| Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu tại phiên Khai mạc Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025, ngày 25/2 tại Hà Nội. (Ảnh: Thành Long) |
Xem trực tiếp livestream của Báo Thế giới và Việt Nam tại Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 tại đây:
Tham dự phiên Khai mạc có Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính; Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng; Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn; Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn cùng đại diện các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp...
Về phía khách quốc tế có Tổng thống Timor Lester Jose Ramos-Horta, Phó Thủ tướng Lào Saleumxay Kommasith, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Campuchia Prak Sokhonn, Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn cùng đại diện lãnh đạo các nước, tổ chức quốc tế, cơ quan nghiên cứu nước ngoài... Đông đảo nhà ngoại giao, chuyên gia, học giả, phóng viên báo chí... trong và ngoài nước đã tham dự sự kiện.
| Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Tổng thống Timor Lester Jose Ramos-Horta cùng các đại biểu tham dự phiên Khai mạc Diễn đàn tương lai ASEAN, ngày 25/2. (Ảnh: Nguyễn Hồng) |
“Vườn ươm” ý tưởng cho tương lai
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh, Diễn đàn Tương lai ASEAN được khởi xướng vào năm ngoái là một diễn đàn mở, bao trùm, kênh 1.5, là Diễn đàn “của ASEAN, do ASEAN và vì ASEAN”, nhằm bổ sung cho các khuôn khổ sẵn có của ASEAN bằng việc thúc đẩy các cuộc thảo luận với những góc nhìn mới mẻ, sáng tạo và mang tính chiến lược.
“Mục tiêu của chúng tôi là biến Diễn đàn thành một nền tảng có giá trị, góp phần định hình tương lai ASEAN, mang lại lợi ích chung cho khu vực”, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh. Phó Thủ tướng hy vọng rằng, với sự quan tâm ngày càng lớn, Diễn đàn sẽ tiếp tục phát triển, trở thành một nền tảng thường niên và một “vườn ươm” cho những ý tưởng đổi mới, vì sự phát triển của ASEAN trong tương lai.
Theo Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn, năm 2025 đánh dấu một cột mốc quan trọng đối với ASEAN, khi ASEAN hoàn tất Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và chuẩn bị thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045. Trong 6 thập kỷ qua, ASEAN đã có những chuyển mình mạnh mẽ, trở thành một Cộng đồng năng động với 10 quốc gia thành viên, hơn 650 triệu dân và nền kinh tế lớn thứ năm thế giới. ASEAN cũng đã khẳng định vị trí trung tâm trong cấu trúc kinh tế và an ninh của khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
| Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn phát biểu khai mạc Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025. (Ảnh: Nguyễn Hồng) |
Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn cũng bày tỏ lo ngại trước những diễn biến nhanh chóng của tình hình địa chính trị toàn cầu trong vài tuần qua. “Những sự kiện mang tính bước ngoặt này cho thấy thế giới đang ở một ngã rẽ quan trọng, đặt ra nhiều câu hỏi chưa có lời giải về tương lai quan hệ giữa các cường quốc và trật tự quốc tế hậu Thế chiến thứ hai, cụ thể là vai trò và chức năng của Hiến chương Liên hợp quốc và Luật quốc tế”, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh.
Trong bối cảnh đó, theo Phó Thủ tướng, điều quan trọng là các tổ chức khu vực như ASEAN phải khẳng định vai trò và năng lực của mình trong việc đảm bảo tính bền vững của các quy tắc và chuẩn mực đã được thiết lập. Đồng thời, ASEAN cần duy trì sự đoàn kết, bao trùm và tự cường trước những biến động mới đang diễn ra.
Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn khẳng định đó cũng chính là lý do tại sao Diễn đàn năm nay được tổ chức với chủ đề "Xây dựng một ASEAN đoàn kết, bao trùm và tự cường trong một thế giới biến động".
| Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 diễn ra từ ngày 25-26/2, có hơn 600 đại biểu tham dự trực tiếp, trong đó có trên 230 đại biểu quốc tế, tăng hơn 2,5 lần so với năm 2024. Đặc biệt, Diễn đàn năm nay vinh dự có sự hiện diện của Tổng thống Timor Leste José Ramos-Horta, Thủ tướng Malaysia, Chủ tịch ASEAN 2025 Dato’ Seri Anwar bin Ibrahim, Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon, Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn; cùng thông điệp ghi hình của Thủ tướng Thái Lan, Chủ tịch Ủy ban châu Âu và Phó Tổng thư ký Liên hợp quốc; trên 10 Phó Thủ tướng, Bộ trưởng các nước tham dự trực tiếp và gửi thông điệp ghi hình, 160 đại biểu ngoại giao đoàn (trong đó có 40 Đại sứ), và 230 đại biểu trong nước (gồm 20 lãnh đạo bộ ngành, 10 lãnh đạo tỉnh thành). |
Đoàn kết, bao trùm và tự cường
Cụ thể, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn phân tích nếu như đoàn kết là điểm mạnh lớn nhất của ASEAN, thì kiên cường là lời kêu gọi hành động, phản ánh khả năng của ASEAN trong việc ứng phó với những bất ổn toàn cầu và các cú sốc từ bên ngoài.
Tính bao trùm đảm bảo rằng sự phát triển của ASEAN là công bằng, không có quốc gia hay nhóm nào bị bỏ lại phía sau. Điều này cũng có nghĩa là ASEAN sẽ không đứng về bên nào, mà sẽ làm bạn và đối tác với tất cả, đóng vai trò là cầu nối cho đối thoại và hợp tác giữa các bên.
"Tôi tin rằng đoàn kết, bao trùm và tự cường chính là những yếu tố then chốt giúp ASEAN vững vàng vượt qua bối cảnh toàn cầu đầy biến động hiện nay", Phó Thủ tướng khẳng định.
| Toàn cảnh phiên Khai mạc Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025. (Ảnh: Thành Long) |
Trên tinh thần đó, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn hy vọng trong khuôn khổ Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 sẽ có các cuộc thảo luận chuyên sâu về các vấn đề quan trọng, bao gồm:
Những xu hướng lớn nào đang định hình ASEAN? ASEAN cần hiểu rõ cách mà xu hướng đa cực hóa và sự thay đổi trong động thái khu vực cũng như toàn cầu sẽ ảnh hưởng đến ASEAN, cũng như cách các xu hướng mới như phi toàn cầu hóa hoặc tái toàn cầu hóa, cùng những thách thức phi truyền thống khác sẽ định hình tương lai của khu vực và thế giới.
Những cơ hội và thách thức lớn nhất đối với ASEAN là gì? Trong bối cảnh chuyển biến địa chính trị và kinh tế toàn cầu và trong nội tại ASEAN.
Làm thế nào để ASEAN duy trì đoàn kết, bao trùm và tự cường? Đây có phải là những giá trị mà ASEAN cần tiếp tục bảo vệ khi xem xét lại các nền tảng của ASEAN để đảm bảo tổ ASEAN đủ linh hoạt trước những thay đổi địa - kinh tế chiến lược.
Các công nghệ tiên tiến sẽ tác động đến ASEAN như thế nào? Các công nghệ mới nổi như trí tuệ nhân tạo, điện toán lượng tử và các đột phá công nghệ khác đang thúc đẩy tăng trưởng mạnh mẽ nhưng cũng đặt ra những thách thức lớn về đạo đức, an toàn và an ninh mạng.
Ba ưu tiên chiến lược, ba đột phá hành động
Phát biểu tại Diễn đàn, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, đây là một Diễn đàn có ý nghĩa, diễn ra trong thời điểm kỷ niệm 10 năm hình thành Cộng đồng ASEAN, 30 năm Việt Nam gia nhập “mái nhà chung” ASEAN và cũng là năm chúng ta thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN đến năm 2045 để đưa ASEAN bước vào kỷ nguyên mới, hướng tới một cộng đồng đoàn kết, thống nhất trong đa dạng, tự cường, đổi mới sáng tạo và lấy người dân làm trung tâm.
