Điều bất thường gì đang xảy ra với kinh tế Mỹ?

Mai Ly
Với những yếu tố tích cực như việc làm dồi dào đi kèm với nhu cầu tiêu dùng cao, nhiều nhà phân tích đã phủ nhận khả năng Mỹ đang tiến gần tới bờ vực suy thoái, dù GDP đã giảm trong hai quý liên tiếp.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Lộ trình phục hồi 'bất thường' của kinh tế Mỹ?
Các số liệu phản ánh niềm tin tiêu dùng đang ở mức thấp kỷ lục và rất nhiều người Mỹ nói rằng, họ không hài lòng với nền kinh tế. (Nguồn: The New York Times)

Bùng nổ hay suy thoái?

Để hiểu hơn về lộ trình “bất thường” với những tín hiệu trái chiều trong nền kinh tế Mỹ hiện nay, có thể nhìn vào câu chuyện của thành phố Williston thuộc bang North Dakota.

Năm 2010 là lúc ngành công nghiệp dầu mỏ đang bùng nổ, với các giàn khoan hoạt động hết công suất, hàng trăm giếng bơm dầu thô, dầu phải vận chuyển bằng tàu hỏa vì không đủ thời gian xây dựng đường ống.

Bất cứ ai cũng có thể tìm được việc làm ở Williston, thậm chí nhiều thanh thiếu niên bỏ học trung học để làm việc tại các mỏ dầu. Tiền lương tăng vọt, các nhà hàng thức ăn nhanh địa phương tuyển mộ nhân viên bằng thù lao hậu hĩnh và ngân sách của chính quyền địa phương “bội thu” tiền thuế.

Tin liên quan
Kinh tế Mỹ: Suy thoái hay Kinh tế Mỹ: Suy thoái hay 'hạ cánh mềm'?

Tuy nhiên, tình trạng “bùng nổ kinh tế” này không bền vững. Các nhà hàng không thể thuê đủ người trong khi nhà ở thiếu hụt và trở nên đắt đỏ. Cơ sở hạ tầng địa phương không chịu được sự gia tăng đột ngột của nhu cầu và giá cả mọi thứ đều tăng vọt.

David Flynn, nhà kinh tế tại Đại học North Dakota, cho biết: "Lúc đó rất hỗn loạn. Nền kinh tế đang hoạt động tốt, doanh thu tăng trên diện rộng, nhưng lao động vẫn thiếu và các doanh nghiệp gặp khó khăn". Theo ông Flynn, nước Mỹ hiện nay cũng giống như North Dakota thời điểm đó.

Các nhà kinh tế và chính trị gia đã dành nhiều tuần để tranh cãi liệu Mỹ đã suy thoái hay chưa? Nếu thực sự nền kinh tế hàng đầu thế giới rơi vào “vũng lầy” suy thoái, cuộc suy thoái lần này cũng không giống bất kỳ cuộc suy thoái nào trước đây.

Trong tháng 7/2022, nền kinh tế đã có thêm hơn 500.000 việc làm mới và tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp nhất trong nửa thế kỷ.

Thông thường, trong các cuộc suy thoái, doanh nghiệp không muốn thuê thêm lao động và người tiêu dùng không muốn chi tiêu. Nhưng trong bối cảnh hiện tại, các công ty cần tìm nhân viên nhưng lại không có đủ người để lấp đầy các vị trí tuyển dụng. Người tiêu dùng muốn chi tiêu, nhưng lại không có ô tô để mua hoặc không có chuyến bay để đặt.

Tóm lại, các cuộc suy thoái trong quá khứ là do cung quá nhiều và cầu quá ít, nhưng tình hình kinh tế Mỹ hiện nay thì lại ngược lại, đó là thừa cầu và thiếu cung - tương tự như tình huống mà North Dakota đối mặt vào năm 2010.

Cần lưu ý rằng, nguyên nhân cơ bản trong câu chuyện ở North Dakota năm 2010 khác với tình hình của nước Mỹ hiện nay.

