Đại sứ Nguyễn Thị Bích Thảo: Nỗ lực thắp ngọn lửa ấm cho đồng bào lánh nạn từ Ukraine

Trả lời phỏng vấn báo Thế giới & Việt Nam, Đại sứ Việt Nam tại Hungary Nguyễn Thị Bích Thảo nêu bật tinh thần đoàn kết, sẻ chia của cộng đồng người Việt Nam tại Hungary khi vừa là ngọn lửa ấm áp, vừa là bờ vai vững chắc để bà con lánh nạn từ Ukraine dựa vào.

Hungary có 136,7 km đường biên giới và 5 cửa khẩu với Ukraine. Trước diễn biến phức tạp tại Ukraine, Đại sứ quán Việt Nam tại Hungary đã lên các phương án bảo hộ công dân nhằm hỗ trợ người Việt từ Ukraine lánh nạn như thế nào?

Khi trình Thư ủy nhiệm tại Croatia hôm 24/2, tôi đã tận mắt chứng kiến sự căng thẳng, vội vã của Tổng thống và Lãnh đạo Bộ Ngoại giao Croatia trước diễn biến tình hình Ukraine, xe cảnh sát đỗ khắp trung tâm thủ đô Zagreb.

Lường trước làn sóng sơ tán từ Ukraine, trên ô tô từ Zagreb về Budapest, tôi và Tham tán, người thứ hai Nguyễn Việt Tuấn và các cán bộ cùng đi công tác đã trao đổi ngay về việc sẵn sàng hỗ trợ người Việt sơ tán sang Hungary.

Ngày 26/2, triển khai Công điện số 201/CĐ-TTg ngày 26/2/2022 của Thủ tướng Chính phủ, trên tinh thần chủ động, tích cực và được sự chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo Bộ Ngoại giao, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài và Cục Lãnh sự, tôi đã chủ trì cuộc họp với Ban Thường vụ Hiệp hội người Việt Nam tại Hungary, thống nhất thành lập Ban chỉ đạo công tác hỗ trợ người Việt từ Ukraine sơ tán sang Hungary, gồm Lãnh đạo và cán bộ phụ trách bảo hộ công dân của Đại sứ quán cùng Chủ tịch và các Phó Chủ tịch Hiệp hội.

Tiếp đó, Ban chỉ đạo đã lập hai nhóm công tác. Nhóm thứ nhất là Nhóm Thông tin - Pháp lý, có nhiệm vụ tìm hiểu, cập nhật và đăng tải thông báo các quy định về nhập cảnh, lưu trú với người sơ tán từ Ukraine; trực đường dây nóng; hướng dẫn, hỗ trợ giải quyết giấy tờ, thủ tục; điều phối trực ở hai ga tàu Keleti và Nyugati, điểm dừng của các chuyến tàu chở người sơ tán từ các cửa khẩu và thành phố ven biên giới về Budapest; huy động cộng đồng ở gần khu vực biên giới đón, hỗ trợ bà con; tiếp nhận, phân loại, tổng hợp thông tin về nhu cầu hỗ trợ của bà con. Thứ hai là Nhóm Hậu cần lo thu xếp đưa đón, chỗ ăn ở tạm thời, nhu yếu phẩm, đồ dùng thiết yếu, thăm nom, động viên tinh thần bà con.

Toàn thể cán bộ nhân viên Đại sứ quán, các thành viên chủ chốt của Hiệp hội, Hội Phụ nữ, Hội Sinh viên, một số hội đoàn khác đều được huy động và tham gia tích cực vào hai nhóm công tác.

Với sở tại, ngay ngày 26/2, Đại sứ quán đã gửi công hàm cho Bộ Ngoại giao và cảnh sát biên phòng Hungary cung cấp các đầu mối liên hệ, đề nghị phối hợp hỗ trợ công dân Việt Nam sơ tán từ Ukraine. Tiếp đó, Đại sứ quán liên lạc thường xuyên với Bộ Ngoại giao để cập nhật quy định của Hungary về nhập cảnh, quá cảnh, lưu trú, tìm hiểu thủ tục, đầu mối cho việc thu xếp chuyến bay đưa công dân về nước.

