ĐBQH Phạm Trọng Nghĩa: Việt Nam luôn lấy con người là động lực, trung tâm, mục tiêu của chính sách an sinh xã hội

Kim Thoa
ĐBQH Phạm Trọng Nghĩa, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Xã hội của Quốc hội nêu quan điểm, an sinh xã hội ở nước ta phải đối mặt với những thách thức cơ bản như già hóa dân số, “bẫy thu nhập trung bình” làm giảm nguồn lực, tác động của biến đổi khí hậu...
Theo dõi Baoquocte.vn trên
ĐBQH Phạm Trọng Nghĩa:
ĐBQH Phạm Trọng Nghĩa cho rằng, chính sách an sinh xã hội ở nước ta luôn lấy con người làm trung tâm.

Là một ĐBQH, ông đánh giá thế nào về mục tiêu phát triển vì con người, lấy người dân làm trung tâm, bảo đảm để mọi người dân có thể tiếp cận và thụ hưởng các chính sách an sinh xã hội (ASXH) ở nước ta hiện nay?

Xuyên suốt quá trình bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước, Đảng ta đã nhiều lần khẳng định về mô hình phát triển của Việt Nam, đó là lấy con người là động lực, trung tâm và mục tiêu của sự phát triển.

Mới đây, trong tác phẩm "Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: Chúng ta cần một xã hội mà trong đó sự phát triển là thực sự vì con người, chứ không phải vì lợi nhuận mà bóc lột và chà đạp lên phẩm giá con người. Chúng ta cần sự phát triển về kinh tế đi đôi với tiến bộ và công bằng xã hội, chứ không phải gia tăng khoảng cách giàu nghèo và bất bình đẳng xã hội.

Theo tôi, quan điểm này có hai khía cạnh.

Thứ nhất, Đảng, Nhà nước ta luôn khẳng định, vị trí, vai trò quan trọng của nhân tố con người với tư cách là yếu tố quyết định sự phát triển. Theo khía cạnh này, nguồn nhân lực là tài sản quý giá nhất, phải được trân trọng và bảo vệ.

Thứ hai, mục tiêu cao nhất của mọi chính sách phát triển về kinh tế - xã hội cũng vì con người, hướng tới bảo đảm an sinh và cuộc sống ngày càng tốt hơn cho người dân. Theo khía cạnh này, chính sách ASXH phải ngày càng phát triển, mở rộng để làm cơ sở tốt hơn cho việc người dân được thụ hưởng ngày càng nhiều hơn từ sự phát triển của đất nước.

Các chính sách ASXH đang dần được tiếp cận theo hướng dựa trên quyền được an sinh của người dân. Quyền của phụ nữ, trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật và những đối tượng yếu thế được đảm bảo tốt hơn. Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác ASXH của Việt Nam còn những hạn chế, bất cập nào?

Trên thế giới, quyền được hưởng ASXH là một trong những quyền con người cơ bản, được xếp vào nhóm quyền kinh tế, xã hội, văn hóa. Quyền này được ghi nhận trong Điều 22 (đồng thời được nhắc đến trong Điều 25) của Tuyên ngôn toàn thế giới về Nhân quyền (UDHR) năm 1948.

Ở nước ta, quyền được hưởng ASXH lần đầu tiên được hiến định trong Hiến pháp năm 2013 với tư cách là một quyền cơ bản của công dân. Cụ thể, Điều 34 Hiến pháp quy định: “Công dân có quyền được bảo đảm ASXH”.

Như vậy, mọi công dân Việt Nam đều có quyền được hưởng ASXH, không phân biệt giới tính, tôn giáo, tín ngưỡng, nghề nghiệp, thành phần xã hội.

