Phát biểu trong buổi họp báo kết thúc hội nghị tại Brussels, ông Tusk bày tỏ vui mừng khi nhận được sự ủng hộ của tất cả các lãnh đạo EU trong việc thúc đẩy kế hoạch chương trình nghị sự lãnh đạo của mình trong hai năm tới.
Ông đánh giá đây không phải là một nhiệm vụ dễ dàng, vì tham vọng của chương trình nghị sự này là để xử lý các vấn đề gây tranh cãi nhất như cải tổ khu vực Eurozone, cuộc khủng hoảng người di cư, an ninh nội khối, thương mại và tài chính của EU trong tương lai.
| Thủ tướng Anh Theresa May và Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk tại Hội nghị Thượng đỉnh Liên minh châu Âu, ngày 20/10 tại Brussels, Bỉ. (Nguồn: Reuters) |
Chủ tịch Hội đồng châu Âu cũng giải thích đó là lý do vì sao ông đề xuất một phương pháp làm việc mới, có thể là trực tiếp hơn và giảm tính hình thức. Điều này có nghĩa là châu Âu có thể phải đối mặt với những "đụng độ" trong lĩnh vực mà sự hợp tác còn chưa đi vào trật tự và EU cần nhìn nhận một cách trung thực về các nguyên nhân.
Ông Tusk khẳng định sự "đụng độ" là không tránh khỏi, miễn là nó được thực hiện trên cơ sở tôn trọng các nguyên tắc và có mục tiêu giúp tiến lên phía trước và nhấn mạnh đây chính là tinh thần làm việc của Liên minh. Sau lựa chọn ra đi của cử tri Anh, những người đứng đầu các nước EU muốn đưa EU thoát khỏi tình trạng khủng hoảng để xây dựng một châu Âu đoàn kết và phát triển thông qua các biện pháp cải tổ sâu rộng với những kế hoạch hành động cụ thể.
Tiếp sau bài phát biểu của Thủ tướng Anh Theresa May và cuộc thảo luận của 27 nước EU, Chủ tịch Hội đồng châu Âu đánh giá báo cáo về tình trạng bế tắc trong đàm phán giữa EU và Anh là một vấn đề bị cường điệu hóa. Ông cho biết thêm nếu nói không có tiến bộ đầy đủ, điều đó không có nghĩa là không có tiến bộ nào.
Vào ngày làm việc cuối, Hội đồng châu Âu thống nhất thực hiện các cuộc thảo luận trù bị nội bộ về khuôn khổ quan hệ tương lai với nước Anh và về chuẩn bị cho bước chuyển tiếp. Rõ ràng điều này sẽ không thể xảy ra nếu không có những động lực mới được đưa đến bởi bài phát biểu của Thủ tướng Anh tại Italy vào tháng 9 vừa qua.
Ông Tusk cũng khẳng định với những người bạn Anh rằng trong buổi thảo luận nội bộ, các nhà lãnh đạo 27 nước EU luôn tính đến các đề xuất trong bài diễn văn của bà Thủ tướng Anh. Vì vậy, các cuộc đàm phán sẽ được tiếp tục và EU sẽ tiếp cận một cách tích cực và mang tính xây dựng. Trong bối cảnh tất cả đều đang làm việc nhằm hướng tới một thỏa thuận, ông hy vọng hai bên có thể chuyển sang giai đoạn hai của cuộc đàm phán vào tháng 12 tới.
Cuối cùng, về tình hình Thổ Nhĩ Kỳ, các lãnh đạo nhất trí giao cho Ủy ban châu Âu xem xét liệu có nên cắt giảm và định hướng lại các quỹ tiền gia nhập EU hay không. Trong quá trình thảo luận, các nhà lãnh đạo EU muốn mở cho Ankara một cánh cửa, nhưng hiện thực tại Thổ Nhĩ Kỳ vào thời điểm này đang làm mọi việc trở nên khó khăn hơn. Chủ tịch Hội đồng châu Âu cũng nhấn mạnh rằng Thổ Nhĩ Kỳ phải tôn trọng tất cả các nước thành viên trong quan hệ với EU, bao gồm cả việc triển khai thỏa thuận liên minh hải quan hiện nay.
Nhiều tỷ Euro được dự kiến trong ngân sách của EU cho giai đoạn 2014 - 2020 với mục đích giúp Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ triển khai cải tổ nhằm tiến sát gần với EU hơn. Tuy nhiên, vì nhiều lý do mà các cuộc đàm phán đã gần như ngừng lại từ vài năm qua, do đó mới chỉ gần 400 triệu Euro được phân bổ cho các dự án hợp tác với Ankara.