Gen Z đối diện với nhiều áp lực về sức khỏe tâm thần

Giúp Gen Z vượt qua những khó khăn về sức khỏe tâm thần

Thế hệ Z bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch, với một trong bốn trẻ em và thanh thiếu niên Hong Kong (Trung Quốc) gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần. (Minh họa: Davies Christian Surya)

Trong thời kỳ hậu đại dịch, nhiều người ở mọi lứa tuổi đều gặp phải thách thức về sức khỏe tâm thần. Nhưng có lẽ nhóm bị ảnh hưởng nặng nề nhất là thế hệ Z, còn được gọi là Gen Z hoặc Zoomers, những người sinh từ năm 1997 đến năm 2012 và hiện ở độ tuổi từ 12 đến 27.

Hong Kong (Trung Quốc) có khoảng 830.000 người thuộc Gen Z, chiếm khoảng 11% trong tổng số 7,3 triệu dân của thành phố. Một nghiên cứu năm 2023 của Đại học Trung Văn Hong Kong phát hiện gần một phần tư trẻ em và thanh thiếu niên Hong Kong (Trung Quốc) đã mắc ít nhất một chứng rối loạn tâm thần trong năm qua và hơn 8% học sinh trung học đã nghĩ đến việc tự tử.

Hyning Gan (trên, bên trái) tham gia buổi họp mặt Peace of Mind tại Trường Quốc tế Trung Quốc, ở Hong Kong (Trung Quốc). (Ảnh: Hyning Gan)

Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện gần một nửa số cha mẹ không muốn tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp cho trẻ em mắc bệnh tâm thần. Một số không hiểu được mức độ nghiêm trọng của tình trạng của con mình; những người khác sợ bị người khác phán xét. Một số đơn giản là không biết tìm sự giúp đỡ ở đâu .

Tổ chức Y tế Thế giới cho biết tự tử đã trở thành nguyên nhân tử vong đứng thứ tư ở những người trong độ tuổi từ 15 đến 29. Tỷ lệ tự tử ở thanh thiếu niên tại Hong Kong (Trung Quốc) là 12,2 trên 100.000 vào năm 2022 đối với những người trong độ tuổi từ 15 đến 24, là một trong những tỷ lệ cao nhất ở các nước phát triển.

Nguyên nhân dẫn đến sự suy giảm sức khỏe tâm thần? Ở Hong Kong (Trung Quốc), Gen Z vẫn đang vật lộn với sự cô lập trong thời gian áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội bắt buộc trong đại dịch. Áp lực phải thành công trong học tập luôn rất lớn. Và mạng xã hội chỉ làm tăng thêm căng thẳng để hòa nhập, để không bị bỏ lỡ, trông hấp dẫn hơn và có nhiều bạn bè.

Vivienne, đại sứ thanh niên của tổ chức từ thiện sức khỏe tâm thần Mind HK tại Hong Kong, đã nhấn mạnh sự cô đơn làm trầm trọng thêm các vấn đề sức khỏe tâm thần của Gen Z tại Hong Kong. Cô cho biết: “Các nghiên cứu cho thấy Gen Z cảm thấy cô đơn hơn mặc dù họ được kết nối tốt thông qua mạng xã hội”.

“Mạng xã hội giúp người trẻ tiếp cận nhiều thứ cùng một lúc và tạo ra kỳ vọng cao về việc đạt được những cột mốc nhất định ở một độ tuổi nhất định” – chẳng hạn như tốt nghiệp đại học, bắt đầu sự nghiệp, gặp được người bạn đời và sở hữu nhà. Bà Vivienne cho biết điều này sẽ gây ra tình trạng kiệt sức và cảm giác bất lực.

Những người nghiên cứu Gen Z mô tả họ là những người năng động, thực tế, rất hòa đồng, tự tin và thực tế. Đối với một số người mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần, điều này có nghĩa là tự mình giải quyết vấn đề để giúp bản thân - và những người khác.

Để có tư liệu cho bài viết, phóng viên Lindsay của SCMP đã gặp hai người ủng hộ Gen Z đang hồi phục sau các vấn đề về sức khỏe tâm thần và đang chỉ cho những người khác cách chia sẻ về những rắc rối của họ và tìm kiếm sự giúp đỡ mà họ cần.

Giúp Gen Z vượt qua những khó khăn về sức khỏe tâm thần.

Hyning Gan, 19 tuổi, không còn xa lạ với những áp lực của các tiêu chuẩn học tập cao ở Hong Kong. Được chẩn đoán mắc chứng trầm cảm và ADHD – rối loạn thiếu chú ý/tăng động, cản trở khả năng tập trung, điều chỉnh cảm xúc và hoạt động, cô phải đối mặt với nhiều căng thẳng và cạnh tranh trong học tập khi còn là học sinh tại Trường Quốc tế Trung Quốc (CIS).

Hyning Gan cho biết: “Nếu [thành tích cao] là tiêu chuẩn, tôi phải đạt được mọi lúc, và một phần lớn trong số đó khiến tôi kiệt sức. Trẻ em Hong Kong trải qua điều đó rất nhiều. Làm sao bạn có thể có thời gian để suy ngẫm về cảm giác của mình nếu bạn phải đi từ trường học đến học thêm đến… hoạt động của bạn và sau đó là về nhà?”

Năm 2020 khi đang học lớp 11, Gan đã tham dự một hội thảo về sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên. Tại đó, cô đã chia sẻ với các học sinh về cách thức trường học của họ tiếp cận vấn đề này - và nhận ra trường của cô thiếu các sáng kiến về sức khỏe tâm thần cho học sinh.

