Những điều này đang tạo ra một thách thức bất ngờ cho chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) trong việc quản lý nền kinh tế đang phục hồi khá nhanh chóng từ cuộc suy thoái do Covid-19 gây ra.
| Quan chức Mỹ nhận định, điều quan trọng nhất mà Tổng thống Mỹ cần làm lúc này là tiếp tục tiêm chủng vaccine Covid-19 cho người dân. (Nguồn: NyTimes) |
Ca nhiễm biến thể Delta tăng vọt
Trong nhiều tháng, các quan chức tại Nhà Trắng và ngân hàng trung ương đã chỉ ra rằng, quý III/2021 là thời điểm nền kinh tế lớn nhất thế giới có một bước ngoặt tiềm năng để loại bỏ hoàn toàn ảnh hưởng của đại dịch - đặc biệt là trong thị trường việc làm.
Việc tiêm chủng rộng rãi vaccine Covid-19, các trường học mở cửa trở lại và các quyền lợi trợ cấp thất nghiệp được nâng cao đã được coi là một “liều thuốc” mạnh thúc đẩy người lao động lấp đầy các vị trí còn thiếu trong các ngành nghề.
Nhưng triển vọng lạc quan đó có thể bị gián đoạn bởi biến thể Delta.
Hiện tại, nước Mỹ đang chứng kiến tình trạng số ca nhiễm biến thể Delta của virus SARS-CoV-2 tăng vọt trở lại, nhất là ở nhóm người chưa tiêm vaccine Covid-19. Giới chức y tế và chính phủ Mỹ đã gọi làn sóng Covid-19 này là "đại dịch của những người chưa tiêm vaccine".
Những khu vực có số ca nhiễm tăng cao nhất ở Mỹ thời gian qua là những nơi có tỷ lệ dân số tiêm chủng thấp. Gần như tất cả các ca nhập viện, tử vong là những trường hợp chưa tiêm vaccine Covid-19.
Dữ liệu của Quỹ Kaiser Family (Mỹ) cho thấy, hơn 90% số ca nhiễm và hơn 95% số ca nhập viện, tử vong tại một nửa số bang của Mỹ gần đây chưa tiêm vaccine.
Biến thể Delta có thể chưa khiến đà phục hồi của nền kinh tế lớn nhất thế giới bị trật bánh, song điều đó không có nghĩa nó không phá hỏng từng bộ phận của nền kinh tế.
Biến thể nguy hiểm này có thể khiến các công ty lớn phải trì hoãn việc mở cửa lại văn phòng. Bên cạnh đó, người lao động tiếp tục suy nghĩ về vấn đề đi làm trở lại và các trường học cũng lo ngại, liệu có nên mở cửa đón học sinh đến trường vào mùa Thu này hay không?
Khoảng trống việc làm
Hiện tại, các công ty lớn đang trì hoãn kế hoạch quay trở lại văn phòng, một dấu hiệu cho thấy, cuộc sống có thể không trở lại bình thường nhanh chóng như mong đợi.
Đồng thời, các khoản hỗ trợ lâu dài của liên bang dành cho những người bị tổn thương bởi đại dịch sắp hết, bao gồm số tiền 300 USD/tuần cho lao động thất nghiệp.
Fed hiện vẫn giữ lãi suất cho vay ở mức 0 và không đưa ra thời điểm chính xác về việc bắt đầu giảm bớt sự trợ giúp cho nền kinh tế. Giống như Tổng thống Biden, các quan chức tại Fed đang dựa vào dữ liệu kinh tế "khá ổn" trong quý III/2021 để đưa ra quan điểm về chính sách tiền tệ.
Chủ tịch Fed Jerome Powell kỳ vọng, thị trường lao động sẽ tiến triển mạnh mẽ trong những tháng tới, một phần là do lo ngại về virus SARS-CoV-2 và các vấn đề chăm sóc trẻ em sẽ giảm bớt.
Tuy nhiên, các nhà kinh tế vẫn nhận thấy, các "đặc ân" trong gói kích thích kinh tế đang "tác động nghiêm trọng" đến việc tuyển dụng.
Trong khi nền kinh tế tăng trưởng nhanh hơn trong nửa đầu năm nay, thị trường việc làm vẫn thiếu 6,8 triệu vị trí so với trước đại dịch và một số trở ngại đối với tăng trưởng việc làm có thể sẽ kéo dài.
Do Covid-19, nhiều người Mỹ đã nghỉ hưu sớm hơn kế hoạch và dự định sẽ không trở lại tìm việc làm. Nhiều người đã mất việc trong khoảng thời gian dài, điều này đặt ra nguy cơ mai một các kỹ năng cần thiết cho công việc.