Tôi nhận thấy, Việt Nam là một trong số ít các quốc gia trên thế giới ghi nhận quyền hưởng ASXH trong Hiến pháp. Tuy nhiên, hệ thống ASXH ở nước ta vẫn còn một số bất cập. Cụ thể:

Thứ nhất, ASXH của Việt Nam đã và đang tiếp cận dựa trên quyền theo hướng phổ quát, bao phủ toàn dân, nhất là về y tế, giáo dục. Tuy nhiên, do nguồn lực đầu tư cho ASXH còn hạn chế nên vẫn phải tập trung ưu tiên trước hết cho nhóm người nghèo, đối tượng yếu thế, dễ bị tổn thương, vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số... Vì vậy, độ bao phủ của ASXH còn thấp.

Thứ hai, hệ thống ASXH ở Việt Nam hiện nay được xây dựng theo mô hình đa tầng, tuy nhiên, mối quan hệ và gắn kết cũng như chia sẻ giữa các trụ cột và các tầng ASXH chưa thật chặt chẽ để có thể hỗ trợ lẫn nhau trong phòng ngừa, giảm thiểu và khắc phục rủi ro cho người dân.

Thứ ba, chính sách ASXH phải bảo đảm cho mọi người dân có mức sống tối thiểu theo chuẩn quốc gia. Mặc dù vậy, trên thực tế, do nguồn lực hạn chế, chính sách ASXH vẫn chưa bảo đảm cho mọi người dân có mức sống này và từng loại chính sách lại có các chuẩn khác nhau, như mức chuẩn nghèo, mức chuẩn trợ giúp xã hội, mức chuẩn bảo đảm các dịch vụ xã hội cơ bản.

Do đó, hệ số bỏ sót đối tượng còn lớn, vẫn còn một bộ phận không nhỏ người dân sống dưới mức sống tối thiểu.

ĐBQH Phạm Trọng Nghĩa:
An sinh xã hội ở nước ta phải đối mặt với thách thức già hóa dân số. (Nguồn: VGP)

Theo ông, những thách thức nào là cơ bản đối với chính sách ASXH ở nước ta trong thời gian tới?

Tôi cho rằng, hệ thống ASXH ở nước ta phải đối mặt với 4 thách thức cơ bản.

Một là, thách thức về già hóa dân số. Việt Nam bước vào giai đoạn già hóa dân số kể từ năm 2017 khi tỷ lệ người cao tuổi đã chiếm 10% dân số cả nước.

Theo đánh giá của các tổ chức quốc tế, Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ già hóa nhanh nhất thế giới, sẽ bước vào thời kỳ dân số già vào năm 2036 và dân số rất già vào năm 2056.

Mô hình ASXH dựa trên nguyên tắc thế hệ đi làm chăm sóc cho thế hệ cao tuổi không đi làm sẽ phải đối mặt với thách thức rất lớn. Bên cạnh đó, hàng loạt vấn đề kinh tế - xã hội phát sinh gây sức ép lên hệ thống ASXH.

Hai là, thách thức về “bẫy thu nhập trung bình” làm giảm nguồn lực cho ASXH. Việc Việt Nam trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình là một cơ hội, điều kiện quan trọng đối với phát triển hệ thống ASXH giai đoạn 2021-2030.

Song, Việt Nam vẫn là nước đang phát triển có thu nhập trung bình thuộc nhóm thấp và đối diện với những thách thức lớn phải vượt qua về tăng trưởng, phát triển kinh tế - xã hội để không rơi vào “bẫy thu nhập trung bình”.

Vấn đề đặt ra là phải tập trung nguồn lực và có giải pháp đột phá để duy trì tốc độ tăng trưởng cao, bền vững, nâng cao chất lượng tăng trưởng, tăng quy mô Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và GDP bình quân đầu người, từ đó mới có tiền đề và điều kiện cơ bản để thực hiện một chính sách ASXH tiếp cận dựa trên quyền theo hướng bao phủ toàn dân được Hiến pháp quy định.

Ba là, thách thức về tác động của biến đổi khí hậu. Biến đổi khí hậu, nhất là xu hướng ấm lên của khí hậu toàn cầu và nước biển dâng, sẽ dẫn đến gia tăng tần suất và mức độ cực đoan của các hiện tượng thiên nhiên, như hạn hán, lũ lụt, bão, sóng thần, kéo theo nó là các thảm họa đối với con người, với hoạt động sản xuất...

