Chiến thắng này không chỉ khẳng định sự ủng hộ của cử tri Hà Lan với đảng cầm quyền mà còn giúp định hình tương lai châu Âu trước nguy cơ về sự lớn mạnh của chủ nghĩa dân túy.
Nói “Không” với chủ nghĩa dân túy
Ngày 15/3, Ủy ban bầu cử Hà Lan công bố kết quả kiểm phiếu cho biết với 100% số phiếu đã được kiểm, đảng VVD của đương kim Thủ tướng Mark Rutte đã giành vị trí số 1 với 33 trong tổng số 150 ghế. Trong khi đó, đảng PVV của nhân vật cực hữu, dân túy và bài ngoại Geert Wilders đã trở thành chính đảng lớn thứ 2 tại Hà Lan với 20 ghế. Hai đảng Những người Dân chủ Thiên chúa giáo (CDA) và Những người Dân chủ 66 (D66) cùng đứng ở vị trí thứ 3 khi giành được 19 ghế. Tiếp theo là đảng Cánh tả Xanh (GroenLinks) 16 ghế, và đảng Xã hội chủ nghĩa (SP) 14 ghế.
| Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte đánh giá cao việc các cử tri Hà Lan nói "Không" với chủ nghĩa dân túy. (Nguồn: Televisa News) |
Mặc dù kết quả chính thức đến ngày 21/3 tới mới được Ủy ban bầu cử Hà Lan công bố, song với kết quả này, gần như chắc chắn ông Rutte sẽ tiếp tục đảm nhiệm cương vị Thủ tướng Hà Lan trong 4 năm tới.
Ngay sau khi kết quả bầu cử được công bố, Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte đã đánh giá cao việc các cử tri nói "Không" với chủ nghĩa dân túy theo xu hướng sai trái trong bối cảnh đảng của ông dường như giành được đa số ghế trong Quốc hội sau cuộc bầu cử. Phát biểu trước những người ủng hộ, ông Rutte tuyên bố: "Đây là buổi tối mà Hà Lan, sau Brexit (Anh rời Liên minh châu Âu - EU) và cuộc bầu cử Mỹ với việc tỷ phú Donald Trump giành chiến thắng, đã nói "Không" với kiểu chủ nghĩa dân túy sai trái".
Ngày 16/3, thủ lĩnh đảng PVV Wilders đã chúc mừng Thủ tướng Rutte giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Quốc hội, đồng thời để ngỏ khả năng hợp tác với chính phủ mới của Hà Lan. Phát biểu trước báo giới bên ngoài tòa nhà Quốc hội, ông Wilders tuyên bố PVV sẵn sàng hợp tác với chính phủ mới của Hà Lan nếu được yêu cầu. Tuy nhiên, ông khẳng định, kể cả khi chính phủ mới không có sự tham gia của PVV, đảng này cũng sẽ ủng hộ Nội các trong việc giải quyết những vấn đề trọng yếu có liên quan đến PVV.
Dư luận các nước châu Âu cũng đã hoan nghênh kết quả cuộc bầu cử Quốc hội Hà Lan. Chủ tịch Ủy ban châu Âu, Jean-Claude Juncker thông qua trang Twitter cá nhân đã chúc mừng Thủ tướng Hà Lan Rutte giành được "chiến thắng cách biệt" và đánh giá đây là một "cuộc bầu cử cho châu Âu, chống lại các thành phần cực đoan".
Trong khi đó, cũng trên trang Twitter, người phát ngôn Nghị viện châu Âu Jaume Duch đăng tải thông điệp "Năm 2016 không phải là năm 2017".
Ngoại trưởng Pháp Jean-Marc Ayrault thì ca ngợi cử tri Hà Lan đã dập tắt sự trỗi dậy của phe cực hữu trong cuộc bầu cử tại nước này và cho rằng kết quả trên cũng phản ánh được mong muốn của họ về một "châu Âu mạnh mẽ hơn".
