Đại sứ Phạm Thanh Bình: 'Cánh tay nối dài' đưa nông sản Việt Nam sang thị trường tỷ dân

Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc Phạm Thanh Bình. ( Nguồn: ĐSQ Việt Nam tại Trung Quốc)

Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc Phạm Thanh Bình chia sẻ với Báo Thế giới và Việt Nam nhiệm vụ ưu tiên triển khai công tác ngoại giao kinh tế của Đại sứ quán nhằm đưa nông sản Việt Nam rộng đường sang thị trường Trung Quốc.

Đại sứ có thể thông tin về một số mặt hàng nông sản chủ lực của Việt Nam đang xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, ưu thế nổi bật để cạnh tranh trên thị trường tỷ dân?

Trung Quốc là một trong những thị trường lớn nhất của lĩnh vực nông sản Việt Nam. Tính đến nay, Việt Nam đã có nhiều mặt hàng nông sản được xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc, bao gồm 15 mặt hàng rau quả như dưa hấu, măng cụt, thạch đen, sầu riêng, chuối, khoai lang, ớt, chanh leo, thanh long, chôm chôm, xoài, vải, nhãn, mít và dừa tươi.

Trong năm 2024, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng trái cây chủ lực của Việt Nam sang Trung Quốc đều đạt kết quả đáng ghi nhận. Trong đó, thị phần rau quả Việt Nam tăng hạng từ vị trí thứ 3 lên thứ 2 ở Trung Quốc – sau Thái Lan, Kim ngạch xuất khẩu rau quả Việt Nam sang Trung Quốc đạt 4,6 tỷ USD, tăng 27,3% so với cùng kỳ năm 2023 và chiếm khoảng 70% trong toàn bộ các thị trường xuất khẩu rau quả của Việt Nam.

Xét về các mặt hàng rau quả xuất khẩu, đứng đầu danh sách là sầu riêng với kim ngạch đạt khoảng 3 tỷ USD, tăng hơn 1 tỷ USD so với năm 2023. Mặc dù mới được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc trong hơn hai năm qua, sầu riêng đã trở thành mặt hàng chủ chốt nhất với giá trị xuất khẩu chiếm gần một nửa tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành. Đứng thứ hai là thanh long đạt 435 triệu USD, tiếp đến lần lượt là chuối, xoài, mít, dừa, dưa hấu…

Các mặt hàng trái cây của Việt Nam được xuất khẩu sang Trung Quốc bước đầu đã tạo dựng được hình ảnh, thương hiệu và hương vị đặc trưng riêng, được người tiêu dùng và thị trường Trung Quốc đón nhận và đánh giá tốt. Chẳng hạn, quả sầu riêng của Việt Nam có màu vàng ruộm đặc trưng, hương vị thơm và đậm đà, phần cơm dày, hạt lép; quả chôm chôm có vị chua ngọt và mọng nước, không róc hạt; quả thanh long có vị ngọt và thanh mát, giàu chất dinh dưỡng; quả vải thiều có đặc trưng “quả to, vỏ đỏ, hạt nhỏ, cùi dày”...

Ngoài ra, nhờ lợi thế là nước láng giềng có biên giới giáp với Trung Quốc, có gần 20 cặp cửa khẩu thông thương hàng hoá trực tiếp, có chợ buôn bán lớn ở sát biên giới, cùng với các Hiệp định tự do thương mại (FTA) như Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) và Hiệp định Thương mại Tự do Trung Quốc-ASEAN (ACFTA), các mặt hàng trái cây đạt tiêu chuẩn chất lượng của Việt Nam đều được xuất khẩu sang Trung Quốc với thời gian thông quan nhanh chóng, chi phí vận chuyển thấp, đến tay người tiêu dùng Trung Quốc mà vẫn đảm bảo được độ tươi, ngon và sạch.

Sầu riêng Việt Nam được bày bán tại chợ Tân Phát Địa, Bắc Kinh, Trung Quốc. (Nguồn: TTXVN)

Đầu năm nay, một số mặt hàng nông sản Việt Nam đang xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc gặp tình trạng khó khăn và vướng mắc, đặc biệt là mặt hàng sầu riêng. Đại sứ quán đã và đang triển khai các biện pháp gì nhằm tháo gỡ khó khăn trong xuất khẩu nông sản, cũng như có kế hoạch gì nhằm tăng cường quảng bá sản phẩm Việt ở sở tại?

