Các nhà lãnh đạo Quốc hội hy vọng sẽ công bố thông tin chi tiết về một gói kích thích kinh tế dựa trên đề xuất trị giá 908 tỷ USD của lưỡng đảng sớm nhất vào 7/12, song họ đã không thành công.
Các cuộc đàm phán đang bị đình trệ về sự khác biệt giữa hai đảng trong vấn đề về viện trợ cho chính quyền tiểu bang và địa phương, cũng như các biện pháp bảo vệ trách nhiệm pháp lý cho các doanh nghiệp trong đại dịch Covid-19.
| Tòa nhà Quốc hội Mỹ. (Nguồn: Tân Hoa xã) |
Ông John Lieber, Giám đốc điều hành của công ty tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group cho biết, nhiều khả năng đảng Cộng hòa sẽ không muốn ủng hộ thêm một gói chi tiêu thứ hai trị giá hơn 1.000 tỷ USD sau khi ông Biden chính thức nhậm chức. Điều đó sẽ càng khó khăn hơn nếu đảng Cộng hòa giữ quyền kiểm soát Thượng viện trong cuộc bầu cử ngày 5/1 ở bang Georgia.
Chuyên gia Lieber cho biết thêm, sẽ chỉ có những biện pháp kích thích bổ sung trong trường hợp việc triển khai vaccine ngừa Covid-19 không diễn ra suôn sẻ và nền kinh tế tiếp tục kéo dài đà suy giảm sang năm 2021.
Nếu kịch bản này xảy ra, nó sẽ dẫn đến những căng thẳng nghiêm trọng đối với các hộ gia đình, doanh nghiệp nhỏ và cả chính quyền các địa phương.
Ngay cả khi đảng Dân chủ giành được chiến thắng ở Georgia, họ sẽ chỉ đạt được đa số tối thiểu với phiếu hòa từ Phó Tổng thống đắc cử Kamala Harris. Song đảng Dân chủ vẫn sẽ không đủ 60 phiếu cần thiết để có thể thông qua các dự luật chi tiêu lớn khác ngoài các khoản chi ngân sách thông thường.
Nhà kinh tế trưởng Mark Zandi của công ty chuyên về nghiên cứu và tư vấn Moody's Analytics cho biết, Quốc hội Mỹ đang chịu áp lực phải nhanh chóng thông qua dự luật kích thích kinh tế. Bởi nếu họ không sớm hành động, nền kinh tế sẽ mất đà và hậu quả về chính trị cho các nghị sĩ là quá lớn.
Ông Mark Zandi nói thêm rằng, triển vọng cơ bản đối với nền kinh tế dựa trên giả định rằng Quốc hội sẽ thông qua dự luật “không quá lớn” để kích thích tăng trưởng kinh tế sau khi ông Biden nhậm chức. Do đó, sẽ mất khoảng 3 năm, tương đương đến cuối năm 2023 để kinh tế Mỹ khôi phục tất cả việc làm bị mất trong đại dịch năm nay.
Để so sánh, ông Zandi đã đề cập tới việc nước Mỹ phải mất 8 năm để phục hồi số việc làm bị tổn thất trong cuộc Đại suy thoái hồi năm 2008-2009. Khi đó, Quốc hội Mỹ đã sớm rút lại các biện pháp hỗ trợ tài chính.
Tuy nhiên, thâm hụt ngân sách liên bang đã tăng gần gấp đôi lên mức 1.000 tỷ USD trong nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump, trước cả khi đại dịch xảy ra. Theo ông Zandi, sau khi Quốc hội Mỹ thông qua gói các biện pháp hỗ trợ đầu tiên trị giá hơn 2.000 tỷ USD vào đầu năm nay, xu hướng kiềm chế chi tiêu tài chính đã bắt đầu quay trở lại vào giữa đại dịch.
Trong khi đó, ông Michael Strain, Giám đốc nghiên cứu chính sách kinh tế tại tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp American Enterprise Institute cho biết việc tiêm chủng rộng rãi vaccine ngừa Covid-19 dự kiến sẽ được triển khai vào mùa Xuân tới. Điều này có thể khiến các nhà lập pháp đảng Cộng hòa miễn cưỡng ủng hộ một đợt kích thích mới.
Theo ông Strain, nhiều nghị sĩ sẽ muốn chờ xem liệu vaccine có hiệu quả và nền kinh tế bắt đầu phục hồi hay không. Ngoài ra, ngay cả trong trường hợp đảng Cộng hòa mất quyền kiểm soát Thượng viện, họ sẽ khó có thể cho ông Biden một chiến thắng sớm trong nhiệm kỳ của mình.
Chuyên gia Strain nói rằng, sẽ có nhiều khó khăn trong việc thông qua một biện pháp kích thích kinh tế khác vào tháng Hai. Các đảng viên Dân chủ, những người cố gắng tìm kiếm một thỏa thuận tốt hơn sau khi ông Biden nhậm chức, có khả năng sẽ thất vọng.