Iran kiện Canada ra Tòa án Công lý quốc tế

Ngày 28/6, Tòa án Công lý quốc tế (ICJ) của Liên hợp quốc (LHQ) xác nhận lá đơn khởi kiện của Iran đối với việc Canada vi phạm quyền miễn trừ quốc gia của nước Cộng hòa Hồi giáo, khi Ottawa cho phép công dân của mình khởi kiện Tehran.

Trong đơn kiện, Iran nêu rõ: “Canada đã thông qua và thực hiện một loạt biện pháp lập pháp, hành pháp và tư pháp chống lại Iran cùng các tài sản của nước này, vi phạm các nghĩa vụ quốc tế”.

Iran yêu cầu Canada bồi thường vì “đã vi phạm các nghĩa vụ quốc tế của họ” và đề nghị ICJ hối thúc Ottawa bác bỏ mọi phán quyết chống lại Tehran tại tòa án Canada. Hiện Canada chưa đưa ra bất cứ phản ứng nào.

Trước đó, năm 2012, do mâu thuẫn về lập trường đối với nội chiến Syria, chương trình hạt nhân Iran và vấn đề Israel-Palestine, Canada đã cắt đứt quan hệ ngoại giao và liệt Iran vào danh sách tài trợ khủng bố.

Đặc biệt, trong một đạo luật thông qua năm 2012, chính phủ Canada đã cho phép các nạn nhân và gia đình của họ yêu cầu bồi thường thiệt hại từ những quốc gia bị cho là tài trợ khủng bố. Các quốc gia nước ngoài thường “miễn nhiễm” với những yêu sách dân sự của Canada.

Năm ngoái, một tòa án tại Ontario đã ra phán quyết, yêu cầu Iran bồi thường 107 triệu CAD (83,94 triệu USD) và chi phí phát sinh cho gia đình 6 công dân nước thiệt mạng trong vụ Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) bắn rơi một chiếc máy bay của Ukraine gần Tehran năm 2020.

Sự việc này gợi nhớ vụ kiện của Iran đối với Mỹ tại ICJ liên quan tới các tài sản trị giá hàng tỷ USD của Tehran bị phong tỏa để bồi thường cho các cuộc tấn công khủng bố.

Năm 2016, một thẩm phán Canada đã yêu cầu chuyển giao các tài khoản ngân hàng và đất đai của Iran ở Mỹ cho các nạn nhân chịu thiệt bại bởi các hoạt động của phong trào Hamas và Hezbollah.

Tòa án Canada ra phán quyết trao 13 triệu USD cho gia đình các công dân Mỹ thiệt mạng trong 8 vụ đánh bom hoặc bắt giữ con tin ở Buenos Aires (Argentina), Israel, Lebanon và Saudi Arabia giai đoạn từ năm 1983-2002.