhiều bệnh viện Hàn Quốc tiếp tục hoãn và hủy các ca phẫu thuật

Hàng loạt bác sĩ nghỉ việc, nhiều bệnh viện Hàn Quốc tiếp tục hoãn và hủy các ca phẫu thuật

Hơn 90% trong tổng số 13.000 bác sĩ thực tập và bác sĩ nội trú của Hàn Quốc đã nộp đơn xin nghỉ việc hàng loạt trong gần 3 tuần qua.
XSMB 19/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Ba ngày 19/3/2024. dự đoán XSMB 19/3/2024

XSMB 19/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Ba ngày 19/3/2024. dự đoán XSMB 19/3/2024

XSMB 19/3 - Trực tiếp Kết quả xổ số miền Bắc nhanh nhất hôm nay, thứ 3 ngày 19/3/2024. KQSXMB. SXMB 19/3. dự đoán XSMB 19/3/2024. xổ số hôm nay 19/3. XSMB thứ 3
Vietlott 19/3, kết quả xổ số Vietlott Power thứ 3 ngày 19/3/2024. xổ số Power 655 hôm nay

Vietlott 19/3, kết quả xổ số Vietlott Power thứ 3 ngày 19/3/2024. xổ số Power 655 hôm nay

Vietlott 19/3 - Trực tiếp kết quả xổ số Vietlott hôm nay 19/3/2024 từ trường quay tầng 19, số 23 Lạc Trung, Hà Nội. Vietlott Power 655 hôm nay.
XSMT 19/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Ba ngày 19/3/2024. SXMT 19/3/2024

XSMT 19/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Ba ngày 19/3/2024. SXMT 19/3/2024

XSMT 19/3 - Trực tiếp Kết quả xổ số miền Trung ngày 19 tháng 3 năm 2024. KQSXMT. SXMT 19/3. xổ số hôm nay 19/3. XSMT thứ 3. KQXSMT 19/3/2024
XSMN 19/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Ba 19/3/2024. xổ số hôm nay 19/3

XSMN 19/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Ba 19/3/2024. xổ số hôm nay 19/3

XSMN 19/3 - xổ số hôm nay 19/3. Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 19/3/2024. KQXSMN thứ 3. SXMN 19/3. Kết quả xổ số ngày 19 tháng 3
XSMN 18/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 2 ngày 18/3/2024. xổ số ngày 18 tháng 3. xổ số hôm nay 18/3/2024

XSMN 18/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 2 ngày 18/3/2024. xổ số ngày 18 tháng 3. xổ số hôm nay 18/3/2024

XSMN 18/3 - Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 18/3/2024. SXMN 18/3/2024. kết quả xổ số ngày 18 tháng 3. xổ số hôm nay 18/3. XSMN thứ 2.
Vietlott 18/3, kết quả xổ số Vietlott Max 3D thứ 2 ngày 18/3/2024. xổ số Max 3D hôm nay

Vietlott 18/3, kết quả xổ số Vietlott Max 3D thứ 2 ngày 18/3/2024. xổ số Max 3D hôm nay

Vietlott 18/3 - xổ số Vietlott Max 3D 18/3. Trực tiếp kết quả xổ số Vietlott hôm nay 18/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất. Vietlott 3D hôm nay.
Phiên bản di động