Williston bị ảnh hưởng bởi nhu cầu tăng vọt khi các công ty và công nhân tràn đến nơi từng chỉ là một thành phố nhỏ. Nước Mỹ bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 làm thay đổi nhu cầu tiêu dùng và gây gián đoạn chuỗi cung ứng trên toàn thế giới.

Tuy nhiên, dù là cấp độ địa phương hay quốc gia, hậu quả rõ ràng nhất đều giống nhau, đó là lạm phát.

Khi cầu vượt cung, giá cả mọi thứ sẽ tăng. Ông Flynn, người trải qua những ngày lạm phát tăng vọt ở Williston năm 2010, nhớ lại cảm giác khi phát hiện một chiếc bánh mỳ kẹp thịt có giá 20 USD.

Một hệ quả khác là sự bất an. Không ai biết giai đoạn "bùng nổ kinh tế" sẽ kéo dài bao lâu, hoặc sẽ thay đổi như thế nào một khi “quả bóng xẹp xuống”. Điều đó khiến người lao động, doanh nghiệp và chính quyền rất khó thích ứng.

Ở Williston thời điểm đó, các công ty và chính quyền thành phố không muốn đầu tư xây dựng thêm chung cư, trường học và các nhà máy xử lý nước thải - vốn đang rất cần thiết vào lúc đó - vì họ lo ngại những cơ sở hạ tầng này sẽ trở nên dư thừa khi chúng hoàn thành.

Ông Flynn mô tả tình huống lúc đó giống như mỗi ngày có một cú sốc mới mà bạn không thể thích ứng kịp. "Đó là sự điều chỉnh liên tục. Hoàn toàn không thể đoán trước", ông nói.

"Hạ nhiệt" nền kinh tế có phải là giải pháp?

Hơn 2 năm rưỡi qua, các doanh nghiệp Mỹ đã luôn ở trong trạng thái “điều chỉnh liên tục” này. Đầu năm 2020, gần như chỉ sau một đêm, người Mỹ nhận ra họ phải chọn bánh mì nướng tại nhà thay cho các bữa ăn ở nhà hàng, hay đạp xe nơi vắng vẻ thay vì đến phòng tập thể dục. Những thay đổi đó gây ra gián đoạn lớn, một phần do các doanh nghiệp không muốn đầu tư dài hạn để giải quyết nhu cầu tăng đột biến trong ngắn hạn.

Adam Ozimek, nhà kinh tế trưởng của Nhóm Đổi mới Kinh tế, một tổ chức nghiên cứu ở Washington, nhận xét rằng lý do này gây ra vấn đề cho giá cả và thiếu hụt nguồn cung. Các công ty sẽ không bao giờ xây 10 nhà máy sản xuất xe đạp ngay lập tức kể cả nếu nhu cầu xe đạp bùng nổ trong dài hạn.

Một số xu hướng nổi lên nhờ đại dịch có thể trở nên bền vững hậu đại dịch nhưng rất khó để các doanh nghiệp dự đoán được chúng.

Mặc dù không đồng tình là nước Mỹ đang suy thoái, nhiều chuyên gia phân tích cũng không cho rằng, kinh tế Mỹ đang bùng nổ. Các số liệu phản ánh niềm tin tiêu dùng đang ở mức thấp kỷ lục và rất nhiều người Mỹ nói rằng họ không hài lòng với nền kinh tế.

Lộ trình phục hồi 'bất thường' của kinh tế Mỹ?
Các quan chức Fed lập luận, một nền kinh tế tăng trưởng “bình thường hơn”, với lạm phát thấp hơn, sẽ tốt cho người lao động trong dài hạn. (Nguồn: CNBC)

Nhận thức đó là có cơ sở, lạm phát cao đang làm xói mòn những lợi ích mà một thị trường việc làm “khỏe mạnh” đang tạo ra cho người lao động. Thu nhập mỗi giờ, sau khi điều chỉnh theo lạm phát, đang giảm với tốc độ nhanh nhất trong nhiều thập kỷ.