Sau khi sầu riêng, một trong những mặt hàng chủ lực của nông sản Việt Nam, gặp một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình xuất khẩu, Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Môi trường chuẩn bị cho chuyến công tác của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy dẫn đầu sang làm việc với Tổng cục Hải quan Trung Quốc.

Hai bên đã nhất trí trong một số vấn đề liên quan đến tháo gỡ khó khăn trong xuất nhập khẩu nông sản giữa hai nước, bao gồm: tăng cường quan hệ hợp tác trong lĩnh vực thương mại và mở cửa thị trường đối với các mặt hàng nông lâm thuỷ sản của nhau, phối hợp tháo gỡ những vướng mắc về xuất khẩu sầu riêng và vải thiều của Việt Nam sang Trung Quốc, đẩy nhanh quá trình ký kết các nghị định thư về xuất khẩu nông lâm thuỷ sản, và nhất trí thiết lập cơ chế “luồng xanh nông sản” để ưu tiên thông quan nhanh tại cửa khẩu đối với các mặt hàng hoa quả tươi khi vào vụ thu hoạch cao điểm.

Bên cạnh đó, vào ngày 21/5, Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã phê duyệt thêm 960 mã số cho sầu riêng Việt Nam, trong đó bao gồm 829 mã số vùng trồng và 131 mã số cơ sở đóng gói. Tính đến nay, Việt Nam đã có 1.396 mã số vùng trồng và 188 cơ sở đóng gói sầu riêng được Trung Quốc công nhận đảm bảo điều kiện xuất khẩu. Đây được coi là một tín hiệu tích cực cho hoạt động xuất khẩu chính ngạch thời gian tới, đồng thời là cơ hội tăng sản lượng xuất khẩu trái cây này trong năm 2025.

Ngày 25/4, Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc Phạm Thanh Bình làm việc với Chủ tịch Ủy ban Xúc tiến thương mại quốc tế Trung Quốc (CCPIT) Nhậm Hồng Bân; đề nghị CCPIT tiếp tục phối hợp, tạo điều kiện để bộ, ngành, địa phương, hiệp hội và doanh nghiệp Việt Nam triển khai các hoạt động giao lưu, kết nối doanh nghiệp và xúc tiến thương mại tại Trung Quốc.

Thời gian qua, Đại sứ quán luôn xác định việc đồng hành, tích cực hỗ trợ các bộ, ngành, doanh nghiệp trong nước tháo gỡ các vướng mắc về xuất khẩu nông sản là nhiệm vụ ưu tiên. Các công tác cụ thể mà Đại sứ quán đã tích cực triển khai bao gồm: thúc đẩy hoàn thành đàm phán và ký các Nghị định thư về tổ yến, chanh leo, cám gạo, ớt, tiếp tục thúc đẩy các Nghị định thư về thuỷ sản đánh bắt tự nhiên và dược liệu có nguồn gốc thực vật; tiếp tục mở cửa thị trường cho các loại trái cây có múi, nhất là trái chanh, bưởi; đăng ký mới gần 1000 mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói cho mặt hàng sầu riêng cũng như một số nông sản khác; làm việc với Tổng cục Hải quan Trung Quốc thúc đẩy giải quyết các vướng mắc liên quan tới gia hạn mã xuất khẩu doanh nghiệp và mã số vùng trồng; Phối hợp với các cơ quan của Trung Quốc và Việt Nam thúc đẩy tạo thuận lợi cho các hoạt động thông quan hàng hoá tại các cặp cửa khẩu, nhất là với nhóm hàng nông lâm thuỷ sản.

Giai đoạn tới, Đại sứ quán sẽ tiếp tục triển khai hiệu quả các nhiệm vụ nhằm đưa hàng nông sản Việt Nam thâm nhập thị trường tỷ dân. Một là, duy trì các kênh liên lạc, trao đổi, chia sẻ thông tin với các cơ quan có liên quan của Trung Quốc, đặc biệt là Tổng cục Hải quan Trung Quốc, nhằm thường xuyên cập nhật thông tin, chính sách mới cho các bộ ngành, cơ quan chủ quan, hiệp hội, doanh nghiệp của Việt Nam để kịp thời có điều chỉnh cho phù hợp với yêu cầu xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

Hai là, tích cực phối hợp với các cơ quan trong nước đẩy mạnh công tác mở cửa thị trường, thúc đẩy Trung Quốc tạo điều kiện thông quan hàng hóa cho các sản phẩm của Việt Nam, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các cơ quan trong nước tháo gỡ các khó khăn trong xuất khẩu nông sản của Việt Nam, đặc biệt là sầu riêng sang Trung Quốc.

