Giảm phát thải khí nhà kính, hướng đến kinh doanh xanh chưa được nhiều doanh nghiệp quan tâm

Nhằm triển khai hiệu quả Dự án Tăng cường năng lực cạnh tranh khu vực tư nhân Việt Nam (IPSC) do Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ, ngày 28/6, tại TP. Hồ Chí Minh, Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư – Cơ quan chủ dự án phối hợp với Văn phòng Dự án và một số tổ chức, hiệp hội đã tổ chức buổi Tập huấn “Tổng quan về yêu cầu giảm khí nhà kính & cơ chế carbon – Thách thức và giải pháp ban đầu cho doanh nghiệp”.

Mục tiêu của chương trình nhằm giúp doanh nghiệp nắm bắt được thông tin về: Tổng quan các yêu cầu giảm khí nhà kính và cơ chế carbon, tác động của những yêu cầu này với doanh nghiệp; Thị trường carbọn, bao gồm thuế carbon và tín chỉ carbon; Các giải pháp sơ bộ để giúp doanh nghiệp loại bỏ rủi ro. Đồng thời, doanh nghiệp được chia sẻ kinh nghiệm chuyển đổi để đáp ứng các yêu cầu liên quan đến giảm khí nhà kính.

Trong bối cảnh hiện nay, giảm phát thải khí nhà kính đã trở thành một yêu cầu bắt buộc đối với các doanh nghiệp trên toàn cầu và tại Việt Nam để giảm thiểu tác hại tiêu cực lên môi trường và hướng tới phát triển bền vững.

Mỗi quốc gia, mỗi thị trường còn có thể áp dụng những quy định khác nhau về vấn đề này nhằm đáp ứng yêu cầu, mục tiêu giảm phát thải của quốc gia đó, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tiếp cận thị trường, sản xuất, kinh doanh, phân phối, tiêu thụ và xử lý sản phẩm sau tiêu dùng của doanh nghiệp.

Thực tế này đòi hỏi các doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu, cập nhật thông tin về các quy định, nguy cơ và giải pháp liên quan đến giảm phát thải khí nhà kính tác động trực tiếp và gián tiếp tới doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Đức Trung – Phó Cục trưởng Cục Phát triển Doanh nghiệp (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, tại COP26, Việt Nam đã có những cam kết mạnh mẽ cùng gần 150 quốc gia cam kết đưa ra mức phát thải ròng về “0” vào giữa thế kỷ. Cùng với hơn 100 quốc gia đã tham gia cam kết giảm phát thải metan toàn cầu vào năm 2030; cùng 140 quốc gia tham gia Tuyên bố Glasgow của các nhà lãnh đạo về rừng và sử dụng đất; cùng 48 quốc gia tham gia Tuyên bố toàn cầu về chuyển đổi điện than sang sản xuất năng lượng sạch…

“Việc thực hiện các cam kết tại COP26, đặc biệt là cam kết đưa mức phát thải ròng về '0' vào giữa thế kỷ là xu thế tất yếu, không thể đảo ngược”, ông Trung khẳng định.

Theo bà Nguyễn Thị Hiền Trang – chuyên gia về giảm phát thải của tổ chức Act Renewable, giảm phát thải chưa được nhiều doanh nghiệp Việt Nam quan tâm, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Trong khi đó, Việt Nam lại đang đi theo xu thế của thế giới, với mục tiêu cắt giảm phát thải khí nhà kính ngày càng tham vọng. Điển hình, Luật Môi trường sửa đổi năm 2020 đã có 91 điều về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính.

"Mới đây nghị định 06/2022/NĐ-CP được ban hành ngày 7/1/2022 quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozon. Chính phủ cũng đã có lộ trình và phương thức giảm nhẹ phát thải khí nhà kính.

Theo Quyết định 01/2022/QĐ-CP đã có danh sách gần 2.000 doanh nghiệp phải thực hiện thí điểm việc báo cáo phát thải khí nhà kính vào năm 2025. Những năm tiếp theo, thị trường carbon được hình thành, phát triển sẽ tác động sâu rộng đến nhiều mặt đời sống kinh tế của đất nước. Các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp sản xuất có cường độ phát thải lớn sẽ phải chuyển mình", bà Trang chỉ rõ.

Ông Rasmus Nedergaard, chuyên gia về năng lượng tái tạo của tổ chức Act Renewable cũng lưu ý, 3 quốc gia EU nhập khẩu nhiều nhất từ Việt Nam là Hà Lan: 7,849 tỷ Euro; Đức: 7,68 tỷ Euro và Italy 3,519 tỷ Euro. Trong xu thế ứng phó với biến đổi khí hậu, hướng đến mục tiêu trở thành lục địa trung hoà khí hậu vào năm 2050 (zero carbon), EU đã đưa ra nhiều cơ chế, trong đó phải kể đến cơ chế Điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) nhằm giảm tình trạng rò rỉ carbon. Đây là tình trạng doanh nghiệp EU tìm cách chuyển hoạt động sản xuất phát thải nhiều carbon ra nước ngoài để tranh thủ các tiêu chuẩn còn lỏng lẻo ở những nơi đó.

Từ đó, các chuyên gia cho rằng, doanh nghiệp xuất khẩu sang thị trường EU cần nghiên cứu cơ chế CBAM, đồng thời nhận thức rõ giảm phát thải khí nhà kính là xu thế tất yếu của thế giới, không thể đảo ngược được. Những thị trường như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc… cũng đã và đang xây dựng các cơ chế tương tự để thực hiện các cam kết cắt giảm phát thải khí nhà kính, cân bằng giá carbon giữa sản phẩm nội địa và sản phẩm nhập khẩu.

Tại buổi tập huấn, các chuyên gia quốc tế và trong nước đã chia sẻ với các doanh nghiệp thông tin về thị trường carbon, hoạt động kinh doanh carbon, các yêu cầu và cam kết giảm nhẹ phát thải khí nhà kính của các doanh nghiệp và chuỗi cung ứng; các giải pháp chủ động giảm nhẹ phát thải cho các doanh nghiệp..., nhằm giúp doanh nghiệp có được kiến thức phù hợp, có hệ thống để định hướng, xây dựng tầm nhìn chiến lược tổng thể, dài hạn về các giải pháp giảm phát thải đáp ứng theo các yêu cầu của thị trường và duy trì tăng trưởng.