Ngày Quốc tế Gia đình (15/5):

Giáo dục gia đình cần thích nghi với thời đại

Kim Thoa
Nhiều chuyên gia cảnh báo, việc lệ thuộc vào công nghệ quá mức có thể khiến sự gắn kết của gia đình bị lung lay, thậm chí "đứt gãy" mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Giáo dục gia đình cần thích nghi với thời đại
Bữa ăn giúp các thành viên trong gia đình xích lại gần nhau hơn. (Ảnh: Thu Hảo)

Trong dòng chảy không ngừng của xã hội hiện đại, nơi mà công nghệ phát triển từng ngày, lối sống thay đổi chóng mặt đã tạo ra những làn sóng ảnh hưởng sâu rộng đến cấu trúc và chức năng của gia đình. Vậy trong bối cảnh ấy, gia đình còn giữ được những giá trị cốt lõi nào cho phù hợp với thực tại?

Công nghệ "len lỏi" vào gia đình

Trước đây, gia đình thường được hiểu là một mô hình truyền thống gồm cha mẹ và con cái sống chung dưới một mái nhà, thì ngày nay, định nghĩa ấy đã trở nên đa dạng và linh hoạt hơn. Nhưng điều quan trọng không phải là hình thức, mà là sự hiện diện của tình yêu thương, sự sẻ chia và trách nhiệm giữa các thành viên. Chính sự thay đổi này cho thấy gia đình không còn bị bó hẹp trong những khuôn mẫu cố định, mà được hiểu là một môi trường nuôi dưỡng cảm xúc, đạo đức và nhân cách, nơi mỗi người tìm thấy sự an toàn, thấu hiểu và tôn trọng.

Những giá trị như lòng nhân ái, sự trung thực, trách nhiệm được gieo trồng đầu tiên từ trong gia đình, sau đó mới lan tỏa ra cộng đồng. Một xã hội có nhiều gia đình hạnh phúc, bền vững là nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện. Dù xã hội có thay đổi đến đâu, gia đình vẫn giữ một vai trò không thể thay thế trong sự phát triển của mỗi cá nhân và toàn xã hội.

"Sự phát triển nhanh chóng của thời đại số đã đặt ra nhiều thách thức đối với văn hóa ứng xử gia đình ở Việt Nam. Việc giáo dục con từ nhỏ về tầm quan trọng của gia đình sẽ giúp chúng hiểu rằng, gia đình là nền tảng vững chắc cho sự phát triển cá nhân. Cha mẹ nên kể về các câu chuyện gia đình, truyền đạt những giá trị truyền thống tốt đẹp để con cái hiểu và trân trọng".

Trong mọi hoàn cảnh, gia đình luôn là cái nôi đầu tiên hình thành nhân cách con người. Nơi đây, mỗi người học được những giá trị đạo đức cơ bản, cách yêu thương, tôn trọng, chia sẻ và đối diện với khó khăn. Một gia đình hòa thuận, yêu thương sẽ tạo ra một môi trường an toàn và tin cậy, giúp cá nhân phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần và trí tuệ.

Giáo dục gia đình cần thích nghi với thời đại
Gia đình thời đại số gặp thách thức bởi công nghệ. (Nguồn: Internet)

Không thể phủ nhận, công nghệ mang lại nhiều tiện ích cho cuộc sống. Nhờ internet, con người có thể kết nối với nhau bất chấp khoảng cách địa lý. Tuy nhiên, một nghịch lý đang diễn ra, trong khi kết nối ảo ngày càng mạnh mẽ thì sự gắn bó thật giữa các thành viên trong gia đình lại có nguy cơ bị mờ nhạt. Nhiều người dành hàng giờ để lướt mạng xã hội, xem video, trò chuyện với người lạ trong khi thời gian dành cho bữa cơm chung, cho những câu chuyện gia đình ngày càng ít đi.

Đây là một thách thức lớn đối với đời sống gia đình hiện đại. Nếu không tỉnh táo, chúng ta sẽ đánh mất những mối quan hệ gần gũi và thân thiết nhất - điều mà không một mạng xã hội nào có thể bù đắp.