Thực tế là các cố vấn trường học có sẵn sáng kiến cho học sinh, nhưng nhiều người cảm thấy việc tiếp cận các cố vấn để được giúp đỡ là quá hình thức và không muốn bị kỳ thị. Gan nhận ra nói chuyện với bạn bè là bước đầu tiên thoải mái và dễ tiếp cận hơn.

Điều này đã truyền cảm hứng cho Gan thành lập Peace of Mind, một nhóm ủng hộ sức khỏe tâm thần do sinh viên điều hành. Hợp tác với hội đồng sinh viên, nhóm đã tổ chức một tuần sức khỏe tâm thần để mọi người cùng nói chuyện.

Cô cho biết: “Chúng tôi muốn khuyến khích thảo luận về sức khỏe tâm thần, không chỉ thông qua áp phích mà còn bằng cách cho mọi người biết họ có thể tiếp cận những nguồn lực nào ở trường để được giúp đỡ”.

Peace of Mind đã hiện diện tích cực trên mạng xã hội, sử dụng đồ họa thông tin Instagram để mô tả cách đạt được sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống, đối phó với tình trạng kiệt sức trong học tập, hiểu được chấn thương liên thế hệ... Nhóm này giúp các thuật ngữ về sức khỏe tâm thần dễ hiểu hơn, khuyến khích sinh viên tìm kiếm sự giúp đỡ mà không cảm thấy bị kỳ thị.

"Để được hỗ trợ cá nhân, hãy chắc chắn tìm đến những người đồng cấp của bạn, vì họ thực sự đang trải qua chính xác những điều tương tự", Gan nói. "Có thể việc bạn lên tiếng [nhu cầu được hỗ trợ] sẽ bắt đầu cuộc trò chuyện".

Trên tài khoản Instagram của mình, Katie Eu hướng dẫn, khuyến khích mọi người yêu bản thân. Ảnh: instagram.com/katie.eu

Katie Eu, 24 tuổi, người có ảnh hưởng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và là thạc sĩ chuyên ngành khoa học hành vi tại Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị London ở Vương quốc Anh, đã trải qua hành trình chăm sóc sức khỏe tâm thần đầy thăng trầm của riêng mình.

Lớn lên ở Hong Kong (Trung Quốc), Eu kể rằng cô cảm thấy choáng ngợp và phải vật lộn để tập trung vào việc học ngay từ lớp 6 và lớp 7. Môi trường áp lực cao ở các trường học Hong Kong, cùng với sự kỳ thị liên quan đến vấn đề sức khỏe tâm thần, khiến cô khó tìm được sự giúp đỡ cho chứng trầm cảm ngày càng trầm trọng của mình.

Bước ngoặt của Eu đến khi cô chuyển đến Nam California ở Hoa Kỳ khi còn là thiếu niên. Ở đó, cô tìm thấy sự hỗ trợ cần thiết và bắt đầu trị liệu ở tuổi 18. Từ đó, hành trình phục hồi của cô ngày càng mạnh mẽ hơn.

Phương tiện truyền thông xã hội đã đóng vai trò quan trọng trong việc này. Eu bắt đầu đăng bài trên Instagram khi mới 11 tuổi (instagram/katie.eu) và sau một thời gian gián đoạn, cô đã tiếp tục trong thời gian xảy ra đại dịch. Vừa mới ra khỏi đợt điều trị nội trú, cô quyết định chia sẻ quá trình hồi phục của mình một cách cởi mở như một bước tiến tới quá trình chữa lành.

Cô nói: “Thật tuyệt khi có tới hàng trăm người quay lại và nói rằng 'ôi, chúng tôi nhớ bạn'”.

Trong khi mạng xã hội có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh tâm thần, đặc biệt là ở Gen Z, nền tảng của Eu lại mang đến góc nhìn mới mẻ về việc sử dụng nó vì mục đích tốt.

Nội dung của cô đã phát triển thành nhật ký sức khỏe và trách nhiệm, với những hình ảnh đẹp mắt, hướng dẫn và chú thích dài mô tả các chủ đề cô đã thảo luận trong quá trình trị liệu và các vấn đề cô đang giải quyết. Cô cũng có một podcast trên Instagram với tên là volunteerpod.

Thông điệp tích cực của cô đã được hơn 130.000 người trên Instagram đón nhận và trang mạng xã hội của cô đã phát triển thành một cộng đồng riêng, với những người theo dõi luôn gửi sự ủng hộ và động viên.

Việc cân bằng giữa sức khỏe tinh thần, sự hiện diện trên mạng xã hội và việc theo đuổi học tập là một thách thức liên tục. Eu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ưu tiên thời gian và việc theo đuổi.

Việc cắt giảm các chương trình truyền hình và tập trung vào việc đọc sách đã giúp cô tạo ra nội dung phản ánh những gì cô đã học được về sức khỏe tinh thần và hạnh phúc cá nhân.

“Lời khuyên lớn nhất của tôi là hãy nói chuyện nhiều hơn, với bạn bè và cộng đồng của bạn,” Eu nói. “Nói chuyện nhiều hơn với bạn bè của bạn, đó là quá trình xóa bỏ kỳ thị [bệnh tâm thần]. Chúng ta phát triển nhờ sự kết nối, chúng ta phát triển nhờ cộng đồng.”

Câu chuyện của Gan và Eu đều nhấn mạnh sức mạnh của cộng đồng và khả năng phục hồi trong việc giải quyết các thách thức về sức khỏe tâm thần. Những nỗ lực của họ truyền cảm hứng cho hy vọng về một tương lai mà sức khỏe tâm thần được ưu tiên và việc tìm kiếm sự giúp đỡ trở nên bình thường.