| Nữ hoàng Anh Elizabeth II đăng quang ngày 2/6/1953. (Nguồn: AFP) |
Nữ hoàng Elizabeth II, người nắm giữ ngai vàng lâu nhất trong lịch sử Hoàng gia Anh, đã qua đời tại Balmoral ở tuổi 96. Với 70 năm và 7 tháng tại vị, bà vượt qua kỷ lục trước đó của Nữ hoàng Victoria (63 năm 7 tháng 2 ngày) và là vị quân vương trị vì lâu thứ hai trong lịch sử thế giới, sau Vua Louis XIV của Pháp với 72 năm nắm quyền (từ năm 1643 đến 1715).
Bên cạnh Nữ hoàng Elizabeth và Nữ hoàng Victoria, chỉ có 4 vị vua khác trong lịch sử Anh đã trị vì từ 50 năm trở lên: Vua George III (59 năm), Vua Henry III (56 năm), Vua Edward III (50 năm) và Vua James VI của Scotland (58 năm).
Lilibet bé bỏng
Nữ hoàng được đặt tên là Elizabeth Alexandra Mary Windsor của York để vinh danh mẹ, bà nội và bà cố của bà. Tuy nhiên, khi còn bé, Nữ hoàng được gia đình trìu mến gọi là Lilibet bé bỏng vì bà không thể phát âm đúng từ "Elizabeth".
| Vua George VI và Nữ hoàng Elizabeth cùng các công chúa Elizabeth và Margare tại cung điện Buckingham. (Nguồn: Getty Images) |
Trong một bức thư gửi cho bà ngoại là Nữ hoàng Mary, Nữ hoàng từng viết: “Bà ngoại thân mến, cháu cảm ơn bà rất nhiều vì chiếc áo sơ mi nhỏ đáng yêu. Chúng cháu thích ở Sandringham với bà. Cháu đã bị mất một chiếc răng cửa trên vào sáng hôm qua. Gửi bà tình yêu của Lilibet”.
Biệt danh được biết đến rộng rãi hơn sau khi Hoàng tử Harry và Meghan, Nữ công tước xứ Sussex, đặt tên cho con gái của họ là Lilibet Diana vào năm 2021.
Tiếp nhận giáo dục tại nhà
Giống như nhiều thành viên Hoàng gia cùng thời và trước đây, Nữ hoàng Elizabeth không học trường công và tiếp xúc với các học sinh khác. Thay vào đó, Nữ hoàng học ở nhà với em gái Margaret. Trong số những người từng dạy Nữ hoàng có cha bà cùng với một giáo viên cao cấp tại Đại học Eton, một số gia sư người Pháp và Bỉ dạy tiếng Pháp và Tổng giám mục Canterbury dạy các bài học về tôn giáo cho Nữ hoàng.
Chương trình học của Nữ hoàng cũng bao gồm học cưỡi ngựa, bơi lội, khiêu vũ, mỹ thuật và âm nhạc. Trong Thế chiến II, bà đã được học cách lái và hỗ trợ xe cứu thương và xe tải.
| Công chúa Elizabeth (phải) và em gái Margaret là những thành viên Hoàng gia Anh cuối cùng tiếp nhận giáo dục tại nhà. (Nguồn: Getty Images) |
Nữ hoàng Elizabeth và em gái Margaret là những thành viên Hoàng gia Anh cuối cùng được giáo dục tại nhà. Con trai bà, Thái tử Charles trở thành người thừa kế ngai vàng Anh đầu tiên theo học đại học và lấy bằng cấp. Nhiều người giải thích việc Nữ hoàng cho con đi học như một tín hiệu cho thấy bà đánh giá cao việc con mình được học hành bài bản hơn.
Khả năng “bắt chước” tuyệt vời
Mặc dù Nữ hoàng thường xuất hiện với phong thái trang nghiêm, nhưng những người thân cận lại nhận xét bà có khiếu hài hước và tài bắt chước khi ở cùng bạn bè và người thân. Ông Rowan Williams, cựu Tổng giám mục của Canterbury cho biết, Nữ hoàng có thể “cực kỳ hài hước lúc riêng tư và không phải ai cũng hiểu được sự hài hước của bà”.
Giám mục Michael Mann từng nói, "việc Nữ hoàng bắt chước màn hạ cánh của máy bay Concorde là một trong những điều hài hước nhất có thể thấy”. Ông Ian Paisley, giáo sĩ và chính trị gia người Bắc Ireland cũng nhận định rằng Elizabeth là một "người bắt chước tuyệt vời".
