| Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng tại buổi Họp báo chiều 7/9. (Ảnh: Nguyễn Hồng) |
Tại phần thứ nhất của buổi Họp báo, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng đã có những thông tin chung về AMM-53 và các hội nghị liên quan. Cụ thể:
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh sẽ chủ trì Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 (AMM-53) và các Hội nghị liên quan từ 9-12/9. Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và các đối tác (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, Nga, EU, Ấn Độ, Australia, New Zealand, Canada…) và Tổng Thư ký ASEAN sẽ dự các Hội nghị.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc sẽ dự và phát biểu tại phiên khai mạc Hội nghị vào sáng ngày 9/9/2020. Các Quan chức cao cấp (SOM) ASEAN đã họp sáng nay để hoàn tất công tác chuẩn bị cho các Hội nghị này.
Về tổ chức, sẽ có khoảng 20 hội nghị, phiên họp cấp Bộ trưởng như Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53, các Hội nghị Bộ trưởng ASEAN với đối tác (PMCs+1), Hội nghị Bộ trưởng ASEAN+3 lần thứ 21, Hội nghị Bộ trưởng Cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 10; Hội nghị Bộ trưởng Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF) lần thứ 27…
Nhân dịp này, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng sẽ chủ trì Phiên họp đặc biệt của Hội đồng điều phối ASEAN (ACC) về phát triển tiểu vùng, Đối thoại Bộ trưởng ASEAN về thúc đẩy vai trò của phụ nữ đối với hòa bình và an ninh bền vững, và Đối thoại giữa các BTNG ASEAN và Ủy ban liên chính phủ ASEAN về nhân quyền (AICHR).
Với sự tham gia của 28 đoàn đến từ 4 châu lục và có múi giờ khác nhau, công tác tổ chức và sắp xếp lịch họp cho đợt họp này là một thách thức lớn đối với nước Chủ tịch. Tuy nhiên, Việt Nam đã cố gắng hài hòa, xử lý yêu cầu của các bên; đồng thời đảm bảo mạch hội nghị và thông lệ của ASEAN.
Về nội dung trao đổi tại các Hội nghị lần này, AMM-53 và các Hội nghị liên quan là một trong những đợt Hội nghị quan trọng nhất trong năm Chủ tịch ASEAN 2020. Hội nghị diễn ra trong bối cảnh thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp bởi cạnh tranh chiến lược gay gắt giữa các nước lớn, căng thẳng gia tăng ở một số điểm nóng; dịch bệnh Covid-19 với các làn sóng lây nhiễm mới, gây nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống kinh tế-xã hội của các nước thành viên ASEAN.
Dù hoạt động hợp tác ASEAN chịu nhiều ảnh hưởng do tác động của dịch Covid-19, Việt Nam đã và đang cố gắng hoàn thành ở mức cao nhất nhiệm vụ Chủ tịch ASEAN, đề xuất nhiều sáng kiến, duy trì và thúc đẩy hợp tác cả trong phòng chống dịch bệnh cũng như xây dựng Cộng đồng, đẩy mạnh quan hệ đối ngoại của ASEAN và củng cố vai trò trung tâm của ASEAN.
Trên cơ sở đó, các Bộ trưởng sẽ trao đổi một số nội dung gồm:
(i) Rà soát tiến độ và đảm bảo chất lượng triển khai các ưu tiên, sáng kiến lớn đã thoả thuận cho năm 2020 như Đánh giá giữa kỳ các Kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 trình Cấp cao 37 ghi nhận, Đánh giá triển khai Hiến chương ASEAN, treo cờ ASEAN tại các công sở các nước thành viên, xây dựng tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025...;
(ii) Đẩy mạnh triển khai các sáng kiến, đề xuất hợp tác ứng phó dịch Covid-19 như thúc đẩy vận hành hiệu quả Quỹ hợp tác ứng phó dịch Covid-19, Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19, thông qua Tài liệu khái niệm và Tài khoản tham chiếu của Kho dự trữ vật tư y tế khu vực, thông qua Tài liệu khái niệm của Khung phục hồi tổng thể ASEAN để đi vào xây dựng Khung phục hồi;
(iii) Kiểm điểm và định hướng hợp tác ASEAN với các đối tác, tăng cường phối hợp ứng phó với Covid-19, giảm thiểu tác động của đại dịch và thúc đẩy phục hồi, nâng cao hiệu quả hoạt động các cơ chế đối thoại và hợp tác do ASEAN dẫn dắt. Ngoài ra, các Bộ trưởng cũng xem xét và cho ý kiến đối với 1 số đề nghị thiết lập quan hệ đối tác mới;
(iv) Trao đổi về các vấn đề quốc tế, khu vực cùng quan tâm.
Về văn kiện, dự kiến sẽ có khoảng 40 văn kiện được xem xét, ghi nhận và thông qua tại các Hội nghị. Trong đó, đáng chú ý là Thông cáo chung của Hội nghị AMM-53, Kế hoạch hành động Hà Nội II của ARF nhằm định hướng cho hoạt động và hợp tác của ARF giai đoạn 2020-2025… Các Hội nghị Bộ trưởng khác (PMCs+1, ASEAN+3, EAS, ARF…) sẽ có Tuyên bố Chủ tịch về các kết quả chính của từng hội nghị. Cũng trong dịp này, sẽ thông qua một số Kế hoạch hành động mới cho giai đoạn 2021-2025 với các Đối tác.