Việt Nam được dự báo là một trong 5 nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu với nhiều hậu quả nghiêm trọng đối với nông nghiệp, nông dân, nông thôn và đối với cả nước. Biến đổi khí hậu là một thách thức rất lớn đối với Việt Nam trong phát triển kinh tế - xã hội, nhất là bảo đảm ASXH.

Bốn là, thách thức của an ninh phi truyền thống khác như an ninh năng lượng, an ninh lương thực, an ninh mạng nếu không được quản trị tốt sẽ hưởng nghiêm trọng đến đời sống kinh tế-xã hội.

Các nhóm đối tượng yếu thế, đặc biệt lao động trong khu vực phi chính thức càng khó khăn hơn, tạo thách thức lớn cho hệ thống an sinh.

Chúng ta cần có những hành động, chính sách thế nào trước những thách thức này?

Theo tôi, cần phát huy lợi thế của thời kỳ dân số vàng - cơ hội có một không hai trong "vòng đời" của quốc gia và với các chính sách kinh tế - xã hội phù hợp nhằm bảo vệ, xây dựng và phát huy nguồn nhân lực - tài sản quý nhất của quốc gia.

Đồng thời, hoàn thiện pháp luật, tiếp tục thể chế hóa tố hơn nữa việc ghi nhận, bảo đảm và thúc đẩy quyền được bảo đảm ASXH trong Hiến pháp.

Bên cạnh đó, phát triển và hoàn thiện hệ thống ASXH trong mối quan hệ gắn kết chặt chẽ, cân bằng với phát triển và hoàn thiện hệ thống chăm sóc xã hội đáp ứng nhu cầu cung cấp dịch vụ ngày càng tăng của người dân.

Tăng đầu tư của Nhà nước cho chính sách, chương trình an sinh với quan điểm đầu tư cho ASXH là đầu tư cho phát triển và giữ vai trò nòng cốt.

Cuối cùng, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong việc thực hiện cũng như tăng cường hiệu quả, giảm chi phí quản lý ASXH.

Xin cảm ơn ông!

TP.Hồ Chí Minh: Điểm thi tốt nghiệp Ngữ văn cao nhất 9,5, thấp nhất là 0,75

TP.Hồ Chí Minh: Điểm thi tốt nghiệp Ngữ văn cao nhất 9,5, thấp nhất là 0,75

Điểm môn Ngữ văn ở kỳ thi tốt nghiệp THPT 2022 tại TP. Hồ Chí Minh cao nhất 9,5, thấp nhất 0,75, có sự phân ...

Lao động trẻ mở ‘cánh cửa’ bước vào ‘sân chơi’ toàn cầu hóa

Lao động trẻ mở ‘cánh cửa’ bước vào ‘sân chơi’ toàn cầu hóa

GS. Huỳnh Văn Sơn, Hiệu trưởng trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh nhận định, người lao động Việt Nam khá dồi dào ...

Bài viết cùng chủ đề

Góc nhìn Nhân quyền

Đọc thêm

Chu Thanh Huyền xinh đẹp ngọt ngào bên Quang Hải trong bộ ảnh trước đám cưới

Chu Thanh Huyền xinh đẹp ngọt ngào bên Quang Hải trong bộ ảnh trước đám cưới

Chu Thanh Huyền, vợ cầu thủ Quang Hải, thay nhiều mẫu váy cưới, trong đó có các mẫu đầm tinh xảo của NTK Trà Linh trong ảnh pre-wedding.
Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Vừa phóng tên lửa đạn đạo, Triều Tiên lại tung vũ khí 'siêu mạnh duy nhất trên thế giới'

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un đã chỉ đạo cuộc huấn luyện sử dụng pháo phản lực phóng loạt cỡ nòng 600 mm.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/3: Euro, Bảng Anh 'ngược chiều' USD, thị trường tự do đã hạ nhiệt

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/3: Euro, Bảng Anh 'ngược chiều' USD, thị trường tự do đã hạ nhiệt

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/3 ghi nhận đồng USD tăng trước một loạt cuộc họp của các ngân hàng trung ương trong tuần này.
Ngày quốc tế hạnh phúc: Hạnh phúc của người dân đến từ đâu?

