Tờ Le Monde một lần nữa nhấn mạnh thái độ khó hiểu của chủ nhân Nhà Trắng với những phân tích: thứ nhất là “ương ngạnh”, muốn xây bức tường biên giới; thứ hai là thay đổi quan điểm như chong chóng mà không hề tham khảo ý kiến ban lãnh đạo đảng Cộng hòa. Hệ quả đầu tiên về đối nội là khiến guồng máy chính phủ liên bang bị tê liệt.
Ông Trump đang cô đơn
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 25/12 tuyên bố Chính phủ liên bang sẽ đóng cửa một phần tới khi yêu cầu của ông về việc cấp tiền cho dự án xây dựng bức tường biên giới Mỹ - Mexico được đáp ứng. Phát biểu sau một hội nghị qua truyền hình với các binh sĩ Mỹ đồn trú ở nước ngoài, Tổng thống Trump nêu rõ: "Tôi không thể nói khi nào Chính phủ sẽ mở cửa trở lại. Tôi chỉ có thể nói rằng Chính phủ sẽ không mở cửa trở lại cho tới khi chúng ta có một bức tường, một hàng rào hay bất kỳ từ gì mà họ muốn dùng để gọi điều đó...
| "Một mình" ở Nhà Trắng đêm Giáng sinh, tổng thống Mỹ đã chỉ trích hàng loạt quan chức qua Twitter. (Nguồn: AFP) |
Đó là rào cản ngăn chặn dòng người và thuốc phiện đổ vào nước (Mỹ). Nếu không có (bức tường), chúng ta sẽ không mở cửa (chính phủ)". Chính phủ Mỹ đã đóng cửa một phần ngày 22/12. Hiện vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy những nỗ lực rõ ràng để mở cửa trở lại các cơ quan bị đóng, bắt nguồn từ thế bế tắc chính trị liên quan tới yêu cầu của ông Trump về việc cấp tiền cho dự án xây bức tường biên giới.
Về đối ngoại, nước Mỹ mất uy tín với đồng minh và tạo ra những hệ quả khó lường cho cuộc chiến chống khủng bố Hồi giáo và cho an ninh tại châu Âu, nằm sát sườn với Trung Đông. Phải chăng Donald Trump muốn một mình quyết định chính sách đối ngoại của Mỹ?
Vậy chiến lược của Tổng thống Mỹ như thế nào và hệ quả ra sao? Trả lời phỏng vấn tờ Les Echos, chuyên gia Mỹ về quan hệ quốc tế James Lindsay nói: "Donald Trump muốn tự định đoạt chính sách ngoại giao. Quan điểm của Tổng thống Mỹ rất đơn giản: từ nhiều năm nay, ông Trump cho rằng Mỹ không nên can dự vào tình hình Trung Đông. Trong 23 tháng đầu tiên của nhiệm kỳ, Donald Trump đã để cho đội ngũ cố vấn duy trì các chiến dịch quân sự chống khủng bố. Giờ đây, ông Trump ngưng tất cả và tuyên bố chiến thắng, để rồi sau đó ông giải thích rằng “để cho Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đối phó với các lực lượng thánh chiến”.
Vấn đề ở đây là chiến lược này không được ôngTrump đưa ra thảo luận, cân nhắc lợi hại với các chuyên gia an ninh Mỹ, đồng thời ông Trump cũng không báo trước chiến lược này cho các đồng minh.
Cũng theo phân tích của chuyên gia James Lindsay, sở dĩ Tổng thống Trump làm như vậy là bởi quan niệm về quan hệ quốc tế của ông ấy rất đơn giản: không thắng thì không tiếp tục chiến tranh, còn đồng minh thực ra là kẻ thù chứ không phải là bạn. Theo suy nghĩ của ông Trump, các đồng minh của Washington chỉ là những người lợi dụng "ô dù an ninh" của Mỹ, các hiệp định thương mại quốc tế để trục lợi, cướp đoạt công ăn việc làm của người lao động Mỹ. Khi lên cầm quyền, ông Trump nhanh chóng “bịt miệng” các chuyên gia. Và Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis là nhân vật "cương nghị" cuối cùng phải ra đi.
Hệ quả là từ nay về sau, Bộ Ngoại giao Mỹ sẽ không tìm cách chứng minh với Donald Trump xem nước nào là đồng minh xứng đáng của Mỹ. Trái lại, các đồng minh sẽ được “giúp đỡ” để thi hành chính sách mà ông Trump lựa chọn. Nước Mỹ của Donald Trump sẽ mang hình ảnh của một "siêu cường con buôn".
| Bên ngoài Nhà Trắng hôm 23/12, sau khi chính phủ Mỹ đóng cửa. (Nguồn: Fox17) |
Việc Israel và các vương quốc vùng Vịnh lo ngại là hoàn toàn có cơ sở, bởi họ không biết những cam kết của ông Trump có giá trị đến đâu? Châu Âu cũng phải thận trọng trước những phê phán của ông Trump về thuế hải quan, về gánh nặng trong tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Có thể nói về đối ngoại, ông Trump đã gây ra một tình trạng bất trắc khó lường.
Được ăn cả ngã về không
Còn về đối nội, mục tiêu của Tổng thống Trump là gì? Câu trả lời có thể tìm thấy trên tờ Liberation với bài viết: "Tái tranh cử năm 2020, 'được ăn cả, ngã về không'". Donald Trump đang đánh lá bài thủ đoạn để thu món lợi nhỏ. Biết rõ Mitch McConnel, lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện, sẽ không nhượng bộ trước áp lực của lãnh đạo hành pháp, thay đổi luật biểu quyết tại Thượng viện, để thông qua ngân sách xây bức tường biên giới với đa số quá bán, ông Trump chơi lá bài liều lĩnh để kích động tinh thần cử tri cơ sở - những ủng hộ viên vô điều kiện.
Cuộc đua giành vé ra tranh cử tổng thống của phe Dân chủ cũng đã mở màn và có nhiều xác suất ông Trump sẽ gặp một đối thủ Dân chủ "đồng ký, đồng cân". Điều này cho phép đưa ra dự đoán rằng, cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020 sẽ là trận đọ sức giữa hai phe cử tri cuồng nhiệt nhất.
Trận đánh “du kích” mùa Giáng sinh báo hiệu 2 năm chao đảo trên chính trường Mỹ. Phê phán ông Trump, tờ Les Echos dành cho Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis một bài viết ngắn nhưng súc tích với nội dung: viên tướng già, độc thân từ chức vì nhất quyết không làm một chuyện trái với nghĩa khí của một người lính tác chiến, đó là bỏ rơi đồng đội.