Người đứng đầu Chính phủ cho rằng, thế giới đang chứng kiến các biến động sâu sắc với các thách thức và cơ hội đan xen, với thách thức, khó khăn nhiều hơn cơ hội và thời cơ. Các vấn đề mang tính toàn cầu, toàn dân, toàn diện diễn biến nhanh hơn, phức tạp hơn, khó lường hơn.
| Các đại biểu tham dự phiên Khai mạc Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025. (Ảnh: Thành Long) |
Thế giới ngày nay đang đứng trước các xu thế phân cực hóa về chính trị, già hóa về dân số, cạn kiệt về tài nguyên, đa dạng hóa về thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng, xanh hóa về sản xuất, kinh doanh, số hóa về mọi vận động của con người. Bối cảnh đó đặt ra nhiều bài toán khó nhưng cũng mở ra những cơ hội hiếm có để ASEAN khẳng định vị thế và bứt phá vươn lên.
Để dự báo trên thành hiện thực, Thủ tướng cho rằng, ASEAN không chỉ cần sự đoàn kết, nhất trí, đồng lòng mà còn cần có tư duy đột phá, chiến lược sắc bén, lộ trình khả thi, nguồn lực tập trung và hành động quyết liệt. Trên tinh thần đó, người đứng đầu Chính phủ đề xuất ba ưu tiên chiến lược và ba đột phá hành động.
Về ba ưu tiên, chiến lược bao gồm: Thứ nhất, củng cố ASEAN tự chủ về chiến lược, thông qua tăng cường đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN. Thứ hai, xây dựng một ASEAN tự cường về kinh tế thông qua đổi mới các động lực tăng trưởng truyền thống, đồng thời thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, nhất là về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Thứ ba, giữ giá trị và bản sắc của ASEAN.
Về ba đột phá hành động bao gồm: Thứ nhất, xây dựng cơ chế ra quyết định linh hoạt, hiệu quả, trách nhiệm hơn, vừa giữ đồng thuận, vừa có cơ chế đặc thù trong các sáng kiến chiến lược, tạo đột phá. Thứ hai, đẩy mạnh hợp tác công tư để huy động mọi nguồn lực cho phát triển khu vực. Thứ ba, tăng cường hơn nữa kết nối ASEAN, nhất là kết nối hạ tầng, giao lưu nhân dân và hài hòa thể chế.
| Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 thu hút sự quan tâm của đông đảo đại biểu từ khối bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp. (Ảnh: Thành Long) |
Hành trình của Việt Nam là nguồn cảm hứng với Timor Leste
Bày tỏ vui mừng khi quay trở lại đất nước hình chữ S sau chuyến thăm rất thành công vào tháng 8/2024, Tổng thống Timor Leste Jose Ramos Horta cho rằng sự phát triển của ASEAN là rất đáng kinh ngạc. Vượt qua đói nghèo, bất ổn chính trị và nhiều thách thức khác, ASEAN đã trở thành một nền kinh tế ổn định, năng động, đóng vai trò quan trọng trên trường quốc tế hiện nay.
Nhìn lại hành trình kể từ khi ASEAN thành lập với nhiều thăng trầm, điều khẳng định vai trò quan trọng của ASEAN là sự đoàn kết, gắn kết, các tổ chức được xây dựng để đảm bảo sức mạnh về thể chế, nền tảng chung, tầm nhìn chung, nguyên tắc chung và có khả năng dự báo, thích ứng.
| Tổng thống Timor Lester Jose Ramos-Hortar bày tỏ sự ngưỡng mộ với hành trình của Việt Nam trong ASEAN. (Ảnh: Thành Long) |
ASEAN chính là chất keo gắn kết các nền văn hóa, ngôn ngữ, tôn giáo, thể chế chính trị đa dạng của các quốc gia thành viên và ASEAN luôn đóng vai trò quyết định trong việc duy trì ổn định, sự hợp tác hữu nghị trong khu vực.
