| Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp Đại sứ Lào tại Việt Nam Khamphao Ernthavanh. (Nguồn: TTXVN) |
Trả lời phỏng vấn Báo Thế giới & Việt Nam nhân dịp Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024 diễn ra, Đại sứ Lào tại Việt Nam Khamphao Ernthavanh đánh giá cao tầm quan trọng của Diễn đàn này và nhận định về vai trò của Việt Nam trong sự phát triển Cộng đồng ASEAN.
Với tư cách là Chủ tịch ASEAN 2024, Lào đánh giá thế nào về sự cần thiết của Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024? Đại sứ hãy chia sẻ mong đợi của mình về Diễn đàn này?
Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024 (AFF 2024) là sáng kiến quan trọng do Học viện Ngoại giao Việt Nam tổ chức dưới sự hỗ trợ của Bộ Ngoại giao Việt Nam. Với tư cách là Chủ tịch ASEAN 2024, Lào nhận thấy tầm quan trọng của Diễn đàn này như một khuôn khổ để các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia và đại diện từ các quốc gia thành viên ASEAN cũng như các đối tác quốc tế tham gia thảo luận chuyên sâu, toàn diện về các vấn đề quan trọng liên quan đến sự phát triển trong tương lai của ASEAN.
Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024 cung cấp một nền tảng có giá trị để định hình lộ trình phát triển bền vững cho ASEAN, thúc đẩy hợp tác và giải quyết những thách thức cũng như cơ hội quan trọng phía trước cho khu vực. Với tư cách là Chủ tịch ASEAN 2024, Lào mong đợi những cuộc thảo luận và kết quả có ý nghĩa từ diễn đàn quan trọng này.
| Đại sứ Lào tại Việt Nam Khamphao Ernthavanh. (Nguồn: Mekong ASEAN) |
Đại sứ đánh giá thế nào về việc triển khai Tầm nhìn ASEAN sau 2025 đối với sự phát triển của Cộng đồng ASEAN? Đến nay, người dân và doanh nghiệp trong ASEAN đã được hưởng lợi như thế nào khi được coi là trung tâm trong chính sách của ASEAN?
Tầm nhìn ASEAN sau năm 2025 là khuôn khổ quan trọng cho sự phát triển của Cộng đồng ASEAN sau năm 2025. Việc thực hiện tầm nhìn này đã mang lại nhiều lợi ích cho người dân và doanh nghiệp trong ASEAN như sau:
Tăng cường hợp tác khu vực: Tầm nhìn ASEAN sau 2025 mang lại lợi ích cho cả cá nhân và doanh nghiệp bằng cách tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển và hợp tác.
Phát triển toàn diện: Tầm nhìn sau 2025 nhấn mạnh tính toàn diện, nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển trong ASEAN. Kết quả là, các cộng đồng yếu thế và các doanh nghiệp nhỏ có được khả năng tiếp cận tốt hơn với các nguồn lực, giáo dục và cơ hội kinh tế.
Khả năng phục hồi và thích ứng: Tầm nhìn ASEAN chỉ ra tác động của các xu hướng lớn toàn cầu, tiến bộ công nghệ và các mối đe dọa phi truyền thống. Bằng cách cùng nhau giải quyết những thách thức này, ASEAN sẽ tăng cường khả năng phục hồi và thích ứng, mang lại lợi ích cho tất cả các bên liên quan.
Cơ hội kinh doanh: Cộng đồng ASEAN gắn kết sẽ thúc đẩy một thị trường lớn hơn với các rào cản thương mại được gỡ bỏ. Các doanh nghiệp có thể khai thác cơ sở người tiêu dùng đa dạng, mở rộng hoạt động xuyên biên giới và hưởng lợi từ hội nhập kinh tế khu vực.
Phát triển nguồn nhân lực: Sau 2025, khu vực tập trung vào giáo dục, phát triển kỹ năng và xây dựng năng lực góp phần tạo ra lực lượng lao động lành nghề. Những lợi ích này mang lại cho các cá nhân đang tìm kiếm việc làm và các doanh nghiệp cần các chuyên gia có năng lực.
Phát triển bền vững: Cam kết của ASEAN về phát triển bền vững phù hợp với các mục tiêu toàn cầu. Các doanh nghiệp hoạt động trong ASEAN có thể áp dụng các tiêu chuẩn bền vững, góp phần bảo vệ môi trường và đóng góp trách nhiệm cho xã hội.
Hòa bình và ổn định: Một khu vực ASEAN hòa bình, ổn định thu hút đầu tư, thúc đẩy du lịch và đảm bảo an toàn cho người dân và doanh nghiệp là mục tiêu mà tầm nhìn ASEAN sau 2025 chỉ rõ. Điều này cũng tạo điều kiện cho sự hợp tác xuyên biên giới và trao đổi văn hóa.
