| Lối vào đường hầm được tìm thấy trong ngôi nhà cũ của thương gia Williamson. |
Vào thế kỷ XIX, thương gia buôn thuốc lá giàu có Joseph Williamson đã cho người xây dựng hệ thống đường hầm bí mật giữa lòng thành phố cảng sầm uất của nước Anh. Mục đích xây dựng hệ thống đường hầm của Williamson là gì? Cho đến nay, các chuyên gia vẫn không tìm được bất cứ hồ sơ, dữ liệu gì cho câu hỏi này.
Bí mật bị chôn vùi
Các nhà nghiên cứu lịch sử đánh giá rằng, trong tất cả công trình được xây dựng ở Liverpool thì mê cung đường hầm của ông Williamson là bí ẩn nhất. “Rất nhiều người nói rằng họ biết về các đường hầm này nhưng chỉ được nghe kể qua các câu chuyện truyền miệng mà thôi”, Les Coe - một thành viên trong nhóm Những người bạn của đường hầm Williamson (FoWT) cho biết.
Vào một ngày mùa Hè năm 2001, một nhóm các nhà khảo cổ học đã “đột nhập” vào một đường hầm ở khu vực Edge Hill và đào tới mái của một hầm rượu cũ - tầng trên trong hệ thống đường hầm Williamson. “Thật phấn khởi vì cuối cùng chúng tôi cũng tìm thấy nó”, ông Coe nói. Từ đó, các nhà khảo cổ học đã phát hiện ra ba khu vực khác nhau cho phép đi vào các nhánh nhỏ của đường hầm Williamson.
Trong suốt 15 năm qua, các nhóm tình nguyện viên đã liên tục khai quật đường hầm. Công việc này chẳng dễ dàng bởi ngoài yếu tố nhân lực, nhóm khai quật còn phải được sự cho phép của chính quyền khi thay đổi hướng đào. Đôi khi, họ không được cấp phép đào xới vì lý do an toàn của người dân và những công trình trên mặt đất.
Trong quá trình khai quật, các tình nguyện viên thường thống kê lại tất cả những gì họ tìm được. Cho đến nay, họ đã phát hiện ra các chai lọ, đồ gốm, vỏ sò, xương động vật và hàng trăm ống đất sét. Nhóm nghiên cứu cho rằng vẫn còn một hệ thống đường hầm khác nằm ẩn sâu dưới lòng đất mà họ vẫn chưa phát hiện ra.
Ông vua vùng Edge Hill
Sau chiến tranh Napoleon, nạn thất nghiệp lan tràn khắp nước Anh. Thương gia buôn thuốc lá Williamson đã tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương Edge Hill bằng cách thuê họ xây dựng các công trình lớn trong khu vực. Người dân nơi đây rất yêu mến, kính trọng nhà buôn này và phong cho ông biệt danh “Vua của Edge Hill”.
Đường hầm dưới lòng đất này là một trong số những công trình được ông đầu tư xây dựng trong giai đoạn đó. Một số sử gia phán đoán, vị đại gia của Liverpool đã xây dựng những con đường bí mật thông giữa các tòa nhà ở Edge Hill để phục vụ cho mục đích buôn lậu. Số khác lại cho rằng, Joseph Williamson và vợ của ông là những người thuộc một giáo phái tin vào sự tồn tại Ngày tận thế. Do đó, họ đã xây dựng đường hầm bí mật dưới lòng đất để trú ẩn mỗi khi được cảnh báo là thảm họa sắp xảy đến.
Trái với những ý kiến trên, ông Dave Bridson - nhà sử học địa phương đồng thời là người quản lý tại Trung tâm di sản Đường hầm Williamson tin rằng, mục đích xây đường hầm của thương gia thuốc lá này là khai thác đá. Giả thuyết của ông được chứng minh bằng những khối đá sa thạch được đục đẽo và nhiều hốc tường nơi các giàn khoan có thể từng được lắp để phục vụ việc khai thác.
Mặc dù vậy, giả thuyết vẫn chỉ là giả thuyết. Ông Bridson hy vọng rằng một ngày nào đó các nhà nghiên cứu sẽ tìm thấy một văn bản viết tay của Williamson ghi nhận mục đích xây dựng đường hầm bí ẩn này.
Nhưng bí ẩn của công trình mà nhà buôn Williamson đã xây dựng chính là động lực thúc đẩy nhóm khai quật nỗ lực khám phá những gì còn ẩn giấu dưới lòng đất trong suốt 15 năm qua. Các tình nguyện viên tham gia khai quật đường hầm phần lớn đều là các kỹ sư đã về hưu nhưng tò mò về bí ẩn chưa có lời giải này.
Họ vẫn thường nói đùa nhau rằng, với công trình đồ sộ này, ông vua của Edge Hill vẫn tiếp tục tạo ra công ăn việc làm cho những người dân trong vùng sau hàng trăm năm.
Hạ Vy (tổng hợp)