| Hát Xoan Phú Thọ. (Nguồn: Vụ Văn hóa đối ngoại và UNESCO) |
Hát Xoan Phú Thọ chính thức được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp từ ngày 24/11/2011. Theo đúng kỳ hạn của UNESCO, sau 4 năm được ghi danh, các quốc gia thành viên phải có báo cáo về tình trạng di sản trong danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.
Năm 2015, báo cáo của Việt Nam về tình trạng hát Xoan Phú Thọ đã gửi tới UNESCO thông tin về sự phát triển, được bảo tồn và giữ gìn, theo đó khẳng định rằng, di sản hát Xoan Phú Thọ của Việt Nam đã thoát khỏi tình trạng khẩn cấp và hồi sinh mạnh mẽ.
Tiếp đó, Việt Nam mong muốn hát Xoan Phú Thọ được UNESCO xét công nhận là Di sản văn hoá đại diện của nhân loại. Nếu theo đúng quy trình, hát Xoan Phú Thọ dự kiến phải đến năm 2028 mới tới lượt để xét duyệt. Tuy nhiên, hồ sơ của hát Xoan Phú Thọ đã được chế độ đặc cách ưu tiên xét công nhận là Di sản văn hoá đại diện của nhân loại vào năm 2017.
Theo hạn định, trước ngày 31/3/2016 các quốc gia thành viên phải hoàn thành Hồ sơ đề cử. Tuy nhiên, bên cạnh việc nộp hồ sơ đúng hạn còn có một tin vui khác là hồ sơ hát Xoan Phú Thọ là trường hợp duy nhất trong lịch sử UNESCO không phải xếp hàng theo lộ trình.
Phát biểu về vấn đề này, Đại sứ Phạm Sanh Châu, Vụ Trưởng Vụ Văn hóa đối ngoại và UNESCO Việt Nam cho biết: “Nhân kỳ họp Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 của UNESCO vừa qua, Phái đoàn Việt Nam đã đề xuất với UNESCO rằng: Việt Nam muốn chuyển di sản văn hóa phi vật thể Hát Xoan Phú Thọ từ Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp sang Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Về nguyên tắc thì UNESCO chấp nhận, nhưng để chuyển được như vậy mà theo đúng quy trình của tổ chức này và hạn ngạch cho Việt Nam thì phải đến năm 2028 hát Xoan Phú Thọ mới được đề cử. Tuy nhiên, sau khi xem xét, UNESCO đã quyết định hồ sơ đề cử di sản văn hóa phi vật thể cho Hát Xoan Phú Thọ đã được đặc cách ưu tiên để được xét công nhận là Di sản văn hoá đại diện của nhân loại vào năm 2017. Đây là một thắng lợi của Phái đoàn Việt Nam, đã tiết kiệm được mười năm thêm một di sản cho đất nước”.
Một số hình ảnh đẹp của hát Xoan Phú Thọ được gửi trình lên UNESCO cho thấy vẻ đẹp và sức hồi sinh mạnh mẽ của hát Xoan Phú Thọ.
| Chuẩn bị trước giờ hát Xoan . (Nguồn: Vụ Văn hóa đối ngoại và UNESCO) |
| Trong Nghi lễ thờ cúng Thần Hoàng, trước giờ hát Xoan. (Nguồn: Vụ Văn hóa đối ngoại và UNESCO) |
| Biểu diễn hát Xoan tại Đình. (Nguồn: Vụ Văn hóa đối ngoại và UNESCO) |
| Hát Xoan nơi lễ hội. (Nguồn: Vụ Văn hóa đối ngoại và UNESCO) |
| Hiện hát Xoan đã được nhiều thế thệ người dân Phú Thọ giữ gìn và phát triển. (Nguồn: Vụ Văn hóa đối ngoại và UNESCO) |