Theo bà Tara Sinclair, nhà kinh tế học tại Đại học George Washington, bùng nổ kinh tế là một vòng tròn trong đó sự thịnh vượng thúc đẩy đầu tư và đầu tư mang lại sự thịnh vượng và làm cho nền kinh tế có năng suất cao hơn trong dài hạn. Đó là “thủy triều” dâng lên và nâng đỡ tất cả các con thuyền.

Tuy nhiên, thực tế là sự gián đoạn chuỗi cung ứng dai dẳng, tình trạng thiếu chắc chắn của nền kinh tế hậu Covid-19 và lo ngại suy thoái đã khiến các doanh nghiệp lưỡng lự về các quyết định đầu tư cho tương lai. Đầu tư của doanh nghiệp đã giảm trong quý II/2022. Các công ty cũng đẩy mạnh tuyển dụng, nhưng họ chào mời ứng viên bằng tiền thưởng một lần chứ không phải cam kết tăng lương lâu dài.

Bà Sinclair nhấn mạnh "đó không phải là sự bùng nổ kinh tế đúng nghĩa", mà là một giai đoạn mà mọi người đang chờ đợi xem khi nào nó kết thúc.

Trên thực tế, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) cũng đang cố gắng chấm dứt sự "bùng nổ" này. Chủ tịch Fed Jerome Powell mô tả thị trường lao động hiện nay, với số việc làm trống nhiều gấp đôi số người thất nghiệp, là "nóng không bền vững" và cố gắng hạ nhiệt bằng cách “mạnh tay” tăng lãi suất.

Các quan chức Fed lập luận, một nền kinh tế tăng trưởng “bình thường hơn”, với lạm phát thấp hơn, sẽ tốt cho người lao động trong dài hạn.

Tin liên quan
Kinh tế Mỹ: Một lộ trình, hai kịch bản Kinh tế Mỹ: Một lộ trình, hai kịch bản

Ông Powell nhận định: “Tất cả chúng ta đều muốn quay trở lại thị trường lao động mà chúng ta đã có trước đại dịch, với sự khác biệt chủng tộc và giới tính ở mức thấp nhất trong lịch sử, với tỷ lệ tham gia (vào lực lượng lao động) cao và lạm phát thấp... Điều đó sẽ không xảy ra nếu không khôi phục sự ổn định giá cả".

Tổng thống Joe Biden và các cố vấn của ông cũng lập luận rằng, nền kinh tế hạ nhiệt là điều không thể tránh khỏi. Việc này thậm chí là cần thiết khi đất nước khôi phục lại sự ổn định sau khi đã tăng trưởng mạnh khi mở cửa trở lại sau đại dịch.

Trong một bài báo đăng trên Wall Street Journal vào tháng Năm, ông Biden cảnh báo, tốc độ tăng trưởng việc làm mới hàng tháng có thể chậm lại, từ mức hơn 500.000 việc làm xuống còn khoảng 150.000 việc làm một tháng, ông nhấn mạnh đây là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang chuyển sang giai đoạn phục hồi tiếp theo thành công.

Đến nay, các tín hiệu phản ánh quá trình chuyển đổi đó vẫn rất khó đoán và phức tạp. Các chuyên gia đã dự đoán hoạt động tuyển dụng của doanh nghiệp sẽ tăng chậm lại trong tháng Bảy, với khoảng 250.000 việc làm mới.

Tuy nhiên, số liệu thực tế lên đến trên 500.000 việc làm, mức cao nhất trong 5 tháng. Lực lượng lao động (số người đang làm việc hoặc đang tích cực tìm việc) đang giảm dần và vẫn ở dưới mức trước đại dịch. Đây là dấu hiệu cho thấy các hạn chế về nguồn cung - vốn góp phần gây ra lạm phát cao - sẽ còn dai dẳng.