Ngày quốc tế hạnh phúc: Hạnh phúc của người dân đến từ đâu?

Mỗi người sẽ có các tiêu chuẩn khác nhau về hạnh phúc. Tiêu chuẩn này dựa trên sự thoải mái, hài lòng của người đó với chính tiêu chí của ...
Bất động sản mới nhất: Chung tay phá ‘cục máu đông’, nhà giá rẻ đang ‘tuyệt chủng’, giá đất ven Hà Nội tăng theo dự án vành đai 4

Bất động sản mới nhất: Chung tay phá ‘cục máu đông’, nhà giá rẻ đang ‘tuyệt chủng’, giá đất ven Hà Nội tăng theo dự án vành đai 4

Nỗ lực lấy lại niềm tin vào thị trường; nguồn cung khan hiếm, giá nhà tăng cao… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Nâng cao sức khỏe và dinh dưỡng học đường cho trẻ em Việt Nam

Nâng cao sức khỏe và dinh dưỡng học đường cho trẻ em Việt Nam

Từ ngày 14-15/3 đã diễn ra Hội thảo chia sẻ về công tác y tế trường học và tổng kết Dự án 'Sức khỏe và dinh dưỡng học đường'.
Đại hội đồng LHQ thông qua Nghị quyết chống bài Hồi giáo do Pakistan đệ trình

Đại hội đồng LHQ thông qua Nghị quyết chống bài Hồi giáo do Pakistan đệ trình

Nghị quyết đặc biệt lên án việc kích động phân biệt đối xử, thù địch hoặc bạo lực chống lại người Hồi giáo.
Việt Nam phát biểu thay mặt Nhóm nòng cốt Nghị quyết về quyền con người và biến đổi khí hậu tại Khóa họp 55 Hội đồng Nhân quyền

Việt Nam phát biểu thay mặt Nhóm nòng cốt Nghị quyết về quyền con người và biến đổi khí hậu tại Khóa họp 55 Hội đồng Nhân quyền

Biến đổi khí hậu ngày càng gây khó khăn cho việc sản xuất và tiếp cận lương thực, đặc biệt là ở những khu vực dễ bị tổn thương...
Mang 'Xuân ấm biên cương' đến với phụ nữ, trẻ em biên giới tỉnh Điện Biên

Mang 'Xuân ấm biên cương' đến với phụ nữ, trẻ em biên giới tỉnh Điện Biên

Baoquocte.vn. Chương trình 'Xuân ấm biên cương' với nhiều phần quà ý nghĩa đã được cho phụ nữ, trẻ em và người dân xã biên giới Na Sang (huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên).
Đẩy mạnh hợp tác giữa Việt Nam và Ireland trong lĩnh vực bình đẳng giới, khắc phục hậu quả bom mìn

Đẩy mạnh hợp tác giữa Việt Nam và Ireland trong lĩnh vực bình đẳng giới, khắc phục hậu quả bom mìn

Đại diện Chính phủ Ireland đã có chuyến thăm các chương trình hợp tác giữa Đại sứ quán Ireland với tỉnh Quảng Trị và Tổ chức Plan International Việt Nam.
Việt Nam thăng hạng vượt bậc về chỉ số phát triển con người

Việt Nam thăng hạng vượt bậc về chỉ số phát triển con người

Trong bảng xếp hạng HDI mới nhất, Việt Nam tăng 8 bậc từ vị trí 115 lên vị trí 107, tiếp tục nằm trong số các nước đang phát triển có chỉ số HDI
Mở rộng mặt trận công luận quốc tế ủng hộ Việt Nam về nhân quyền