Gần đây hơn, hồi tháng 6/2022, Nữ hoàng thể hiện sự dí dỏm của mình trong lễ kỷ niệm Năm Thánh Bạch kim. Bà diễn vai chính trong một video clip dài gần 2 phút rưỡi cùng với chú gấu Paddington - một trong những biểu tượng của nước Anh và nói về việc giấu bánh sandwich mứt cam trong ví của bà.
Tất nhiên, đây không phải là lần đầu tiên Nữ hoàng Elizabeth II chứng tỏ tài diễn xuất. Tại lễ khai mạc Olympic 2012 ở London, bà xuất hiện trong một tiểu phẩm bên cạnh nam diễn viên Daniel Craig trong vai điệp viên James Bond nổi tiếng.
Người đóng thuế Hoàng gia
Nữ hoàng cũng phải đóng thuế, ít nhất là kể từ năm 1992. Khi lâu đài Windsor, nơi bà thường dành thời gian nghỉ dưỡng cuối tuần bị tàn phá bởi hỏa hoạn vào năm 1992, dân chúng đã phản đối việc trả hàng triệu bảng Anh để sửa chữa.
Tuy nhiên, Nữ hoàng đã tự nguyện nộp thuế thu nhập cá nhân. Bà đảm bảo đáp ứng 70% chi phí trùng tu và đồng thời lần đầu tiên vào năm 1992, cung điện Buckingham đã được mở cửa cho công chúng tham quan nhằm tạo thêm kinh phí từ vé vào cửa.
| Nữ hoàng Anh Elizabeth II từng gọi năm 1992 là một năm thảm khốc. (Nguồn: PA) |
Một cuộc tình vĩnh cửu
Elizabeth và chồng là Hoàng tử Philip đã có một mối quan hệ bền vững trong hơn 70 năm, lâu bền hơn rất nhiều so với cuộc hôn nhân của ba trong số bốn người con của bà: Charles, Anne và Andrew.
Nữ hoàng từng phát biểu về phu quân trong dịp kỷ niệm 50 năm ngày cưới: “Anh ấy đơn giản là sức mạnh của tôi và ở lại suốt những năm qua,”
Câu chuyện của họ bắt đầu vào năm 1939, khi Hoàng tử Philip của Hy Lạp, một học viên hải quân 18 tuổi được kể lại cho Nữ hoàng năm bà 13 tuổi để khiến bà vui. Vài năm sau, Philip được mời gia nhập gia đình Hoàng gia tại Lâu đài Windsor vào dịp lễ Giáng sinh. Hoàng thân đã sớm hỏi về điều kiện để được thành hôn với bà...
| Công chúa Elizabeth và Hoàng tử Philip vẫy tay chào đám đông từ ban công của Cung điện Buckingham vào ngày 20/11/1947, ngay sau đám cưới của họ tại Tu viện Westminster. (Nguồn: Getty Images) |
Hai người kết hôn tại Tu viện Westminster vào năm 1947. Khi Hoàng thân Philip qua đời vào năm 2021 ở tuổi 99, theo lời kể của Hoàng tử Andrew, Nữ hoàng nói về sự ra đi của ông là để lại một "khoảng trống lớn" trong cuộc đời bà.
Nhiều ngày sinh nhật
Nữ hoàng sinh ngày 21/4/1926, nhưng đôi khi khiến công chúng bối rối không biết nên tổ chức lễ kỷ niệm vào thời điểm nào. Không có ngày cố định chung cho “sinh nhật chính thức” của bà - đó là ngày thứ Bảy đầu tiên, thứ Hai hoặc thứ Ba trong tháng Sáu do chính phủ quyết định.
Ở Australia, sinh nhật của bà được tổ chức vào ngày thứ Hai của tuần thứ hai của tháng Sáu, trong khi ở Canada, ngày này được đánh dấu vào ngày thứ Hai hoặc trước hoặc ngày 24/5, sinh nhật của Nữ hoàng Victoria.
Chỉ có Nữ hoàng và những người thân cận nhất mới tổ chức sinh nhật thực sự của bà trong các buổi họp mặt riêng tư.
| Gia đình Hoàng gia Anh trong dịp kỷ niệm sinh nhật lần thứ 90 của Nữ hoàng Anh, ngày 11/6/2016. (Nguồn: Getty Images) |
Sở hữu 30 chú chó corgi
Nữ hoàng còn được biết đến là một người rất yêu chó corgi. Cố Công nương Diana từng gọi những con chó là "tấm thảm biết đi" của Nữ hoàng vì chúng đi cùng bà ở khắp mọi nơi. Nữ hoàng sở hữu hơn 30 con corgi trong nhiều năm.