Bà Sinclair cho biết, nền kinh tế cần thời gian để thích ứng sau khi đại dịch gây ra thay đổi trong gần như mọi khía cạnh của cuộc sống và công việc. Tính đến tháng 7/2022, kinh tế Mỹ đã khôi phục gần như toàn bộ số lượng việc làm bị mất trong những tuần đầu của đại dịch. Dù vậy, đằng sau con số đó, cơ cấu thị trường lao động đã khác hẳn so với tháng 2/2020.

Hiện nay, nền kinh tế có thêm gần nửa triệu công nhân làm việc trong nhà kho, nhưng ít hơn 90.000 người trông trẻ. Hàng triệu người vẫn đang làm việc từ xa. Những người khác đã thay đổi nghề nghiệp, bắt đầu kinh doanh hoặc ngừng làm việc.

Mỹ thừa nhận tăng trưởng kinh tế đang chậm lại, có nguy cơ suy thoái

Mỹ thừa nhận tăng trưởng kinh tế đang chậm lại, có nguy cơ suy thoái

Ngày 24/7, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen nói rằng, tăng trưởng kinh tế Mỹ đang chậm lại, đồng thời thừa nhận nguy cơ ...

Fed sẽ tiếp tục tăng lãi suất? Chuyên gia dự đoán khả năng kinh tế Mỹ suy thoái

Fed sẽ tiếp tục tăng lãi suất? Chuyên gia dự đoán khả năng kinh tế Mỹ suy thoái

Khả năng kinh tế Mỹ suy thoái trong năm tới đã tăng lên 40% và Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) dự kiến ...

(theo New York Times)

Đọc thêm

Bài tarot hôm nay 19/2: Tại sao người ấy giận dỗi bạn?

Bài tarot hôm nay 19/2: Tại sao người ấy giận dỗi bạn?

Hãy chọn một lá bài tarot trong bài viết dưới đây, bạn sẽ biết được liệu người ấy có đang phiền lòng vì bạn hay không?
Kết quả xổ số hôm nay, 18/2: XSMN 18/2/2025 - Xổ số Bến Tre, xổ số Vũng Tàu và xổ số Bạc Liêu

Kết quả xổ số hôm nay, 18/2: XSMN 18/2/2025 - Xổ số Bến Tre, xổ số Vũng Tàu và xổ số Bạc Liêu

XSMN 18/2 - Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam 18/2/2025. Kết quả xổ số hôm nay 18/2, được các công ty Xổ số Bến Tre, Vũng Tàu và ...
Xe điện Mazda 6e dự kiến sẽ ra mắt Đông Nam Á trong năm 2025

Xe điện Mazda 6e dự kiến sẽ ra mắt Đông Nam Á trong năm 2025

Mazda sẽ mở rộng dòng sản phẩm với mẫu xe điện Mazda 6e, dự kiến ra mắt tại Thái Lan cuối năm nay, nhập khẩu nguyên chiếc từ Trung Quốc.
Năm 2025, giấy phép lái xe hạng C và hạng C1 lái được xe gì?

Năm 2025, giấy phép lái xe hạng C và hạng C1 lái được xe gì?

Nội dung bài viết là giải đáp quy định về những loại xe được lái của giấy phép lái xe hạng C và hạng C1 theo Luật mới.
Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân kiểm tra công tác chuẩn bị huấn luyện tại các đơn vị

Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân kiểm tra công tác chuẩn bị huấn luyện tại các đơn vị

Sáng 18/2, đoàn công tác Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân đã đến kiểm tra công tác chuẩn bị huấn luyện năm 2025 tại Lữ đoàn 127 và Trung ...
Bộ Ngoại giao tiếp nhận bản sao Quốc thư bổ nhiệm Đại sứ Colombia tại Việt Nam

Bộ Ngoại giao tiếp nhận bản sao Quốc thư bổ nhiệm Đại sứ Colombia tại Việt Nam

Ngày 18/2, Quyền Cục trưởng Cục Lễ tân Nhà nước đã tiếp nhận bản sao Quốc thư bổ nhiệm bà Camila María Polo Floréz làm Đại sứ Colombia tại Việt ...
Giá cà phê hôm nay 18/2/2025: Giá cà phê arabica 'tụt dốc', robusta giảm phiên thứ ba liên tiếp, đều gì đang xảy ra?

