| Hoa cúc sao nhái là một trong những loại hạt giống được lựa chon gửi lên Trạm Vũ trụ ISS. (Nguồn: Tiền phong) |
Theo Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST), trong khuôn khổ hợp tác với JAXA, cơ quan này đã tham gia Dự án “Chương trình hạt giống du hành vũ trụ” – AhiS.
Mục tiêu của Dự án là hỗ trợ các nghiên cứu về thực vật học và khoa học vi trọng lượng, đào tạo về kiến thức và kỹ năng thực hành thí nghiệm cho các sinh viên và cán bộ trẻ, nghiên cứu về ảnh hưởng của trạng thái vi trọng lượng đến sự phát triển của cây trồng so với trạng thái gieo trồng trên mặt đất.
Theo lộ trình của Dự án, từ cuối năm 2020, các nước trong khu vực sẽ gửi các mẫu hạt giống thảo mộc lên module Kibo trên trạm vũ trụ quốc tế (ISS), thông qua các quy trình của Tổ chức KIBO-ABC.
Viện Công nghệ vũ trụ, với vai trò là đầu mối của Việt Nam tại APRSAF, đã đăng ký với KIBO-ABC tham gia 2 dự án về hạt giống và robot.
Về dự án AHiS, từ tháng 12/2020, Viện Công nghệ vũ trụ và Viện Nghiên cứu khoa học Tây nguyên - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã lựa chọn được 10 gram hạt giống thảo mộc mọc tự nhiên có giá trị dược liệu như Đảng sâm (Codonopsis javanica (Bl.) Hook.f.et Thomas); Lưỡng luân chân vịt (Diplocyclos palmatus (L.) Jeffrey) và một số hạt giống thực vật có giá trị trang trí hoặc tinh dầu thơm như: Bóng nước eberhardt (Impatiens eberhardtii Tard), Cúc sao nhái (Cosmos bipinnatus Cav), Hoa mào gà (Celosia cristata), phù hợp với các yêu cầu kỹ thuật của JAXA.
Các mẫu hạt giống này, sau khi được kiểm tra tại Cục bảo vệ thực vật, đã được gửi sang JAXA vào tháng 3/2021 để đưa vào quy trình kiểm định, đóng gói gửi lên ISS. Theo tiến độ được đề ra, trong tháng 4/2021, phía JAXA sẽ chuyển toàn bộ số hạt giống này sang NASA và chuyển lên trạm ISS bằng tên lửa đẩy SpaceX-22 trong tháng 5/2021.
Tại đây, hạt giống được gieo trồng theo cùng điều kiện với cũng loại hạt giống dưới mặt đất. Trong thời gian tiếp theo, các chuyên gia sẽ đo đạc, phân tích sự khác nhau giữa 2 mẫu cây (trên ISS và dưới đất) về hình thái cây, hương thơm, biểu hiện biến đổi gene, năng suất hoa, quả…
Sau khi hạt giống được chuyển lên Trạm ISS bằng tên lửa SpaceX của NASA, mẫu hạt sẽ được chăm sóc, theo dõi theo quy trình đã được định sẵn trong 30 ngày, sau đó được làm lạnh và chuyển xuống Trái Đất.
Các mẫu hạt giống này sẽ được sử dụng trong giáo dục và các chương trình nghiên cứu khoa học của mỗi quốc gia và khu vực. Tại Việt Nam, các mẫu hạt giống này sẽ được chuyển lại cho Viện Nghiên cứu khoa học Tây Nguyên - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam tiếp tục nghiên cứu.