| Liệu G7 có kiểm soát được nguồn kim cương Nga? (Nguồn: AFP) |
Những “người chơi” lớn nhất trong ngành kim cương cảnh báo rằng, tác động của biện pháp trừng phạt nói trên rất nghiêm trọng, với tình trạng thiếu hụt và giá tăng mạnh là không thể tránh khỏi.
Ở Mỹ đã xuất hiện lo ngại về việc đóng cửa một số doanh nghiệp.
Kết quả thảm khốc
Anh, Đức, Italy, Canada, Mỹ, Pháp và Nhật Bản đã cấm nhập khẩu kim cương Nga kể từ ngày 1/1/2024. Từ ngày 1/3, điều này sẽ áp dụng cho kim cương được gia công ở nước thứ ba.
Đến ngày 1/9, G7 có kế hoạch áp dụng hệ thống theo dõi và chứng nhận khoáng sản quý và Bỉ được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc này.
Giới chuyên gia dự đoán, kết quả đối với thị trường kim cương toàn cầu sẽ rất thảm khốc.
Công ty Rapaport (Mỹ) - công ty sở hữu sàn giao dịch kim cương lớn nhất nước Mỹ RapNet đã chỉ trích quyết định của G7 và yêu cầu thay đổi “Giao thức kim cương” do Hội đồng Kim cương thế giới và các nước G7 soạn thảo.
Người đứng đầu Tập đoàn Rapaport ông Martin Rapaport chỉ ra rằng, ở Brussels, họ muốn tất cả kim cương vào Mỹ phải đi qua Bỉ.
Theo ông, điều này “sẽ hủy hoại các doanh nghiệp trang sức vừa và nhỏ”. Việc giảm số lượng kênh cung cấp sẽ làm tăng giá thành và hạn chế dòng kim cương chảy vào quốc gia vốn là nước nhập khẩu lớn nhất với thị phần chiếm từ 40-50%.
Công ty khai thác kim cương hàng đầu De Beers thuộc tập đoàn Anglo American và Công ty kim cương Okavango (ODC) của Botswana cũng lên tiếng phản đối. Họ cho rằng giá các sản phẩm châu Phisẽ tăng vọt.
Giám đốc điều hành De Beers Al Cook cảnh báo, các biện pháp trừng phạt “cần mang lại hiệu quả như mong muốn nhưng không gây ra tác dụng phụ khủng khiếp”.
Những lo ngại này cũng dễ hiểu.
Thị phần của các công ty Nga trên thị trường kim cương thế giới là khoảng 35%. Chi phí thực hiện hệ thống kiểm soát do Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ đề xuất chắc chắn sẽ dẫn đến giá cao hơn, khối lượng bán hàng giảm, thiếu kim cương chế tác đồ trang sức và giảm hàng tồn kho bán lẻ.
Phó giáo sư Viện Kinh tế và Kinh doanh thế giới IWEB Khadzhimurad Belkharoev thuộc trường Đại học tổng hợp Nga Hữu nghị giữa các dân tộc (RUDN) bình luận: “Các nước giàu sẽ bị thiệt hại đầu tiên vì các sản phẩm trang sức đắt tiền chủ yếu được bán bởi các công ty đăng ký ở đó. Hơn một nửa số sản phẩm kim cương được bán ở Mỹ và hầu hết mọi thứ đều vào EU thông qua Antwerp".
Còn theo bà Elena Voronkova, Phó giáo sư Khoa tài chính nhà nước và thành phố thuộc Đại học Kinh tế Nga: “Hậu quả tài chính nghiêm trọng nhất là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ”.
Sự vắng mặt của kim cương Nga trên thị trường thế giới sẽ dẫn đến tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng ở các nước không thân thiện. Giá sẽ tăng từ 100% trở lên.
Kịch bản lệnh cấm dầu lặp lại?
Về phía Nga, các chuyên gia nhận thấy, quốc gia này đóng vai trò quá quan trọng trên thị trường kim cương toàn cầu.
Bà Voronkova nêu rõ: "Điều này hầu như không ảnh hưởng đến cán cân thương mại của Moscow. Theo ước tính, thiệt hại có thể xảy ra do các lệnh trừng phạt không vượt quá 1/4 lượng xuất khẩu kim cương, tương ứng với chỉ 0,2% chỉ số chung".
Năm 2023, nhà sản xuất kim cương lớn nhất Alrosa của Nga đã giảm sản lượng 2,8%. Trong năm 2024, dự kiến Alrosa sẽ sản xuất 30 triệu carat kim cương và tiếp tục duy trì mức này, duy trì vị trí dẫn đầu trên thị trường thế giới.
Các chuyên gia lưu ý, sự kém hiệu quả của những nỗ lực nhằm ngăn chặn việc lưu thông kim cương của Nga trên thế giới bởi hai lý do.
Thứ nhất, không thể xác định một cách đáng tin cậy nguồn gốc xuất xứ. Chúng đến các sàn giao dịch với số lượng lớn thông qua mạng lưới trung gian, thường là kim cương từ các nguồn khác nhau được trộn lẫn.
Thứ hai, việc thay thế một phần ba thị trường toàn cầu đơn giản là không thực tế.
Ngoài ra, giống như dầu mỏ và khí đốt, các nhà sản xuất sẽ bắt đầu phát triển thị trường mới. Giới chuyên gia lo ngại, kịch bản lệnh cấm dầu sẽ lặp lại với kim cương. Xuất khẩu bắt đầu chảy sang châu Á, Trung Đông và Mỹ Latinh, nơi kim cương Nga đặc biệt được ưa chuộng trong số các nhà chế tác.
Al Cook, Giám đốc điều hành của De Beers, công ty khai thác kim cương lớn nhất thế giới nêu quan điểm: “Một nhân viên hải quan bình thường sẽ không thể nhìn vào viên kim cương này và viên kim cương khác và kết luận đó là kim cương Nga”.
Trong khi đó, Moscow đã chuyển hoạt động buôn bán kim cương của mình sang các thị trường Trung Quốc, Ấn Độ, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Armenia và Belarus. Các quốc gia này đều chứng kiến lượng nhập khẩu đá thô và đá cắt từ Nga tăng mạnh trong vài tháng qua.
Trong bối cảnh này, phương Tây có thể sẽ phải mua lại kim cương thông qua các nước thứ ba.