Song song với đó, tình trạng lệch pha giữa các ngành nghề và doanh nghiệp đang thiếu nhân công với nhu cầu tìm việc của người lao động cũng có thể cản trở thị trường lao động hồi phục trong nhiều tháng.
Hiện tại, đa số công việc khó tuyển dụng hiện nay là những công việc được trả lương thấp. Người lao động, hiện đang có nhiều sự lựa chọn, dù bên tuyển dụng có hứa hẹn những lợi ích đi kèm hấp dẫn.
Công việc trả lương thấp chủ yếu ở lĩnh vực tư nhân, lương dưới 750 USD/tuần, thậm chí có việc dưới 500 USD/tuần do chỉ thuê vài ngày trong tuần.
Cộng gộp cả hỗ trợ từ liên bang và bang, một lao động không có việc làm sẽ nhận được khoảng 750 USD/tuần mà chẳng phải làm gì. Đây chính là lý do khiến nhiều lao động không vội vàng trở lại với công việc.
Nếu số lượng việc làm không nhanh chóng được lấp đầy, điều đó có thể khiến kinh tế phục hồi chậm hơn nhiều so với dự định của Fed hoặc Nhà Trắng. Và khi nguồn trợ cấp thất nghiệp kết thúc, chi tiêu của người dân - một trong những mắt xích quan trọng để phục hồi kinh tế sẽ bị ảnh hưởng.
Quan chức Mỹ vẫn tự tin
Các quan chức nền kinh tế lớn nhất thế giới nhận định, gói viện trợ kinh tế trị giá 1.900 tỷ USD mà ông Biden đã ký hồi tháng 3/2021 góp phần tiếp sức cho nền kinh tế chịu đựng thêm một làn sóng Covid-19 khác.
Theo chuyên gia kinh tế trưởng Oren Klachkin của Oxford Economics, biến thể Delta có thể không làm khó nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Ông Klachkin tin tưởng: “Biến chủng Delta là một rủi ro có thể gây giảm tốc tăng trưởng kinh tế Mỹ, nhưng rủi ro này bị lấn át bởi những yếu tố nền tảng đang rất mạnh của nền kinh tế.
Người tiêu dùng đang có nhiều tiền mặt để tiêu và sẵn sàng tiêu cho những hoạt động mà họ không thể có được trong suốt 18 tháng. Ngoài ra, ở thời điểm hiện tại, có vẻ như vaccine có khả năng giữ cho số ca nhiễm mới Covid-19 không bùng nổ”.
Tuần trước, các quan chức Nhà Trắng cũng đưa ra quan điểm rằng, họ chưa thấy biến thể Delta tác động đến hoạt động kinh tế và hy vọng rằng hơn 160 triệu người Mỹ đã tiêm vaccine Covid-19 sẽ không giảm chi tiêu, ngay cả khi biến thể nguy hiểm này tiếp tục lan rộng.
Và điều quan trọng là Fed vẫn đang giữ lãi suất cho vay ở mức thấp, điều này sẽ tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Hầu hết các quan chức Fed đã dự đoán rằng, cơ quan này sẽ không nâng lãi suất cho đến năm 2023, bởi vì trước tiên, Fed muốn thị trường lao động trở lại trạng thái bình thường.
Các cố vấn của Nhà Trắng cũng cho rằng, điều quan trọng nhất mà Tổng thống Mỹ cần làm lúc này là tiếp tục thúc đẩy người dân tiêm vaccine Covid-19.
Tuần trước, Tổng thống Biden đã kêu gọi các bang và chính quyền địa phương nhập cuộc cùng những bang đã tặng tiền cho người tiêm vaccine Covid-19. New York, thành phố lớn nhất đất nước, bắt đầu tặng 100 USD cho mỗi người tiêm vaccine. Bang New Mexico, Ohio cũng bắt đầu phát 100 USD cho người tiêm vaccine.
Brian Deese, người đứng đầu Hội đồng Kinh tế Quốc gia của ông Biden cho hay: “Chúng tôi đã giữ quan điểm ngay từ đầu rằng, giải quyết đại dịch và phục hồi nền kinh tế có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Điều đó tiếp tục đúng.
Vì những tiến bộ mà Mỹ đã đạt được trong việc giải quyết đại dịch và những biện pháp hỗ trợ chính sách kinh tế lâu dài, chúng tôi vẫn có cách để giải quyết cả hai thách thức này”.