Ba là, duy trì quan hệ hợp tác chặt chẽ, hiệu quả với chính quyền địa phương, các tổ chức, hiệp hội kinh tế-thương mại và các doanh nghiệp của Trung Quốc, qua đó kết hợp các hoạt động quảng bá, giới thiệu một số sản phẩm nông sản chủ lực của Việt Nam như sầu riêng, thanh long, xoài, vải thiều, chôm chôm, dừa tươi... đến với người tiêu dùng Trung Quốc.

Livestream bán sầu riêng tại Trung Quốc. (Nguồn: TTXVN)

Thời gian tới, Việt Nam cần tận dụng RCEP như thế nào để tạo đột phá cho xuất khẩu hàng hoá Việt Nam sang thị trường Trung Quốc?

Trong năm 2025, Việt Nam đặt mục tiêu duy trì xuất khẩu đạt kim ngạch 454 tỷ USD với mức tăng trưởng trung bình 12%/năm, trong đó xuất khẩu nông sản đặt mục tiêu đạt khoảng 70 tỷ USD.

Để thực hiện được mục tiêu này, tôi cho rằng Việt Nam cần tiếp tục tăng cường hợp tác để thúc đẩy đưa các sản phẩm nông sản cao cấp vào thị trường Trung Quốc trên các khía cạnh cụ thể như sau:

Một là, tiếp tục triển khai hiệu quả các nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước về thúc đẩy thương mại song phương phát triển theo hướng cân bằng. Phát huy tốt vai trò của RCEP để đưa các sản phẩm trái cây của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc. Triển khai hiệu quả các cơ chế hợp tác nông sản giữa hai bên, trong đó có cơ chế gặp gỡ thường niên cấp Bộ trưởng giữa Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam với Tổng cục Hải quan Trung Quốc.

Hai là, tiếp tục triển khai các biện pháp tạo thuận lợi thương mại nông sản, phát huy hiệu quả của 28 Thỏa thuận ghi nhớ/Nghị định thư về xuất, nhập khẩu các mặt hàng nông lâm thủy sản giữa hai nước, sớm thiết lập các “luồng xanh nông sản” để các sản phẩm nông sản chất lượng cao, đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật được xuất khẩu thuận lợi sang thị trường Trung Quốc.

Ba là, nâng cao hiệu suất thông quan tại các cửa khẩu, lối mở, cặp chợ biên giới, giảm tải áp lực thông quan, tăng thời gian làm việc tại cửa khẩu trong mùa vụ (bao gồm cuối tuần và ngoài giờ hành chính) để hạn chế tình trạng nông sản xuất khẩu bị ùn tắc trong các vụ mùa cao điểm; thiết lập cơ chế cảnh báo sớm, chia sẻ thông tin về các lô hàng vi phạm để phía Việt Nam chủ động kịp thời khắc phục; thiết lập đầu mối liên lạc kỹ thuật thường trực giữa hai bên tại các cửa khẩu, nhằm kịp thời phối hợp xử lý các tình huống phát sinh.

Bốn là, đẩy mạnh các các hoạt động xúc tiến thương mại, tuyên truyền, quảng bá thương hiệu hàng hóa Việt Nam tại Trung Quốc thông qua nhiều hình thức linh hoạt như kết nối giao thương, tổ chức tuần lễ nông sản, hội chợ hàng Việt, đẩy mạnh quảng bá trực tiếp và trực tuyến tại các chợ đầu mối lớn và nền tảng thương mại điện tử của Trung Quốc đối với các mặt hàng trái cây của Việt Nam.

Dự kiến, vào ngày 18/6 tới tại thành phố Nam Ninh, Khu tự trị Dân tộc Choang Quảng Tây sẽ diễn ra hoạt động “Lễ hội Trái cây ASEAN tại Quảng Tây”. Đây sẽ là cơ hội tốt để các doanh nghiệp ASEAN nói chung và doanh nghiệp Việt Nam nói riêng tham gia quảng bá, giới thiệu các sản phẩm trái cây chủ lực của Việt Nam đến với người tiêu dùng Trung Quốc.

Xe sầu riêng Việt Nam chuẩn bị qua cửa khẩu Hữu Nghị Quan (Trung Quốc) để làm thủ tục nhập khẩu. (Nguồn: Thanh niên)

Đại sứ suy nghĩ như thế nào về vai trò của các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài trong triển khai công tác ngoại giao kinh tế trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên mới?