Đức cũng hoan nghênh kết quả cuộc bầu cử Quốc hội tại Hà Lan. Phần lớn các chính trị gia Đức đánh giá cao ông Rutte và cho rằng việc ông chiến thắng là tín hiệu cho một xã hội mở. Văn phòng Thủ tướng Đức Angela Merkel hoan nghênh cử tri Hà Lan có sự lựa chọn sáng suốt. Chánh Văn phòng Thủ tướng, Peter Altmaier và Ngoại trưởng Đức Sigma Gabriel đều lên tiếng cho rằng đây là một kết quả tuyệt vời.
Ứng viên tranh cử Thủ tướng Đức của Đảng Dân chủ xã hội (SPD) Martin Schulz, Chủ tịch Đảng tự do (FDP) Christian Lindner đều chia sẻ "thở phào nhẹ nhõm" khi ông Wilder không thể chiến thắng và cho rằng cần "phải tiếp tục chiến đấu cho một châu Âu mở cửa và tự do".
Xoa dịu mối lo ngại
Mặc dù Hà Lan chỉ có dân số 17 triệu, tương đương khoảng 1/4 so với dân số Pháp và 1/5 so với Đức và cuộc bầu cử Quốc hội ở Hà Lan cũng chỉ là một trong ba cuộc bầu cử quan trọng diễn ra trong năm nay ở châu Âu, nhưng cuộc bầu cử đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận bởi đây được coi là thước đo mức độ ủng hộ các chính đảng và các nhân vật có quan điểm cực hữu ở cả châu Âu. Và kết quả, đảng VVD của Thủ tướng Hà Lan Rutte giành thắng lợi trước đảng PVV của ông Wilders, vốn dẫn sít sao trong các cuộc thăm dò dư luận trước bầu cử, đã giúp xoa dịu mối lo ngại của giới lãnh đạo châu Âu, đặc biệt là tại các nước cũng chuẩn bị bầu cử như Pháp và Đức, về xu hướng trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy và chủ nghĩa bảo hộ sau khi Anh lựa chọn rời EU và chiến thắng của ông Donald Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ.
Theo giới phân tích, một trong những lý do giúp đem lại chiến thắng cho ông Rutte, đó là tỷ lệ cử tri Hà Lan tham gia bỏ phiếu khá cao, với tỷ lệ 81%, mức cao kỷ lục trong hơn 3 thập kỷ qua. Trong đó, tỷ lệ cử tri trẻ, vốn phản đối chính sách chống nhập cư và ủng hộ liên kết EU, chiếm tỷ lệ rất cao, nên đã gây bất lợi cho ông Wilder.
Với việc giành được đa số ghế tại cuộc bầu cử Quốc hội lần này, đảng VVD sẽ giành quyền đứng ra thành lập liên minh cầm quyền mới và các đối tác mà đảng VVD có thể lựa chọn liên minh là đảng CDA và D66, cùng với một đảng khác thuộc phe cánh tả.
| Kết quả cho thấy thách thức không nhỏ đối với chính quyền mới của Hà Lan khi mà sự chia rẽ đang ngày một lớn. (Nguồn: Daily Express) |
Tuy nhiên, nhìn vào kết quả cũng cho thấy thách thức không nhỏ đối với chính quyền mới của Hà Lan khi mà sự chia rẽ đang ngày một lớn. Giới phân tích cho rằng quá trình thảo luận thành lập liên minh cầm quyền mới có thể kéo dài nhiều tháng và mặc dù dẫn đầu với 33 ghế, song đảng VVD đã bị mất tới 8 ghế so với 41 ghế trong Quốc hội đương nhiệm. Trong khi đó, nếu so với 12 ghế trong Quốc hội hiện nay, việc giành được 20 ghế trong cuộc bầu cử năm nay đã là chiến thắng bước đầu của đảng cực hữu PVV. Điều đó cũng cho thấy trật tự chính trị ở châu Âu bắt đầu có những thay đổi.
Trong bối cảnh châu Âu vẫn phải đương đầu với những thách thức khi tăng trưởng kinh tế thấp, làn sóng nhập cư ồ ạt kéo theo những vấn đề về an ninh và xã hội..., các nhà phân tích cho rằng đây sẽ là “cơ hội” để tâm lý bất mãn đối với các chính phủ gia tăng. Bởi vậy, nguy cơ của chủ nghĩa dân túy ở châu Âu vẫn chưa thể loại trừ.