Theo Tổng thống Timor Leste, bối cảnh đa chiều hiện nay đòi hỏi phải đối thoại và hợp tác ngoại giao tích cực, ASEAN cần duy trì sự tập trung vào ngoại giao phòng ngừa, khả năng dự báo và ngăn ngừa căng thẳng. Và các quốc gia ASEAN có thể tin rằng sẽ không bị bỏ lại phía sau trong tương lai vì họ luôn có sự hỗ trợ từ các quốc gia thành viên khác.
Chỉ ra rằng ASEAN đang đối mặt với bối cảnh toàn cầu phức tạp và nhiều thách thức mới nổi, Tổng thống Timor Leste gợi ý một số điều cần làm cho tương lai của ASEAN: Tiếp tục tham gia về các vấn đề an ninh; tăng cường hội nhập kinh tế; chuyển đổi số; giải quyết các vấn đề biến đổi khí hậu; và thúc đẩy tính toàn diện, công bằng.
Một ASEAN đoàn kết, tự cường và bao trùm
Trong thông điệp video gửi tới Diễn đàn, Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra nhận định, ASEAN đang hoạt động trong một thế giới ngày càng đa cực và phân mảnh, trong thời đại của những biến chuyển sâu sắc – từ các xung đột địa chính trị, tội phạm xuyên quốc gia có tổ chức phức tạp, suy thoái kinh tế, sự gián đoạn công nghệ, đến ô nhiễm và suy thoái môi trường. Cách chúng ta quản lý những thách thức này sẽ quyết định vận mệnh và tương lai của ASEAN.
Đánh giá cao việc Việt Nam tổ chức Diễn đàn Tương lai ASEAN lần thứ hai năm 2025, bà Paetongtarn Shinawatra nhấn mạnh, chủ đề hôm nay “đến đúng lúc và sẽ là chất xúc tác hữu ích cho cuộc đối thoại về tương lai của ASEAN”. Theo bà, giữa bối cảnh đầy bất định và những biến đổi to lớn của thế giới, ASEAN càng cần tăng cường sự hợp tác, đoàn kết, bao trùm và kiên cường hơn bao giờ hết.
| Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra đánh giá cao việc Việt Nam tổ chức Diễn đàn Tương lai ASEAN lần thứ hai. (Ảnh: Thành Long) |
"Một ASEAN thống nhất sẽ giúp chúng ta điều hướng bối cảnh chính trị toàn cầu biến động nhanh chóng và ứng phó hiệu quả với các mối đe dọa, thách thức mới nổi. ASEAN cần phối hợp chặt chẽ hơn nữa nhằm đối phó với các mối đe dọa an ninh để đảm bảo an toàn và phúc lợi của người dân, đồng thời cần khẳng định lập trường chung đối với các vấn đề khu vực và toàn cầu, dựa trên lợi ích và nguyên tắc chung", bà Shinawatra cho hay.
Bên cạnh đó, theo Thủ tướng Thái Lan, ASEAN cũng cần thể hiện tinh thần đoàn kết qua việc chủ động đối thoại với các cường quốc, xây dựng lòng tin chiến lược thông qua cơ chế do chính ASEAN dẫn dắt. Một ASEAN bao trùm sẽ tạo nên một cộng đồng mạnh mẽ, nơi không ai bị bỏ lại phía sau.
Ngoài ra, ASEAN phải tiếp tục thúc đẩy cơ hội phát triển công bằng thông qua sự hợp tác đa ngành giữa chính phủ, doanh nghiệp và nhân dân, đồng thời xây dựng mối quan hệ hợp tác thiết thực với các đối tác bên ngoài vì lợi ích chung của toàn khu vực. “Một ASEAN tự cường là vô cùng quan trọng để chúng ta ứng phó với những thách thức mới nổi, hướng tới sự tăng trưởng và phát triển bền vững, bao trùm”, bà Shinawatra lưu ý.