Giá cà phê hôm nay 18/2/2025: Giá cà phê arabica 'tụt dốc', robusta giảm phiên thứ ba liên tiếp, đều gì đang xảy ra?

Giá cà phê hôm nay 18/2/2025: Giá cà phê arabica 'tụt dốc', robusta giảm phiên thứ ba liên tiếp, đều gì đang xảy ra?
Giá tiêu hôm nay 18/2/2025: Thị trường trong nước chưa thể khởi sắc, các bên vẫn chờ đợi đợt ra hàng vụ mới

Giá tiêu hôm nay 18/2/2025: Thị trường trong nước chưa thể khởi sắc, các bên vẫn chờ đợi đợt ra hàng vụ mới

Giá tiêu hôm nay 18/2/2025 tại thị trường trong nước ổn định ở các địa phương trọng điểm, giao dịch từ 157.000 – 160.000 đồng/kg.
Giá cà phê hôm nay 17/2/2025: Giá cà phê tăng mạnh sau một tuần, thị trường lần lượt rời đỉnh cao từ đây, dự báo tuần này thế nào?

Giá cà phê hôm nay 17/2/2025: Giá cà phê tăng mạnh sau một tuần, thị trường lần lượt rời đỉnh cao từ đây, dự báo tuần này thế nào?

Giá cà phê hôm nay 17/2/2025: Giá cà phê tăng mạnh sau một tuần, thị trường lần lượt rời đỉnh cao từ đây, dự báo tuần này thế nào?
Tạo sức mạnh tổng hợp, đưa kinh tế Việt Nam bứt phá

Tạo sức mạnh tổng hợp, đưa kinh tế Việt Nam bứt phá

Sự đồng thuận và quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị là những yếu tố cốt lõi để Việt Nam đạt mục tiêu tăng trưởng trên 8% vào năm 2025.
Gần 200 doanh nghiệp tham dự Triển lãm quốc tế về công nghệ pin, lưu trữ năng lượng

Gần 200 doanh nghiệp tham dự Triển lãm quốc tế về công nghệ pin, lưu trữ năng lượng

Từ ngày 25-27/6, tại Trung tâm Triển lãm quốc tế (I.C.E Hanoi) sẽ diễn ra Triển lãm quốc tế công nghệ pin, ắc quy và lưu trữ năng lượng Việt Nam lần thứ 2.
Giá xăng dầu hôm nay 17/2: Kinh tế Mỹ tiếp tục tác động lên giá dầu tuần này

Giá xăng dầu hôm nay 17/2: Kinh tế Mỹ tiếp tục tác động lên giá dầu tuần này

Giá xăng dầu hôm nay 17/2, tuần trước, giá dầu chịu tác động bởi nhiều yếu tố tăng-giảm đan xen. Kinh tế Mỹ được dự báo tiếp tục tác động lên giá dầu tuần này.
Bất động sản: Tăng cường xử lý vi phạm liên quan nhà ở xã hội, điều kiện để được mua căn hộ 25 triệu đồng/m2 sát trung tâm Hà Nội

Bất động sản: Tăng cường xử lý vi phạm liên quan nhà ở xã hội, điều kiện để được mua căn hộ 25 triệu đồng/m2 sát trung tâm Hà Nội

Ttăng cường xử lý vi phạm liên quan nhà ở xã hội, điều kiện để được mua căn hộ 25 triệu đồng/m2 tại Hà Nội… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Thị trường bất động sản khởi sắc nhờ chính sách và động lực giải ngân vốn nhóm công trình hạ tầng

Thị trường bất động sản khởi sắc nhờ chính sách và động lực giải ngân vốn nhóm công trình hạ tầng