Về công tác báo chí, Trung tâm Báo chí của Hội nghị đặt tại Nhà khách Chính phủ, số 2 Lê Thạch (đây cũng đồng thời là Phòng họp báo). Trung tâm Báo chí dự kiến mở từ ngày 9-12/9 với số lượng đáp ứng khoảng 150-200 phóng viên. Video và ảnh hội nghị sẽ được cung cấp miễn phí trên website www.asean2020.vn. Đặc biệt, chiều ngày 12/9, từ 16h30-17h00, sẽ diễn ra họp báo quốc tế về kết quả Hội nghị AMM-53 và các Hội nghị liên quan do Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh chủ trì.
| Các phóng viên trong nước và quốc tế tham dự buổi Họp báo. (Ảnh: Nguyễn Hồng) |
Tại phần thứ hai của buổi Họp báo, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng đã trả lời câu hỏi của các phóng viên liên quan tới AMM-53 và các hội nghị liên quan.
Trả lời câu hỏi của phóng viên liên quan tới sự tham dự trong khuôn khổ AMM-53 của CHDCND Triều Tiên, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng cho biết, do điều kiện xa xôi và những hạn chế về mặt kỹ thuật, CHDCND Triều Tiên sẽ không tham gia họp trực tuyến trong khuôn khổ AMM-53 nhưng sẽ cử đại diện Đại sứ quán CHDCND Triều Tiên tại Hà Nội tham dự cuộc họp.
Về quan hệ đối tác, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh, hiện nay, cùng với sự lớn mạnh hơn của ASEAN, vị thế, vai trò của ASEAN ngày càng tăng cao. Do vậy, ASEAN nhận được nhiều quan tâm, đề nghị thiết lập quan hệ đối tác với ASEAN. Quan hệ hợp tác với ASEAN có một số mức độ: Quan hệ Đối tác đối thoại đầy đủ, quan hệ đối tác đối thoại về các lĩnh vực và quan hệ đối tác phát triển. Hiện nay, ASEAN đang nhận được các đề nghị trở thành đối tác ở cả 3 cấp độ quan hệ trên.
Gần nhất, Vương quốc Anh đề nghị trở thành Đối tác đối thoại đầy đủ của ASEAN. ASEAN đang xem xét quan hệ đối tác đối thoại về các lĩnh vực với Morocco, UAE và một số nước. Một số nước cũng đang đề nghị gia nhập Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC). Tất cả các đề nghị đang được ASEAN xem xét, Ban thư ký ASEAN giúp đánh giá đối tác, lợi ích hai bên có được khi trở thành đối tác; các cấp SOM sẽ xem xét và trình lên các Bộ trưởng ASEAN lần tới đây để xem xét đối tác đối thoại đầy đủ với Anh, quan hệ đối tác phát triển với Pháp, Italy và đề nghị tham gia TAC của Cuba, UAE, Colombia.
Trả lời câu hỏi của phóng viên về tiến triển của việc ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng khẳng định, ký kết RCEP là một trong những ưu tiên của ASEAN trong năm nay. Với tư cách Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam phấn đấu để thúc đẩy ký hiệp định này vào cuối năm nay. Vừa qua, cuộc họp của các Bộ trưởng Kinh tế RCEP cũng đạt được một số thỏa thuận giữa các nước. Việt Nam hy vọng trong các cuộc họp cấp Bộ trưởng sắp tới, các nội dung của thỏa thuận RCEP sẽ được hoàn tất và rà soát để ký kết trong năm nay.
Liên quan tới các vấn đề an ninh khu vực,Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng cho biết, trong bối cảnh các thách thức an ninh phi truyền thống nổi lên gay gắt, các vấn đề an ninh phi truyền thống cũng sẽ là nội dung của chương trình nghị sự ASEAN. Bên cạnh vấn đề dịch Covid-19, ASEAN cũng nhận thức rõ thách thức của biến đổi khí hậu, khủng bố, an ninh an toàn trên biển, ô nhiễm biển, rác thải nhựa… Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng khẳng định, tại Diễn đàn Khu vực ASEAN lần thứ 27 (AFR), chắc chắn các vấn đề an ninh truyền thống, các vấn đề nóng ở khu vực sẽ được đề cập.
Trả lời câu của các phóng viên về Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh, COC là ưu tiên của ASEAN và Trung Quốc, do vậy, đương nhiên sẽ được thảo luận trong khuôn khổ AMM-53 lần này. Do dịch Covid-19, đàm phán COC bị ngừng lại. Dù vậy, gần đây các bên đã có một số cuộc họp cấp làm việc, không đi sâu bàn về nội dung được nhưng bàn về cách thức, mục tiêu và cách thức nối lại đàm phán COC.
Về phục hồi kinh tế hậu Covid-19, Thứ trưởng cho rằng, chuỗi cung ứng ASEAN đang bị đe dọa mạnh vì dịch Covid-19. Đây là ưu tiên của ASEAN và ASEAN đang tích cực xây dựng khung phục hồi tổng thể hậu Covid-19.