Giống chó này được cha bà, Vua George VI, đưa vào gia đình Hoàng gia từ năm 1933, khi ông mua một chó corgi đực có tên là Dookie từ một trang trại địa phương. Nữ hoàng nuôi chó corgi đầu tiên tên là Susan được tặng vào dịp sinh nhật 18 tuổi của bà và 2 con cuối cùng là cặp corgi được tặng cho bà năm 2020 trong đại dịch Covid-19.
| Nữ hoàng Anh Elizabeth II bên chú chó corgi năm 1952. (Nguồn: NY Post) |
Với tư cách là Nữ hoàng, theo một quy chế từ năm 1324, bà sở hữu hàng nghìn con thiên nga trắng ở vùng biển rộng lớn của Anh cũng như có quyền tương tự đối với tất cả cá tầm, cá heo, cá voi và cá heo.
Nữ hoàng bận rộn nhất
Trong thời gian trị vì, Nữ hoàng Elizabeth II đã có hơn 21.000 cuộc gặp, tiếp đón quan chức và nguyên thủ, người đứng đầu chính phủ nước khác đến Anh. Bà cũng thông qua hơn 4.000 đạo luật và đón tiếp 112 phái đoàn đến từ những quốc gia khác nhau.
Nổi bật trong số các cuộc gặp này là chuyến thăm Anh của Hoàng đế Ethiopia Haile Selassie (1954), Nhật hoàng Hirohito (1971), Tổng thống Ba Lan Lech Walesa (1991), Tổng thống Nga Vladimir Putin (2003) và Tổng thống Mỹ Barack Obama (2011).
| Nữ hoàng Anh Elizabeth II và Tổng thống Mỹ Barack Obama năm 2011. (Nguồn: Getty Images) |
Trong suốt thời gian trị vì, Nữ hoàng Elizabeth II cũng tổ chức 180 bữa tiệc tại Cung điện Buckingham với sự tham dự của tổng cộng hơn 1,5 triệu người.
Những con số ấn tượng trên thể hiện rằng Elizabeth II là Nữ hoàng bận rộn nhất lịch sử nước Anh.
“Một cô gái xinh đẹp”
Nữ hoàng Elizabeth II đã sớm nhận ra sức mạnh kinh tế và văn hóa của các nghệ sĩ Anh. Vào tháng 11/1963, tức 3 tháng trước khi tên tuổi The Beatles bùng nổ trên The Ed Sullivan Show, nhóm đã biểu diễn tại Royal Variety Performance – một sự kiện từ thiện hàng năm của Nữ hoàng được truyền hình trực tiếp.
Hai năm sau đó, 4 thành viên John, Paul, George và Ringo được Nữ hoàng vinh danh là Thành viên Hội đồng Đế quốc Anh, một vinh dự hiếm khi thuộc về các nghệ sĩ giải trí trước đó.
| Nữ hoàng Anh Elizabeth II trong một cuộc gặp ban nhạc The Beatles. (Nguồn: Getty Images) |
Bên cạnh các tác phẩm nghệ thuật về hội hoạ, phim ảnh, kịch… Nữ hoàng Elizabeth II hiển nhiên trở thành chủ đề của các bài hát nhạc pop. Danh ca Paul McCartney của ban nhạc The Beatles đã từng viết một đoạn nhạc dài 26 giây mang tên “Her Majesty” và đưa vào album “Abbey Road” của ban nhạc như một track ẩn. Trong đoạn nhạc, nam ca sĩ gọi bà là “một cô gái xinh đẹp” mặc dù “không có nhiều điều để nói”.
Mặc dù khi trả lời báo chí, nam nghệ sĩ bảo rằng mình chỉ viết ra ca khúc như một phút ngẫu hứng, nhưng qua ca từ cũng có thể thấy được phần nào lòng yêu mến của ông dành cho Nữ hoàng.
Xuất hiện trên nhiều đồng tiền nhất
| Nữ hoàng Anh Elizabeth II xuất hiện trên tờ 20 dollar Canada, phát hành năm 1935. (Nguồn: Bảo tàng Ngân hàng Canada) |
Từ khi còn là một cô bé 8 tuổi, Nữ hoàng Anh Elizabeth II đã xuất hiện trên tờ 20 dollar Canada, phát hành năm 1935. Hầu hết quốc gia phát hành tiền có in hình Nữ hoàng Elizabeth II đều là thuộc địa cũ của Anh.
Nữ hoàng Elizabeth II xuất hiện trên đồng tiền của hơn 35 quốc gia, vượt qua 2 người tiền nhiệm là Nữ hoàng Anh Victoria (21 quốc gia) và Vua George V (19 quốc gia).