Biểu tượng của đoàn kết, đồng thuận và hành động
Phát biểu thông điệp qua video tới Diễn đàn, Phó Tổng thư ký Liên hợp quốc Amina J.Mohammed nhấn mạnh bối cảnh toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng, những căng thẳng địa chính trị leo thang, khủng hoảng khí hậu ngày càng trầm trọng và khoảng cách giàu nghèo gia tăng, qua đó, đang đặt ra những thách thức không thể phớt lờ.
“Chúng ta cần thừa nhận rằng không thể quay trở lại những con đường cũ; những giải pháp của quá khứ không còn đủ sức đáp ứng các vấn đề hiện tại”, bà Amina J.Mohammed lo ngại.
| Phó Tổng thư ký Liên hợp quốc Amina J.Mohammed khẳng định Liên hợp quốc sẽ tiếp tục đồng hành cùng ASEAN trên con đường hướng tới hòa bình, thịnh vượng và phát triển bền vững, biến các cam kết toàn cầu thành hiện thực. (Ảnh: Thành Long) |
Bà Amina J.Mohammed nhắc lại, tại Hội nghị thượng đỉnh Tương lai vào tháng 9 vừa qua tại trụ sở Liên hợp quốc, các nhà lãnh đạo thế giới đã cùng nhau mở ra một con đường mới. Đó là cam kết cải tổ chủ nghĩa đa phương, tái định hình các thể chế toàn cầu và thực hiện những hành động đột phá nhằm giải quyết các thách thức cấp bách nhất của thời đại.
“Nay đã đến lúc chuyển từ lời nói sang hành động: Thúc đẩy các khoản đầu tư để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững, đảm bảo tăng trưởng không chỉ nhanh chóng mà còn toàn diện, bền vững, không để ai bị bỏ lại phía sau”, bà Amina J.Mohammed khẳng định, đồng thời đề cập các cam kết chống biến đổi khí hậu.
Theo bà Amina J.Mohammed, khu vực Đông Nam Á, với tiềm năng to lớn về năng lượng sạch và đổi mới xanh, đóng vai trò then chốt trong quá trình chuyển đổi này.
Phó Tổng thư ký Liên hợp quốc khẳng định: “Nhân dịp kỷ niệm 10 năm Cộng đồng ASEAN được thành lập, chúng ta hãy cùng nhìn nhận tổ chức này như một biểu tượng của hợp tác và cầu nối giữa các khu vực, thể hiện sức mạnh của sự đoàn kết, đồng thuận và hành động… Liên hợp quốc sẽ tiếp tục đồng hành cùng ASEAN trên con đường hướng tới hòa bình, thịnh vượng và phát triển bền vững, biến các cam kết toàn cầu thành hiện thực”.
Sợi dây liên kết EU-ASEAN rất bền chặt
Từ châu Âu, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen cho rằng, dù thuộc về 2 nửa khác nhau của địa cầu, nhưng châu Âu và Đông Nam Á lại có rất nhiều điểm chung. Cả hai đều là cái nôi sinh ra nhiều loại hình ngôn ngữ, văn hoá, lịch sử, cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp và thành phố sôi động bậc nhất thế giới.
Cả hai khu vực đều tin vào tầm quan trọng của sự cởi mở, thương mại công bằng và quan hệ đối tác trong việc thúc đẩy hoà bình, thịnh vượng.