Giữ kết nối trong thế giới thực

Theo báo cáo của Digital Việt Nam 2024, Việt Nam là một trong những nước đứng đầu thế giới về tỷ lệ người dùng internet và mạng xã hội. Tính đến đầu năm 2024, 78,44 triệu người sử dụng internet tại Việt Nam và tỷ lệ tiếp cận internet đạt 79,1%. Khảo sát của UNICEF năm 2022 cho thấy, tại Việt Nam, 82% trẻ em 12 - 13 tuổi sử dụng internet hàng ngày, con số này ở lứa tuổi 14 - 15 là 93%.

Trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển, việc nhiều người dành thời gian cho mạng xã hội hơn là gia đình là một vấn đề đáng báo động. Mạng xã hội mang lại những lợi ích không thể phủ nhận về kết nối và thông tin, nhưng nó cũng tiềm ẩn nguy cơ làm suy yếu các mối quan hệ thực tế, đặc biệt là mối quan hệ gia đình. Khi các thành viên chìm đắm trong thế giới ảo, sự giao tiếp trực tiếp giảm sút, sự thấu hiểu và sẻ chia bị hạn chế, dẫn đến sự xa cách, thậm chí là xung đột.

Nhiều chuyên gia cảnh báo, việc sử dụng công nghệ quá mức có thể khiến sự gắn kết của gia đình bị lung lay, thậm chí đứt gãy mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái. Để vượt qua những cám dỗ và lệ thuộc vào công nghệ, cả cha mẹ và con cái cần duy trì kỷ luật và xây dựng văn hóa gia đình, cha mẹ luôn phải làm gương cho con cái.

Để cân bằng giữa thế giới ảo và thực tại, cần có những giải pháp đồng bộ từ cả phía cá nhân và gia đình. Mỗi thành viên cần nhận thức rõ tầm quan trọng của các mối quan hệ thực tế và chủ động điều chỉnh thời gian sử dụng thiết bị điện tử. Hãy dành những khoảng thời gian chất lượng cho gia đình, tắt điện thoại khi ăn cơm, trò chuyện hoặc tham gia các hoạt động chung.

Giáo dục gia đình cần thích nghi với thời đại
Chỉ khi biết trân trọng và nuôi dưỡng gia đình, chúng ta mới có thể xây dựng một xã hội thực sự nhân văn và bền vững. (Ảnh: FB Khánh Thi)

Nói cách khác, để giữ gìn giá trị gia đình trong thời đại số, mỗi người cần chủ động tái định hướng thói quen và ưu tiên của mình. Những bữa cơm gia đình ấm cúng, những buổi dã ngoại cuối tuần hay đơn giản là những buổi tối cùng nhau xem phim có thể củng cố tình cảm và sự gắn kết.

Đặc biệt, giáo dục gia đình cũng cần thích nghi với thời đại. Cha mẹ hiểu, đồng hành và định hướng con cái trong môi trường công nghệ số, thay vì cấm đoán hoặc bỏ mặc. Tình yêu thương và sự tôn trọng giữa các thế hệ sẽ là chiếc cầu nối giúp gia đình vượt qua những biến động của thời cuộc.

Nhà trường cần tăng cường giáo dục về giá trị của gia đình, giúp thế hệ trẻ nhận thức được tầm quan trọng của các mối quan hệ thực tế và học cách xây dựng và duy trì những mối quan hệ đó. Thay vì để công nghệ chi phối, hãy sử dụng nó như một công cụ để kết nối và chia sẻ những khoảnh khắc ý nghĩa như gọi video cho người thân ở xa hoặc cùng nhau xem bộ phim ý nghĩa về gia đình.

Trong thời đại ngày nay với muôn vàn thay đổi, điều quan trọng không phải là giữ nguyên mô hình cũ, mà là gìn giữ những giá trị nền tảng: tình yêu thương, trách nhiệm, sự sẻ chia và niềm tin. Chỉ khi biết trân trọng và nuôi dưỡng gia đình, chúng ta mới có thể xây dựng một xã hội thực sự nhân văn và bền vững.

Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước: Lòng biết ơn và trách nhiệm của người trẻ hôm nay

Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước: Lòng biết ơn và trách nhiệm của người trẻ hôm nay

Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, một dấu mốc thiêng liêng không chỉ trong dòng chảy lịch sử ...

'Bình dân học vụ số' nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

'Bình dân học vụ số' nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

Sản phẩm cuối cùng của “Bình dân học vụ số” là công dân học tập – người lao động học tập suốt đời để trở ...

Tiếp thu, giải trình, chỉnh lý Dự thảo Luật Nhà giáo

Tiếp thu, giải trình, chỉnh lý Dự thảo Luật Nhà giáo

Về tuyển dụng, sử dụng nhà giáo, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, việc giao thẩm quyền tuyển dụng cho ngành Giáo dục ...

Bài viết cùng chủ đề

Giáo dục Việt Nam

Đọc thêm

Ra mắt Hội Hữu nghị Bồ Đào Nha-Việt Nam

Ra mắt Hội Hữu nghị Bồ Đào Nha-Việt Nam

Ngày 13/6, tại thành phố Porto (Bồ Đào Nha) đã diễn ra Lễ ra mắt chính thức Hội Hữu nghị Bồ Đào Nha-Việt Nam.
Giải pháp cho tài chính khí hậu, phát triển bền vững tại Việt Nam thông qua hoán đổi nợ xanh

Giải pháp cho tài chính khí hậu, phát triển bền vững tại Việt Nam thông qua hoán đổi nợ xanh

Chiều 14/6, tại trường Đại học Cần Thơ đã điễn ra Tọa đàm 'Hoán đổi nợ xanh: Cầu nối cho tài chính khí hậu và phát triển bền vững'.
Xây dựng cộng đồng Trung Quốc-Trung Á chặt chẽ hơn vì tương lai chung

Xây dựng cộng đồng Trung Quốc-Trung Á chặt chẽ hơn vì tương lai chung

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ tham dự Hội nghị thượng đỉnh Trung Quốc-Trung Á lần thứ hai tại Kazakhstan từ ngày 16-18/6.
Uỷ viên Bộ Chính trị Phan Đình Trạc thăm và làm việc tại Hungary

Uỷ viên Bộ Chính trị Phan Đình Trạc thăm và làm việc tại Hungary

Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam do Uỷ viên Bộ Chính trị Phan Đình Trạc dẫn đầu đã có nhiều cuộc làm việc, trao đổi với các cơ ...
Giá vàng hôm nay 15/6/2025: Giá vàng 'leo dốc' một mình, thị trường có thể giảm không? Nhà đầu tư cần lưu ý gì?

Giá vàng hôm nay 15/6/2025: Giá vàng 'leo dốc' một mình, thị trường có thể giảm không? Nhà đầu tư cần lưu ý gì?

Giá vàng hôm nay 15/6/2025 nóng 'hầm hập', tăng mạnh lên mức cao nhất kể từ đỉnh hồi tháng 4/2024.
Ấn Độ và Canada trước cơ hội ‘phá băng’ tại Hội nghị thượng đỉnh G7

Ấn Độ và Canada trước cơ hội ‘phá băng’ tại Hội nghị thượng đỉnh G7

Chuyến thăm Canada của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi nhân dịp Hội nghị thượng đỉnh G7 là cơ hội hiếm hoi nối lại tiếp xúc cấp cao sau giai ...
Nghệ An công bố điểm thi lớp 10 năm 2025

Nghệ An công bố điểm thi lớp 10 năm 2025

Hôm nay (13/6), Sở GD&ĐT tỉnh Nghệ An đã công bố điểm thi vào lớp 10 năm học 2025-2026.
Năm nay, Trường Đại học Y Hà Nội dành 40% cho tuyển thẳng, lần đầu xét tổ hợp A00

