Du lịch thông minh: Chìa khóa nâng tầm vị thế Thủ đô

Để Hà Nội trở thành đô thị sáng tạo, hiện đại

Trong kỷ nguyên công nghệ số, khi trí tuệ nhân tạo đang dần định hình lại mọi lĩnh vực của đời sống, du lịch cũng không nằm ngoài xu hướng đó. Du lịch thông minh đã trở thành “tấm hộ chiếu công nghệ” giúp các điểm đến nâng cao năng lực cạnh tranh, gia tăng giá trị dịch vụ.

Là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa và là một trong những điểm đến du lịch lớn nhất của cả nước, việc Hà Nội phát triển du lịch thông minh không chỉ là một xu thế tất yếu mà còn là một bước đi chiến lược, nhằm củng cố vị thế và năng lực cạnh tranh trên bản đồ du lịch quốc tế. Hà Nội đang đứng trước cơ hội và thách thức không nhỏ trong việc bắt nhịp xu thế du lịch thông minh, nhằm xây dựng Thủ đô trở thành một đô thị sáng tạo, hiện đại và hấp dẫn.

Thủ đô Hà Nội với bề dày ngàn năm văn hiến, sở hữu nguồn tài nguyên văn hóa và lịch sử vô cùng phong phú. Tuy nhiên, để thu hút và giữ chân du khách trong một thị trường đầy cạnh tranh, thành phố cần phải hướng tới một hình ảnh năng động, hiện đại và sáng tạo. Phát triển du lịch thông minh chính là con đường để thực hiện tầm nhìn này.

Ứng dụng công nghệ để tạo ra những trải nghiệm của du khách, từ việc tìm kiếm thông tin, đặt phòng, mua vé trực tuyến cho đến các hướng dẫn viên ảo, bản đồ số tương tác. Thông qua các nền tảng số, du khách có thể dễ dàng tiếp cận thông tin chính xác, đa ngôn ngữ, đặt dịch vụ trực tuyến, sử dụng bản đồ số hay ứng dụng du lịch thông minh để lên lịch trình tham quan một cách thuận tiện. Những trải nghiệm số hóa này không chỉ gia tăng sự hài lòng mà còn góp phần tạo ấn tượng mạnh mẽ về một Hà Nội thân thiện, hiện đại.

Bên cạnh đó, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo giúp các cơ quan quản lý du lịch Hà Nội có thể phân tích hành vi, sở thích của du khách để dự đoán xu hướng và đưa ra những quyết định chính sách hiệu quả hơn. Từ đó, có thể điều tiết lượng khách, quản lý dịch vụ và bảo tồn di sản một cách bền vững.

Một sản phẩm du lịch không chỉ đơn thuần là trải nghiệm tại điểm đến, mà còn là sự kết hợp hài hòa giữa văn hóa truyền thống, dịch vụ hiện đại và công nghệ tiên tiến. Hà Nội với lợi thế bề dày lịch sử nghìn năm văn hiến, nếu biết “gắn” công nghệ vào bảo tồn – quảng bá, sẽ biến di sản thành sản phẩm sống động, hấp dẫn du khách quốc tế.

Trong những năm gần đây, Hà Nội đã có nhiều nỗ lực như bản đồ số du lịch, triển khai thanh toán không tiền mặt tại các điểm tham quan, phát triển hệ thống wifi miễn phí ở khu vực trung tâm... Tuy nhiên, để bứt phá, Thủ đô cần một chiến lược dài hơi hơn, trong đó chú trọng đầu tư hạ tầng công nghệ số đồng bộ, bảo đảm tính kết nối và an toàn dữ liệu; Khuyến khích doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực du lịch; Đào tạo nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao, am hiểu công nghệ và ngoại ngữ; Đẩy mạnh hợp tác quốc tế, học hỏi kinh nghiệm từ các thành phố thông minh trên thế giới.

Hình mẫu cho cả nước trong phát triển du lịch thông minh

Báo cáo của Cục Du lịch Quốc gia cho thấy, từ đầu năm đến nay ngành du lịch đã đón được 12.227.196 lượt khách, tăng 22,5% so với cùng kỳ năm 2024. Thông tin về chuyển biến hành vi của du khách, ông Hà Văn Siêu, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia cho biết, khác với các tour truyền thống, du lịch thông minh chú trọng hơn đến lợi ích và cảm nhận của du khách, nhưng vẫn đảm bảo mức chi phí thấp, an toàn, tiện lợi.

“Nếu như trước đây muốn đi du lịch, theo phương thức truyền thống du khách sẽ tìm đến các tour từ công ty du lịch, đi theo kinh nghiệm của những người đã từng đi. Nhưng hiện tất cả những điều du khách cần là một chiếc điện thoại thông minh. Nguyên nhân là bởi từ việc đặt khách sạn, tour, nhà hàng, cấp visa, mua vé máy bay, lựa chọn điểm đến đều có thể thực hiện qua các app, trang web”, ông Siêu cho hay.

Cũng theo ông Hà Văn Siêu, du lịch Việt Nam đang phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch, với dự kiến năm 2025 đón trên 22 triệu lượt khách quốc tế và 120 - 130 triệu lượt khách nội địa. Đây là cơ hội vàng để du lịch bứt phá, nhưng cần tận dụng hiệu quả công nghệ số.