Ngày 4/3, tôi đã đến cửa khẩu Záhony, làm việc với Thị trưởng thành phố, tìm hiểu tình hình thực địa, đề nghị các cơ quan chức năng tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ công dân Việt Nam và trao 2 xe tải loại 3,5 tấn hàng thiện nguyện do bà con người Việt tại Budapest và thành phố Nyíregyháza ở gần biên giới quyên góp để hỗ trợ chính quyền địa phương Hungary đón tiếp người sơ tán từ Ukraine.

Trong quá trình sơ tán từ Ukraine sang Hungary công dân Việt Nam thường gặp phải những vấn đề khó khăn gì? Đại sứ quán đã giúp bà con tháo gỡ khó khăn như thế nào?

Trước hết, bà con không nắm quy định nhập cảnh, quá cảnh của các nước và trên thực tế không có nhiều lựa chọn, chỉ có thể tìm đường nhanh nhất ra khỏi Ukraine. Vì vậy, những ngày đầu tiên, khi Hungary chỉ mở cửa nhân đạo cho sơ tán qua biên giới Hungary-Ukraine, nhiều công dân Việt Nam không đủ điều kiện đi lại trong khu vực Schengen đã bị chặn ở biên giới Romania-Hungary.

Trước tình hình này, chúng tôi đã nhanh chóng cập nhật, đăng tải, phổ biến rộng rãi quy định của Hungary trên cơ sở thông tin do Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài tổng hợp và cung cấp cho bà con các đầu mối liên hệ của Đại sứ quán và cộng đồng tại Romania để được trợ giúp.

Theo tôi được biết, một số người đã về nước trên chuyến bay từ Romania ngày 7/3, một số khác có cư trú hợp pháp tại Ukraine đã đến Hungary sau khi EU mở cửa cho người sơ tán từ Ukraine.

Thứ hai, bà con đã trải qua quãng đường dài, đầy lo lắng, gian nan, vất vả, có người khủng hoảng tâm lý vì phải bỏ lại hết nhà cửa, của cải dành dụm được sau nhiều năm lao động vất vả, nên rất mệt mỏi cả về thể chất và tinh thần, thiếu ngủ, đói ăn, nhất là người già, phụ nữ, trẻ em.

Bên cạnh đó, nhiều người không có sim điện thoại để liên hệ, không thạo ngoại ngữ, không quen đường sá đi lại, lúng túng khi mua vé tàu để tiếp tục sơ tán sang người quen ở Czech, Đức, hoặc Ba Lan. Thêm vào đó, nhiều bà con chỉ mang theo tiền USD trong khi đường sắt Hungary chỉ nhận Euro hoặc Forint.

Trong bối cảnh đó, hai nhóm công tác của Đại sứ quán đã phát huy tối đa vai trò đón, an ủi, động viên bà con, đồng thời nhanh chóng tìm hiểu thông tin, phân loại, tổng hợp nguyện vọng và hỗ trợ bà con đi lại, chỗ ăn, ở tạm thời, nhu yếu phẩm, đồ dùng thiết yếu.

Thứ ba, đối với một số người bị thất lạc giấy tờ, hết hạn hộ chiếu, Đại sứ quán đã nhanh chóng xử lý hỗ trợ thủ tục giấy tờ cần thiết cho bà con nhập cảnh, quá cảnh, cấp đổi hộ chiếu miễn phí cho một số bà con và gửi ngay đề nghị xác minh về trong nước đối với một số trường hợp chưa đủ căn cứ cấp ngay.

Trước những khó khăn phát sinh đó, Đại sứ quán đã phối hợp với chính quyền và các nhà chức trách Hungary ra sao để tạo điều kiện tối đa cho người Việt từ Ukraine nhập cảnh?

Như đã nêu ở trên, Đại sứ quán đã gửi công hàm cho cảnh sát biên phòng Hungary, liên lạc thường xuyên với Bộ Ngoại giao, chính quyền địa phương và cá nhân tôi đã làm việc với Thị trưởng và các nhà chức trách ở cửa khẩu biên giới.

Bộ Ngoại giao và các cơ quan chức năng Hungary đều khẳng định tạo điều kiện thuận lợi cho công dân Việt Nam nhập cảnh, quá cảnh, sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam đưa máy bay sang đón công dân.