Mở rộng mặt trận công luận quốc tế ủng hộ Việt Nam về nhân quyền

Công tác thông tin tuyên truyền về nhân quyền đã thực sự tạo ra mặt trận thông tin thống nhất, sáng tạo với nhiều hình thức thông tin mới.
Kon Tum: Xã biên giới Ia Đal lãnh đạo phát triển kinh tế, tạo 'đòn bẩy' xây dựng nông thôn mới

Kon Tum: Xã biên giới Ia Đal lãnh đạo phát triển kinh tế, tạo 'đòn bẩy' xây dựng nông thôn mới

Cùng với nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng, Đảng bộ xã Ia Đal, huyện Ia H’Drai, tỉnh Kon Tum chú trọng lãnh đạo thực hiện mục tiêu phát ...
Từ bục xanh đá cẩm thạch, thắp sáng hy vọng bình đẳng giới

Từ bục xanh đá cẩm thạch, thắp sáng hy vọng bình đẳng giới

Bình đẳng giới và bảo đảm quyền của phụ nữ luôn là vấn đề Việt Nam coi trọng và tích cực tham gia không chỉ ở cấp độ quốc gia mà cả ở cấp độ ...
Tháng Ramadan - Tháng yêu thương của đồng bào dân tộc Chăm An Giang

Tháng Ramadan - Tháng yêu thương của đồng bào dân tộc Chăm An Giang

Tháng Ramadan, đối với người Chăm tại An Giang có ý nghĩa rất quan trọng, là một trong những lễ lớn nhất trong năm...
Phụ nữ Việt với tinh thần hội nhập quốc tế

Phụ nữ Việt với tinh thần hội nhập quốc tế

Trong quá trình hội nhập chung của đất nước, hoạt động hội nhập quốc tế của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam liên tục được tăng cường, đổi mới...
‘Lời hứa’ phụ nữ vì hoà bình

‘Lời hứa’ phụ nữ vì hoà bình

Phó Tổng thư ký LHQ phụ trách vấn đề gìn giữ hoà bình từng đánh giá rằng: 'Có càng nhiều nữ quân nhân gìn giữ hòa bình thì càng có nhiều hòa bình'.
Nước nào đứng đầu về tỷ lệ phụ nữ làm lãnh đạo?

Nước nào đứng đầu về tỷ lệ phụ nữ làm lãnh đạo?

Philippines đứng đầu trong số 28 quốc gia ở các châu lục trong bảng xếp hạng về tỷ lệ phụ nữ nắm giữ vị trí quản lý cấp cao.
Quốc gia châu Phi này có tỷ lệ đại diện nữ trong Quốc hội cao nhất thế giới

Quốc gia châu Phi này có tỷ lệ đại diện nữ trong Quốc hội cao nhất thế giới

Theo bảng xếp hạng IPU, Rwanda có tỷ lệ đại diện nữ trong Quốc hội cao nhất thế giới, chiếm 61%.
Australia nỗ lực khẳng định tên tuổi của thể thao nữ

Australia nỗ lực khẳng định tên tuổi của thể thao nữ

Sự phát triển của thể thao nữ không chỉ góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế quốc gia, mà còn giúp tạo dựng vị thế đất nước trên trường quốc tế.
Rồng trong tâm thức người Việt

Rồng trong tâm thức người Việt

Trong 12 con giáp, Rồng là con vật duy nhất không có trong đời thực mà được hình thành bởi trí tưởng tượng của con người.
Tây Ban Nha: Chính phủ mới hướng về nữ quyền

Tây Ban Nha: Chính phủ mới hướng về nữ quyền

Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez nhấn mạnh điều đó trong phát biểu tại họp báo công bố nội các mới ngày 20/11.
Mỹ 'thay đổi căn bản' cách tiếp cận và tài trợ cho nghiên cứu sức khỏe phụ nữ

Mỹ 'thay đổi căn bản' cách tiếp cận và tài trợ cho nghiên cứu sức khỏe phụ nữ

Mặc dù chiếm số lượng đông, nhưng phụ nữ Mỹ vẫn chưa được quan tâm đúng mức và không có nhiều các nghiên cứu về sức khỏe trong thời gian dài.
Phiên bản di động