Trong bối cảnh nước ta đang bước vào kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc như hiện nay, các Cơ quan đại diện Việt Nam tại nước ngoài được coi là lực lượng trọng yếu trong triển khai công tác ngoại giao kinh tế, đồng thời là “cánh tay nối dài” của quốc gia trên mặt trận kinh tế đối ngoại.

Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định nhiệm vụ đối ngoại là trọng yếu, thường xuyên và toàn diện, các Đại sứ không chỉ là cầu nối mà còn phải là những người thực sự triển khai đường lối của Đảng, Nhà nước, xung kích trên mặt trận đối ngoại.

Trên tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, tôi cho rằng các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài có thể phát huy vai trò, thế mạnh trong công tác ngoại giao kinh tế trên các khía cạnh sau:

Một là, gia tăng đan xen lợi ích, góp phần đưa nội hàm hợp tác kinh tế trở thành trọng tâm trong các hoạt động đối ngoại, đặc biệt là đối ngoại cấp cao. Phát huy vai trò của các cơ chế hợp tác với sở tại, tích cực cụ thể hoá các thoả thuận, chương trình hợp tác mà hai bên đã ký kết, bảo đảm việc thực hiện hiệu quả, thực chất, kịp thời tháo gỡ những vấn đề vướng mắc phát sinh.

Hai là, phát huy hiệu quả vai trò “tai mắt” ở sở tại, chủ động, nhạy bén, chuyên sâu, sát sao và kịp thời trong nghiên cứu, tham mưu về tình hình kinh tế sở tại, các xu thế phát triển lớn và sự điều chỉnh chính sách của sở tại trong các lĩnh vực thương mại, đầu tư, du lịch, hợp tác khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, phục vụ hiệu quả cho các chiến lược phát triển lớn của đất nước.

Ba là, tích cực đồng hành, phối hợp và hỗ trợ các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp mở rộng và nâng cao hiệu quả hoạt động xúc tiến kinh tế đối ngoại với sở tại. Tận dụng các triển lãm, hội chợ, hội nghị xúc tiến thương mại-đầu tư ở sở tại để quảng bá và giới thiệu các sản phẩm, dịch vụ tiềm năng đến các đối tác; đồng thời cung cấp thông tin đến trong nước về thị trường, doanh nghiệp nước ngoài để mở rộng mạng lưới quan hệ đối tác và tăng thêm cơ hội hợp tác giữa hai nước.

Bốn là, hỗ trợ các doanh nghiệp khi làm ăn, kinh doanh ở nước ngoài thông qua một số hoạt động cụ thể như hướng dẫn, hỗ trợ pháp lý, bảo hộ quyền lợi, cung cấp thông tin cảnh báo sớm, giải đáp các thắc mắc, hỗ trợ tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc...phát sinh trong quá trình tìm hiểu, làm ăn tại địa bàn.

Tôi tin tưởng với nỗ lực, quyết tâm cũng như nghiệp vụ bài bản, chuyên nghiệp, các Cơ quan đại diện chắc chắn sẽ làm tốt công tác ngoại giao kinh tế để phục vụ phát triển đất nước, góp phần tích cực vào việc thu hút các nguồn lực từ bên ngoài, đóng góp cho công cuộc phát triển đất nước nhanh, bền vững.

Trân trọng cảm ơn Đại sứ!

Hội thi Dân ca Quan họ Bắc Ninh Xuân Ất Tỵ 2025: Để Di sản trường tồn và lan tỏa Sáng 3/3, tại Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh đã diễn ra khai mạc Hội thi Dân ca Quan họ Bắc Ninh Xuân ...

Ông Trump nhắn nhủ nông dân Mỹ hãy sản xuất thật nhiều nông sản, lý do là gì? Ngày 3/3, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ áp dụng thuế quan đối với sản phẩm nông nghiệp nhập khẩu đến Mỹ vào đầu ...

Để các Thương vụ trở thành cánh tay nối dài, bảo vệ thị trường xuất khẩu Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ...

Nâng cao năng lực hội nhập và cạnh tranh của ngành thủy sản Việt Nam sang thị trường EU Vừa qua, Học viện Ngoại giao tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề: “Cơ sở lý luận và thực tiễn về ...

Không đạt được thỏa thuận mới, EU 'ra tay' với nông sản Ukraine, Kiev cảnh báo Ngày 23/5, Liên minh châu Âu (EU) đã ra lệnh áp dụng các biện pháp tạm thời đối với hàng nông sản nhập khẩu của ...