Bất chấp khoảng cách địa lý, bà Ursula von der Leyen khẳng định, quan hệ Liên minh châu Âu và ASEAN đang khăng khít hơn bao giờ hết. Điều này không chỉ thể hiện mối quan hệ giữa hai thể chế, mà còn cho thấy sự thiết thực trong quan hệ hợp tác hai bên, giúp đem lại lợi ích thực chất cho người dân hai khu vực.
| Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen khẳng định, sợi dây liên kết giữa EU và ASEAN rất bền chặt. (Ảnh: Thành Long) |
“Hãy lấy đầu tư làm minh chứng. Thông qua sáng kiến Cửa ngõ toàn cầu, dự báo tới năm 2027, châu Âu sẽ đầu tư 10 tỷ Euro vào các nước ASEAN.
Từ phía châu Âu, chúng tôi đang xây dựng, đầu tư vào đường sá nhằm nâng cao khả năng kết nối và kích thích thương mại hai bên. Internet cũng đã dần ‘phủ sóng’ đến các vùng hẻo lánh. Các dự án năng lượng sạch không chỉ giúp tạo việc làm tại địa phương, mà còn góp phần chống lại thách thức chung là biến đổi khí hậu”, Chủ tịch Ủy ban châu Âu nói.
Hiện EU là đối tác thương mại lớn thứ ba của ASEAN. Khối 27 thành viên đã ký kết thoả thuận thương mại tự do với 2 nước thành viên ASEAN và đang đàm phán với 4 thành viên khác.
Có thể thấy rằng, sợi dây liên kết giữa hai khu vực rất bền chặt. Thế nhưng, theo bà Ursula von der Leyen, hai bên phải thắt chặt sợi dây đó hơn nữa. Thế giới đầy biến động; cạnh tranh và đối đầu giữa các nước lớn leo thang; làn sóng khủng bố, biện pháp kiểm soát xuất khẩu đang gia tăng.
Chủ tịch EC bày tỏ: “Châu Âu muốn tránh cuộc chạy đua toàn cầu hướng đến sụp đổ. Chúng tôi muốn tạo ra những cơ hội mới để đầu tư và giao thương với các đối tác tin cậy. Và đó là lý do tại sao, chúng tôi đã tái khởi động quá trình đàm phán các thoả thuận thương mại với Malaysia. Chúng tôi sẵn sàng hợp tác với bạn, ở bất kỳ lĩnh vực nào chúng ta cùng chia sẻ lợi ích”.
Bà Ursula von der Leyen đồng thời nhấn mạnh, hợp tác sẽ đem lại lợi ích cho người dân ở cả khu vực Đông Nam Á và châu Âu. Với một thế giới đang phân mảnh, đó là minh chứng cho sức mạnh bền vững của một mối quan hệ đối tác mạnh mẽ và đáng tin cậy.
| Các đại biểu cùng thực hiện nghi thức bắt tay kết nối ASEAN. (Ảnh: Nguyễn Hồng) |
Lào kỳ vọng vào các giải pháp tập thể, hiệu quả, sáng tạo
Trong bài phát biểu của mình, Phó Thủ tướng Lào Saleumxay Kommasith đánh giá cao việc Việt Nam đăng cai Diễn đàn Tương lai ASEAN lần thứ hai - một nền tảng quan trọng để các quốc gia thành viên cùng nhau thảo luận về các cơ hội và thách thức hiện tại cũng như trong tương lai của khu vực.
Nhấn mạnh chủ đề của Diễn đàn năm nay là “Xây dựng một ASEAN đoàn kết, bao trùm và kiên cường giữa những biến động toàn cầu”, Phó Thủ tướng Lào cho rằng chủ đề này rất phù hợp và kịp thời khi thế giới đang chứng kiến những cơ hội và thách thức đa chiều xuất phát từ những biến đổi toàn cầu quan trọng, cũng như những chuyển dịch địa chính trị và kinh tế nhanh chóng, làm suy yếu chủ nghĩa đa phương và cản trở tăng trưởng bền vững. Đây là những xu hướng lớn hiện tại và tương lai, đòi hỏi ASEAN phải có những phản ứng hiệu quả và đổi mới để đảm bảo một tương lai vững chắc.
| Phó Thủ tướng Lào Saleumxay Kommasith cho rằng ASEAN cần hợp tác chặt chẽ hơn để cùng nắm bắt cơ hội, vượt qua thách thức. (Ảnh: Thành Long) |
Nêu bật những thành tựu của ASEAN kể từ khi thành lập vào năm 1967, ông Saleumxay Kommasith khẳng định, những thành tựu này là minh chứng cho tính thống nhất, vai trò trung tâm và sự phù hợp của ASEAN, đồng thời đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển của ASEAN trong những thập kỷ tới.