Các chuyên gia dự báo, bất động sản vẫn là kênh đầu tư tốt trong năm 2025.
Fresia Riverside - Tiện nghi sống đẳng cấp bên thềm căn hộ

Fresia Riverside - Tiện nghi sống đẳng cấp bên thềm căn hộ

Fresia Riverside mang đến đặc quyền sống tận hưởng vượt chuẩn mỗi ngày với bộ sưu tập hạ tầng tiện ích nội khu hoàn hảo, khởi đầu cho cuộc sống viên mãn, đong đầy hạnh ...
Bất động sản: Thị trường chững lại, người mua nghe ngóng, Bộ Tư pháp nói gì về đề xuất đánh thuế cao với ‘lướt sóng’ nhà đất?

Bất động sản: Thị trường chững lại, người mua nghe ngóng, Bộ Tư pháp nói gì về đề xuất đánh thuế cao với ‘lướt sóng’ nhà đất?

Việc đánh thuế theo thời gian sở hữu nhà đất là không khả thi; giá chung cư Hà Nội chững lại, khó giảm sâu… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Bất động sản: Khó như sở hữu nhà Hà Nội, Hải Phòng chấn chỉnh đấu giá đất, thị trường bắt đầu chu kỳ mới, dự báo phân khúc ‘lên ngôi’

Bất động sản: Khó như sở hữu nhà Hà Nội, Hải Phòng chấn chỉnh đấu giá đất, thị trường bắt đầu chu kỳ mới, dự báo phân khúc ‘lên ngôi’

Người dân ngày càng khó khăn khi tiếp cận nhà ở tại Hà Nội, năm 2025 bắt đầu chu kỳ mới… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Sẽ có 221 khu công nghiệp quy hoạch phát triển mới đến năm 2030

Sẽ có 221 khu công nghiệp quy hoạch phát triển mới đến năm 2030

Việt Nam đến năm 2030 sẽ có 221 khu công nghiệp quy hoạch phát triển mới, 76 khu công nghiệp phát triển mở rộng và 22 khu công nghiệp điều chỉnh quy hoạch.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/2: USD xuống mức thấp nhất trong hai tháng, Yen Nhật đi lên

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/2: USD xuống mức thấp nhất trong hai tháng, Yen Nhật đi lên

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/2 ghi nhận đồng Yen tăng vào phiên giao dịch vừa qua, nhờ dữ liệu tăng trưởng lạc quan của Nhật Bản.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 17/2: USD đối mặt với bức tranh tiêu cực

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 17/2: USD đối mặt với bức tranh tiêu cực

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 17/2 ghi nhận đồng USD neo dưới mốc 107, bức tranh ngắn hạn là khá tiêu cực.
Ngân hàng vẫn là một lựa chọn hấp dẫn, nên gửi tiền ở đâu?

Ngân hàng vẫn là một lựa chọn hấp dẫn, nên gửi tiền ở đâu?

Ngay trong tháng đầu năm 2025, nhiều ngân hàng đã điều chỉnh tăng lãi suất huy động nhằm thu hút dòng tiền nhàn rỗi.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 14/2: USD và EUR 'đi' ngược chiều

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 14/2: USD và EUR 'đi' ngược chiều

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 14/2 ghi nhận đồng USD đã giảm mạnh.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 13/2: USD tăng nhẹ, người dân Mỹ phải trả tiền nhiều hơn cho hàng hóa

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 13/2: USD tăng nhẹ, người dân Mỹ phải trả tiền nhiều hơn cho hàng hóa

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 13/2 ghi nhận USD đã phục hồi nhẹ trở lại, đồng thời tăng lên mức cao nhất trong một tuần so với Yen.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 12/2: USD tiếp tục chịu áp lực

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 12/2: USD tiếp tục chịu áp lực

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 12/2 ghi nhận đồng USD đã giảm khi Chủ tịch Fed Jerome Powell cho biết sẽ không vội cắt giảm lãi suất.
Phiên bản di động