Những thuận lợi và thách thức mà ASEAN đang phải đối mặt trong bối cảnh khu vực và quốc tế hiện nay là gì, thưa Đại sứ?
Về thuận lợi, trước tiên không thể không nhắc đến là sự hội nhập và hợp tác khu vực. Sức mạnh của ASEAN nằm ở sự đoàn kết. Mặc dù có nền văn hóa, ngôn ngữ và lịch sử đa dạng, các quốc gia thành viên ASEAN vẫn hợp tác vì những mục tiêu chung.
Đặc biệt, Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) thúc đẩy thương mại, đầu tư và tăng trưởng kinh tế trong khu vực. AEC cung cấp một thị trường và cơ sở sản xuất duy nhất cho các doanh nghiệp. Các sáng kiến như Kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN đã tăng cường kết nối cơ sở hạ tầng, thể chế và con người.
Thứ hai là về cơ hội kinh tế. Với dân số hơn 650 triệu người, ASEAN trở thành thị trường hấp dẫn đối với các doanh nghiệp. Việc xây dựng cộng đồng chung mang lại cơ hội mở rộng và đa dạng hóa thị trường.
Các hiệp định thương mại giữa ASEAN với các đối tác lớn như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ,... tạo thuận lợi cho thương mại xuyên biên giới.
Hơn nữa, đầu tư vào ASEAN thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài do vị trí chiến lược, lực lượng lao động lành nghề và tầng lớp trung lưu ngày càng tăng.
Thứ ba là đa dạng văn hóa và quyền lực mềm. Di sản văn hóa phong phú của ASEAN góp phần tạo nên quyền lực mềm. Giao lưu văn hóa, lễ hội và du lịch thúc đẩy sự hiểu biết và tình hữu nghị.
Thứ tư là bảo đảm an ninh và ổn định cho khu vực thông qua việc thúc đẩy đối thoại và giải quyết xung đột. Đơn cử như Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF) là nơi ASEAN thúc đẩy hợp tác an ninh. Bên cạnh đó, ASEAN cũng duy trì tính trung lập trong các cuộc cạnh tranh nước lớn, đảm bảo ổn định trong khu vực.
Tuy nhiên, bối cảnh hiện nay cũng đặt ra không ít thách thức đối với ASEAN. Đó là câu chuyện về ưu tiên và đa dạng lợi ích bởi cân bằng lợi ích quốc gia với các mục tiêu khu vực có thể là một thách thức.
Sự chênh lệch về phát triển kinh tế và hệ thống chính trị tồn tại giữa các quốc gia thành viên. Cách tiếp cận dựa trên sự đồng thuận của ASEAN đôi khi cản trở hành động nhanh chóng.
Đặc biệt, các mối đe dọa an ninh phi truyền thống như mực nước biển dâng cao, các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt và suy thoái môi trường có thể khiến ASEAN bị tổn thương. Đại dịch Covid-19 đã bộc lộ những điểm yếu trong hệ thống chăm sóc sức khỏe và nêu bật sự cần thiết của hợp tác khu vực.
Ngoài ra, cạnh tranh địa chính trị, năng lực thể chế và hiệu quả thực hiện các thỏa thuận, khoảng cách số và khoảng cách công nghệ... là những thách thức mà ASEAN đang phải đối mặt.
Theo Đại sứ, ở bất kỳ các cột mốc phát triển, ASEAN cần duy trì những giá trị cốt lõi gì?
ASEAN nên duy trì một số giá trị cốt lõi trong suốt các mốc phát triển của mình để đảm bảo sự thành công và thích ứng liên tục. Những giá trị này là nền tảng cho sự hợp tác, đoàn kết và tự cường trong Cộng đồng ASEAN.
Một là, đoàn kết và đồng thuận. Đoàn kết vẫn là nguyên tắc cơ bản. Các quốc gia thành viên ASEAN phải làm việc cùng nhau bất chấp sự đa dạng về văn hóa, ngôn ngữ và bối cảnh lịch sử. Việc ra quyết định dựa trên sự đồng thuận đảm bảo rằng tất cả các quốc gia thành viên đều có tiếng nói trong việc định hình các chính sách và thỏa thuận.
Hai là, không can thiệp và tôn trọng chủ quyền. Không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau là nguyên tắc rất quan trọng. Tôn trọng chủ quyền quốc gia thúc đẩy sự tin tưởng và hợp tác. Trên cơ sở đó, cách tiếp cận của ASEAN luôn dựa trên sự tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau.
Ba là, tính toàn diện và công bằng. ASEAN đặt mục tiêu thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các quốc gia thành viên. Sự toàn diện đảm bảo rằng không có quốc gia nào bị bỏ lại phía sau. Chia sẻ công bằng lợi ích từ hội nhập khu vực và tăng trưởng kinh tế là điều cần thiết để các quốc gia thành viên đều được hưởng lợi như nhau.