Đặc biệt, Quận trưởng quận 16 Budapest, quận kết nghĩa với quận Tây Hồ (Hà Nội), còn thông báo sẵn sàng hỗ trợ thu xếp chỗ ở cho khoảng 30-40 người Việt nếu được thông báo trước 1-2 ngày.

Những ngày qua chắc chắn là những ngày không thể quên đối với bà con người Việt lánh nạn từ Ukraine, cộng đồng người Việt Nam tại Hungary và cả các cán bộ, nhân viên Đại sứ quán. Đại sứ có thể chia sẻ cảm xúc của mình?

Tính đến sáng 9/3, Đại sứ quán Việt Nam đã cùng với Hiệp hội người Việt Nam và rất nhiều bà con cộng đồng tại Hungary đã hỗ trợ, giúp đỡ cho khoảng 560 kiều bào từ Ukraine sang lánh nạn. Điều này để lại cho tôi rất nhiều cảm xúc.

Tôi vô cùng xúc động với tình cảm, nghĩa cử cao đẹp của bà con người Việt dành cho những người đồng hương. Không chỉ ủng hộ vật chất (có người dành đến 3 căn nhà cho 30-40 người ở, có người dành cả tầng nhà cho 20 người ở, có người đang cho khách du lịch thuê đã tạm dừng để ủng hộ 4-5 phòng..., ủng hộ rất nhiều đồ dùng thiết yếu như đệm, chăn, ga, thức ăn, đồ uống, bỉm sữa...) mà điều đáng quý nữa là rất nhiều cá nhân đóng cửa hàng, xin nghỉ phép, dành thời gian để đưa đón bà con, nấu cơm phát tâm thiện nguyện...

Các cán bộ, nhân viên Đại sứ quán cũng túc trực 24/7 trong nhiều ngày qua. Trở về nhà từ nhà ga lúc 1-2h sáng, chúng tôi không quên tổng kết công việc trong ngày để cung cấp thông tin về trong nước kịp thời.

Dù rất vất vả song khi gặp bà con chạy nạn với nhiều hoàn cảnh éo le, chúng tôi không cho phép mình nghỉ ngơi và tự hứa sẽ cùng nhau nỗ lực để thắp ngọn lửa ấm cho những người đồng hương gặp hoạn nạn.

Đặc biệt, tôi vô cùng cảm kích với tấm lòng và tình cảm của Chính phủ và nhân dân Hungary dành cho những người lánh nạn. Khi tiếp nhận hai xe tải hàng cứu trợ của cộng đồng người Việt Nam ủng hộ, Ngài Thị trưởng thành phố Záhony đã trực tiếp ra dỡ và bê hàng cùng chúng tôi.

Trong những ngày qua, còn có những tình nguyện viên Hungary đã lái xe đưa người Việt Nam có con nhỏ đi từ biên giới về Budapest gần 300 km. Khi chia tay, người bạn Hungary ôm hôn rất thân thiện và nói "See you again!".

Tôi cũng không quên hình ảnh nhiều tình nguyện viên Hungary ở sân ga, bến tàu làm việc tất bật cả ngày cho đến 10h đêm, chuẩn bị thức ăn, đồ uống sẵn sàng để không ai bị đói.

Hơn hết, sự kết nối giữa trong nước và ngoài nước, giữa Đại sứ các nước có chung hoàn cảnh luôn kịp thời chia sẻ, động viên và học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, đã truyền cho chúng tôi thêm sức mạnh để hỗ trợ bà con.

Chúng tôi cảm thấy thật ấm lòng khi luôn nhận được sự động viên của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Bộ Ngoại giao và nhiều cơ quan ban, ngành khác, cũng như sự đồng hành của các cơ quan báo chí, là cầu nối quan trọng giữa chúng tôi với trong nước.

Và điều ấn tượng nhất với tôi trong những ngày qua đó là người Việt chúng ta càng lúc gặp khó khăn thì càng thể hiện tình người cao cả, sẵn sàng chia sẻ mà không hề toan tính thiệt hơn.

Xin cảm ơn Đại sứ!