Du lịch thông minh phải dựa trên ba trụ cột: công nghệ - con người - thể chế. Công nghệ giúp quản lý dữ liệu, vận hành và nâng cao trải nghiệm; con người là yếu tố quyết định thành công của chuyển đổi số; còn thể chế tạo hành lang pháp lý minh bạch, bảo mật và bền vững.

Ông Hà Văn Siêu khẳng định, ba lĩnh vực trọng tâm: lữ hành, lưu trú, điểm đến đều cần được số hóa toàn diện để nâng cao năng lực cạnh tranh. Doanh nghiệp phải chủ động đổi mới; cơ quan quản lý cần đóng vai trò kiến tạo; giới chuyên gia và cơ sở đào tạo phải đi trước một bước trong nghiên cứu và đào tạo nhân lực số. Hà Nội được kỳ vọng trở thành địa phương tiên phong, hình mẫu cho cả nước trong phát triển du lịch thông minh của nước.

Bày tỏ quan điểm của mình, ông Nguyễn Hữu Việt, Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin và Xúc tiến du lịch (Sở Du lịch Hà Nội) cho biết, căn cứ các nghị quyết, kế hoạch chuyển đổi số của Trung ương và Thành phố, Hà Nội đã xác định rõ mục tiêu: Đến năm 2025, cơ bản hình thành hệ sinh thái du lịch thông minh; đến năm 2030, hoàn thiện nền tảng số, đưa du lịch Thủ đô trở thành một trong những trụ cột quan trọng của kinh tế sáng tạo. Các định hướng này không chỉ nhấn mạnh đến việc áp dụng công nghệ, mà còn gắn với đổi mới tư duy, chuyển đổi xanh, và lấy du khách làm trung tâm của mọi hoạt động.

Theo ông Việt, phát triển du lịch thông minh chính là sự kết hợp hài hòa giữa công nghệ và văn hóa, giữa đổi mới sáng tạo và bảo tồn giá trị truyền thống. “Mỗi du khách đến với Thủ đô không chỉ tìm thấy sự tiện lợi, an toàn, mà còn được trải nghiệm những giá trị văn hóa, di sản độc đáo”, ông Việt nhấn mạnh.

Theo ông Việt, những năm qua, Hà Nội đã từng bước ứng dụng công nghệ trong quản lý, quảng bá, điều hành và kết nối. Tuy nhiên, để tạo nên một hệ sinh thái du lịch thông minh toàn diện vẫn cần sự chung tay của các doanh nghiệp du lịch, điểm đến và các đối tác công nghệ, truyền thông.

"Phát triển du lịch thông minh không chỉ đơn thuần là áp dụng kỹ thuật số, mà còn là sự đổi mới tư duy: lấy du khách làm trung tâm, coi sự hài lòng của du khách là thước đo thành công. Ngành du lịch Hà Nội hướng tới sự hiện đại, thuận tiện, an toàn và vừa lưu giữ, lan tỏa những giá trị văn hóa – di sản. Qua đó để du khách khi đến với Thủ đô đều có một hành trình giàu cảm xúc", ông Nguyễn Hữu Việt cho biết.

Thực tế cho thấy, thời gian qua, Hà Nội luôn là một trong những đơn vị tiên phong của cả nước trong lĩnh vực, đưa công nghệ vào hoạt động du lịch. Phần lớn các công ty du lịch hoạt động trên địa bàn Hà Nội… đều đã chuyển đổi số trong công tác quản lý, xây dựng sản phẩm mới. Nhiều di tích, làng nghề đã ứng dụng công nghệ để xây dựng sản phẩm du lịch thông minh.

Đến nay, Hà Nội đã liên kết, thống nhất hệ thống dữ liệu cho hơn 300 điểm du lịch trên địa bàn. Nhờ đó nhiều di tích, điểm du lịch như Hoàng thành Thăng Long, nhà tù Hỏa Lò, làng nghề gốm sứ Bát Tràng, Văn Miếu-Quốc Tử Giám… đã triển khai bán vé điện tử, thuyết minh tự động bằng 6 ngôn ngữ Việt, Anh, Pháp, Trung, Nhật, Hàn. Ngoài ra, Sở Du lịch Hà Nội còn phối hợp với các địa phương xây dựng Bản đồ số các điểm đến, địa chỉ ẩm thực cho du khách.

“Thời gian tới, du lịch Hà Nội kỳ vọng trên 80% doanh nghiệp du lịch thành phố xây dựng được lộ trình chuyển đổi số phù hợp năng lực và lợi thế của mình. Từ đó, hình thành mạng lưới hợp tác giữa doanh nghiệp du lịch với doanh nghiệp công nghệ, tạo nên nền tảng liên kết thông minh của hệ sinh thái du lịch Thủ đô. Qua đó, Hà Nội có thể khẳng định vị thế là 'Thành phố sáng tạo' của UNESCO, điểm đến thông minh, thân thiện và hấp dẫn trên bản đồ du lịch quốc tế", ông Nguyễn Hữu Việt nêu rõ.

Với định hướng đúng đắn và sự đầu tư quyết liệt, Hà Nội hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu của du lịch thông minh, vừa giữ gìn bản sắc truyền thống, vừa tỏa sáng với diện mạo hiện đại. Đây không chỉ là cách để nâng cao vị thế của Thủ đô trên bản đồ du lịch quốc tế cũng như góp phần khẳng định hình ảnh một Hà Nội sáng tạo, văn minh và hội nhập.