Bốn là, hòa bình và ổn định. Cam kết của ASEAN trong việc duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực là hết sức quan trọng. Các cơ chế ngoại giao, đối thoại và giải quyết xung đột góp phần đảm bảo an ninh khu vực.
Năm là, chủ nghĩa khu vực mở và mở rộng hợp tác. ASEAN theo đuổi chủ nghĩa khu vực cởi mở, chào đón các đối tác bên ngoài đồng thời bảo vệ vai trò trung tâm của mình. Nhờ đó, quan hệ đối tác đối thoại với các cường quốc và các tổ chức khu vực không ngừng được tăng cường, mở rộng.
Sáu là, đa dạng và bản sắc văn hóa. Sự đa dạng văn hóa của ASEAN là một tài sản giúp thúc đẩy sự hiểu biết, lòng khoan dung và kết nối con người với con người. Bản sắc ASEAN củng cố nhận thức về sự phụ thuộc và vận mệnh chung.
Bảy là, khả năng phục hồi và thích ứng. ASEAN phải đối mặt với nhiều thách thức khác nhau, bao gồm các mối đe dọa an ninh phi truyền thống và sự phức tạp về địa chính trị. Xây dựng khả năng phục hồi thông qua hợp tác, chuẩn bị sẵn sàng và khả năng thích ứng là rất quan trọng.
| Các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN tham dự Hội nghị hẹp Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN 2024 tại Luang Prabang, Lào, ngày 29/1. (Ảnh: Quang Hòa) |
Đại sứ đánh giá thế nào về nỗ lực của Việt Nam trong hợp tác với các thành viên khác nhằm phát triển Cộng đồng ASEAN?
Những nỗ lực của Việt Nam trong hợp tác với các thành viên ASEAN khác là động lực thúc đẩy thực hiện các mục tiêu của Cộng đồng ASEAN, thúc đẩy hội nhập kinh tế và hợp tác khu vực. Một số dấu ấn nổi bật trong vai trò của Việt Nam nhằm phát triển Cộng đồng ASEAN có thể kể đến là:
Tư cách thành viên và cam kết: Việt Nam trở thành thành viên chính thức của ASEAN vào ngày 28/7/1995. Kể từ đó, Việt Nam tích cực tham gia vào các sáng kiến và các hiệp định của ASEAN. Việc Việt Nam tham gia nhiều hiệp định khác nhau của ASEAN thể hiện cam kết hợp tác kinh tế, tự do hóa thương mại và mở cửa nền kinh tế.
Tăng trưởng kinh tế và cải cách: Tăng trưởng kinh tế ấn tượng của Việt Nam trong những năm qua là minh chứng cho động lực mạnh mẽ hướng tới cải cách nền kinh tế. Quá trình Đổi mới, được khởi xướng vào năm 1986, đã mở đường cho quá trình chuyển đổi của Việt Nam từ kinh tế kế hoạch sang kinh tế thị trường. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đã chảy vào Việt Nam. Sản lượng công nghiệp cũng có mức tăng trưởng đáng kể.
Quan hệ thương mại và quốc tế: Thương mại quốc tế của Việt Nam đã mở rộng nhanh chóng với các mặt hàng xuất khẩu chính đa dạng bao gồm dầu thô, dệt may, gạo, cà phê và các sản phẩm khác.
Chủ tịch ASEAN và hợp tác khu vực: Với tư cách là Chủ tịch ASEAN năm 1998, 2010 và 2020, Việt Nam đã lãnh đạo và điều phối các nỗ lực chung nhằm giải quyết các thách thức trong khu vực. Trong thời gian làm Chủ tịch ASEAN, Việt Nam tập trung vào các chủ đề như gắn kết và thích ứng nhanh. Năm 2020, Việt Nam đã tích cực phối hợp với các đối tác ASEAN nhằm ngăn chặn đại dịch Covid-19 lây lan và giảm thiểu tác động tới kinh tế - xã hội.
Sự ủng hộ và ngoại giao: Việt Nam ủng hộ sự hợp tác chặt chẽ giữa ASEAN và Liên hợp quốc trong việc giải quyết các vấn đề khu vực. Trong các tuyên bố và mọi hành động thực tiễn, Việt Nam luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hợp tác trong việc giải quyết vấn đề chung và các nỗ lực viện trợ nhân đạo.
Sự thay đổi vai trò của Việt Nam: Vai trò của Việt Nam trong ASEAN đã chuyển từ thích ứng sang chủ động. Cam kết về sự ổn định khu vực, tăng trưởng kinh tế và tính bao trùm đã giúp Việt Nam trở thành một nước đóng góp tích cực cho các nỗ lực xây dựng Cộng đồng ASEAN.
Xin cảm ơn Đại sứ!