Năm nay, Trường Đại học Y Hà Nội dành 40% cho tuyển thẳng, lần đầu xét tổ hợp A00

Năm nay, Trường Đại học Y Hà Nội tuyển 1.910 chỉ tiêu theo hai phương thức là xét tuyển thẳng và xét điểm thi tốt nghiệp THPT.
Thanh niên đưa bản sắc văn hóa Việt ra thế giới

Thanh niên đưa bản sắc văn hóa Việt ra thế giới

Thanh niên chính là cầu nối để đưa văn hóa truyền thống vào đời sống hiện đại, đồng thời giới thiệu bản sắc Việt Nam ra thế giới.
Tra cứu điểm thi lớp 10 của 63 tỉnh thành trên cả nước

Tra cứu điểm thi lớp 10 của 63 tỉnh thành trên cả nước

Link tra cứu điểm thi vào lớp 10 năm 2025 của 63 tỉnh thành trên cả nước được cập nhật nhanh, chi tiết nhất.
Hãy làm báo bằng sự tử tế và lòng trắc ẩn!

Hãy làm báo bằng sự tử tế và lòng trắc ẩn!

Khi làm báo, giữ mình cũng là giữ nghề, giữ nghề cũng là giữ mình trong bối cảnh công nghệ số lên ngôi.
Đáp án chính thức môn Ngữ văn lớp 10 tại Hà Nội

Đáp án chính thức môn Ngữ văn lớp 10 tại Hà Nội

Sở GD&ĐT Hà Nội vừa công bố đáp án chính thức môn Ngữ văn thi vào lớp 10 Hà Nội năm 2025.
Chạy bộ giúp kích hoạt gene chống Alzheimer

Chạy bộ giúp kích hoạt gene chống Alzheimer

Vận động thể chất tác động trực tiếp đến các tế bào não, kích hoạt gen có thể giúp ngăn ngừa bệnh Alzheimer.
Xét nghiệm máu mới phát hiện ung thư trước khi có triệu chứng 3 năm

Xét nghiệm máu mới phát hiện ung thư trước khi có triệu chứng 3 năm

Các nhà nghiên cứu phát hiện đột biến gene liên quan đến ung thư trong các mẫu máu lấy hơn ba năm trước khi chẩn đoán.
Những thực phẩm nuôi dưỡng đường ruột, giúp hệ tiêu hóa hoạt động khoẻ mạnh

Những thực phẩm nuôi dưỡng đường ruột, giúp hệ tiêu hóa hoạt động khoẻ mạnh

Nước ấm với chanh, đu đủ, hạt lanh ngâm nước... là những thực phẩm bạn có thể dùng lúc bụng đói vào buổi sáng để làm sạch ruột tự nhiên.
Những tác hại sức khoẻ nếu ngủ dưới 7 tiếng mỗi đêm

Những tác hại sức khoẻ nếu ngủ dưới 7 tiếng mỗi đêm

Không ngủ đủ 7 tiếng mỗi đêm khiến làn da nổi mụn, có quầng thâm, bụng phình to.
ĐBQH. Nguyễn Thị Việt Nga: Không 'thả nổi' chính sách dân số, cần xác định lại hệ giá trị xã hội xoay quanh gia đình trẻ

ĐBQH. Nguyễn Thị Việt Nga: Không 'thả nổi' chính sách dân số, cần xác định lại hệ giá trị xã hội xoay quanh gia đình trẻ

Chúng ta đã bước sang một thời kỳ mới, với thách thức mới, đòi hỏi cách tiếp cận hoàn toàn khác so với giai đoạn 'bùng nổ dân số' trước đây.
Đi bộ ngắt quãng cải thiện sức bền, bảo vệ thể lực và giảm huyết áp

Đi bộ ngắt quãng cải thiện sức bền, bảo vệ thể lực và giảm huyết áp

Trong đi bộ kiểu Nhật, di chuyển chậm trong 3 phút rồi tăng tốc trong 3 phút, lặp lại 5 lần, duy trì 4 lần/một tuần để đạt được lợi ích tối đa.
Phiên bản di động