Hà Nội có nhiều lợi thế phát triển du lịch đêm. Trong đó, hệ thống hạ tầng kết nối các điểm du lịch, điểm tham quan, điểm hoạt động kinh tế ban đêm thuận lợi cho du khách. Hệ thống các cơ sở vật chất phục vụ nhu cầu giải trí, ăn uống, mua sắm, nghỉ ngơi phục vụ du khách tương đối phát triển.
Bên cạnh đó, Thủ đô sở hữu khối lượng di sản, di tích đồ sộ cùng với hệ giá trị văn hóa, nghệ thuật đặc sắc, là một trong những nguồn lực giúp thành phố có nhiều điều kiện để phát triển du lịch đêm. Hà Nội còn có nhiều không gian để phát triển du lịch đêm, cả không gian cộng đồng khu vực nội, ngoại thành và các tổ hợp vui chơi, giải trí riêng biệt...
| Tour đêm Hoàng thành Thăng Long luôn trong tình trạng "cháy" vé. |
Thủ đô Hà Nội có sản phẩm du lịch đêm đầu tiên là tuyến phố đi bộ Hàng Đào - Đồng Xuân, các khu phố ẩm thực đêm tại Phố cổ Hà Nội, sau phát triển dần sang nhiều khu vực và loại hình khác nhau. Đáng nói, sự ra đời của không gian đi bộ hồ Hoàn Kiếm đánh dấu một bước ngoặt mới trong phát triển du lịch đêm của Hà Nội.
Tiếp đến, từ năm 2020 đến nay, hàng loạt sản phẩm du lịch đêm trải nghiệm di sản, văn hóa Hà Nội liên tiếp xuất hiện như: Tour đêm Giải mã Hoàng thành Thăng Long, Đêm thiêng liêng tại di tích Nhà tù Hỏa Lò, tour văn học chữ Tâm - chữ Tài tại Bảo tàng Văn học Việt Nam, cùng các không gian đi bộ: Thành cổ Sơn Tây, phố ẩm thực đảo Ngọc - Ngũ Xã, phố đi bộ Trần Nhân Tông. Trước đó là các mô hình tổ chức biểu diễn nghệ thuật đêm được nhiều nhà hát, khu du lịch thực hiện và cả xe buýt 2 tầng hoạt động đêm.
Có thể thấy, sản phẩm du lịch đêm của Hà Nội ít nhiều đã tạo dấu ấn đối với du khách trong và ngoài nước. Riêng không gian đi bộ hồ Hoàn Kiếm, trung bình mỗi tối cuối tuần thu hút từ 1,5 - 2 vạn lượt khách; không gian đi bộ Thành cổ Sơn Tây thu hút gần 1 vạn lượt khách.
Các tour trải nghiệm di sản đêm Hà Nội và tour văn học đêm đa phần đều kín chỗ, thậm chí khách đặt kín nhiều tour sau đó. Không chỉ mang lại nguồn thu trực tiếp từ việc bán vé (đối với tour trải nghiệm di tích, bảo tàng, các nhà hát) thì việc phát triển sản phẩm du lịch đêm thúc đẩy hiệu quả hoạt động thương mại từ việc mua sắm, ăn uống, tham gia các dịch vụ.
Sắp tới, Tổ hợp mua sắm - vui chơi - giải trí Lotte Mall Tây Hồ, Mega Grand World ở khu vực Gia Lâm - Văn Giang khai trương, dự kiến sẽ trở thành một trong những sản phẩm du lịch đêm thu hút đông đảo sự quan tâm của du khách…
Tuy nhiên, hoạt động du lịch đêm còn bộc lộ nhiều bất cập, dịch vụ ban đêm chưa đa dạng, chưa có sự kết nối, mới tập trung vào dịp cuối tuần. Bởi vậy, việc đầu tư, khai thác một cách hiệu quả để phát huy lợi thế của loại hình này đang cần được quan tâm.
Các chuyên gia du lịch cho rằng, phát triển kinh tế đêm tại Hà Nội, trong đó, có du lịch đêm là vấn đề đã được đặt ra từ lâu. Do đó, để phát triển sản phẩm du lịch đêm, Hà Nội cần có thêm nhiều chiến lược bài bản, đồng bộ hơn, từ đó thu hút doanh nghiệp đầu tư. Vấn đề quy hoạch cần được coi là một trong những điều kiện tiên quyết cùng đồng bộ với chính sách cho loại hình kinh tế này.
Theo lãnh đạo Hiệp hội Lữ hành Việt Nam, hoạt động du lịch trong kinh tế đêm cần sự tham gia của nhiều lĩnh vực và của cả người dân. Nhưng để làm được điều này đòi hỏi cơ quan quản lý có cơ chế chính sách phù hợp, đặc thù cho hoạt động kinh tế đêm, tạo điều kiện cho doanh nghiệp xây dựng các sản phẩm du lịch đặc thù như: Du lịch văn hóa, du lịch ẩm thực đêm, du lịch mua sắm.
Hiện, Sở Du lịch Hà Nội đang tích cực xây dựng, phát triển chuỗi sản phẩm du lịch đêm mang tính đặc trưng riêng. Dự kiến trong tháng 10/2023, Sở sẽ tổ chức lễ ra mắt và đưa vào hoạt động Không gian trải nghiệm nghệ thuật chiếu sáng “Đêm Hà Nội - Điểm chạm của những xúc cảm” tại Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật 22 Hàng Buồm, quận Hoàn Kiếm và tổ chức phát động Cuộc thi review online “Đêm Hà Nội chào đón bạn”.
| Phố đi bộ về đêm thu hút đông đảo người dân và khách du lịch. |
Còn trong dài hạn, ngành Du lịch Thủ đô sẽ tập trung nghiên cứu, xây dựng và phát triển một số mô hình du lịch đêm tại một số địa phương có thế mạnh tiềm năng, trong đó, tập trung theo hai hướng: Hoàn thiện và nâng cao chất lượng mô hình du lịch đêm tại các quận trung tâm (Hoàn Kiếm, Tây Hồ) và quy hoạch, xây dựng các tổ hợp du lịch đêm riêng biệt, chuyên nghiệp (dự kiến khu vực ngoại thành).
Hà Nội được kỳ vọng sẽ là một trong những địa phương xây dựng thành công mô hình về phát triển sản phẩm du lịch đêm, đưa du lịch đêm trở thành sản phẩm chủ đạo để phát triển kinh tế ban đêm ở Hà Nội; giúp du lịch Hà Nội khẳng định thương hiệu và nâng cao năng lực cạnh tranh của điểm đến du lịch, tăng cường thu hút khách, tăng chi tiêu và kéo dài thời gian lưu trú của khách du lịch nội địa và quốc tế khi đến với Thủ đô Hà Nội.
Đồng thời, để công tác quản lý hoạt động du lịch đêm phát huy hiệu quả, các cơ quan chức năng của Thành phố cần tập trung hoàn thiện các cơ chế để quản lý tốt hoạt động kinh tế du lịch và khai thác tối đa tiềm năng của mô hình này.
Bao gồm: loại hình kinh doanh, khu vực kinh doanh, giấy phép hoạt động, tiêu chuẩn hoạt động (tiếng ồn, ánh sáng,…), quy định về giao thông ban đêm, về an ninh trật tự, phân cấp mạnh cho địa phương trong việc quản lý và phát triển du lịch ban đêm. Như vậy, mới bảo đảm duy trì môi trường hoạt động du lịch ban đêm, vừa đảm bảo an toàn cho người tham gia.