Theo Phó Thủ tướng Lào, trong bối cảnh công nghệ tiến bộ nhanh chóng và bối cảnh địa chính trị, địa kinh tế phức tạp, ASEAN cần trở thành một cộng đồng sẵn sàng cho tương lai, trong đó tất cả các quốc gia thành viên ASEAN đều có khả năng thích ứng để đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN. Và sự đoàn kết, bao trùm và kiên cường là những yếu tố then chốt để đảm bảo sức mạnh và năng lực của ASEAN trong bối cảnh này.
Trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN năm ngoái, Lào đã tập trung vào việc xây dựng một ASEAN kết nối và kiên cường hơn. Năm nay, Malaysia với tư cách Chủ tịch ASEAN đặt mục tiêu đảm bảo tính bao trùm và phát triển bền vững của ASEAN. Tất cả những nỗ lực này đều hướng đến củng cố và nâng cao Cộng đồng ASEAN.
Nhìn về tương lai có cả cơ hội lẫn thách thức, ông Saleumxay Kommasith cho rằng ASEAN cần hợp tác chặt chẽ hơn để cùng nắm bắt cơ hội, vượt qua thách thức, và củng cố Cộng đồng ASEAN thông qua việc nâng cao khả năng thích ứng và thúc đẩy các giải pháp tập thể, hiệu quả, sáng tạo.
“Tôi tin tưởng rằng Diễn đàn lần này sẽ đưa ra những khuyến nghị thực tiễn và ý tưởng giá trị để hỗ trợ việc triển khai Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 một cách hiệu quả”, nhà lãnh đạo Lào kỳ vọng.
Kiên định “luật hướng tâm” và nguyên tắc đồng thuận
Đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam trong việc duy trì động lực tổ chức Diễn đàn Tương lai ASEAN, qua đó góp phần xây dựng một ASEAN tự cường, đổi mới, lấy con người làm trung tâm, Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn kỳ vọng Diễn đàn sẽ tìm ra lời giải cho những thách thức không nhỏ của ASEAN, từ khủng hoảng địa chính trị, công nghệ mới nổi đến biến đổi khí hậu…
Theo Tổng thư ký, ASEAN đã trải qua nhiều thách thức trong quá khứ nhưng với tinh thần đoàn kết, ASEAN đã vượt qua tất cả, thúc đẩy hòa bình, ổn định cho các quốc gia thành viên và người dân.
“Những bài học ASEAN có thể rút ra trong quá trình đó là: Hợp tác tập thể luôn hiệu quả hơn hành động đơn lẻ và trong thách thức cũng sẽ có những cơ hội nếu như chúng ta biết nắm bắt. Đại dịch Covid-19 là một minh chứng khi đã thúc đẩy hợp tác mạnh mẽ hơn, nền kinh tế ASEAN sẽ hội nhập mạnh mẽ”, Tổng thư ký Kao Kim Hourn nhấn mạnh.
| Tổng thư ký Kao Kim Hourn cho rằng, ASEAN phải giữ vững những cam kết hợp tác, vai trò trung tâm, tận dụng năng lực ngoại giao và quyền lực mềm trong hợp tác quốc tế. (Ảnh: Thành Long) |
Trong bối cảnh cạnh tranh nước lớn ngày càng gia tăng, Tổng thư ký ASEAN cho rằng ASEAN phải giữ vững những cam kết hợp tác, vai trò trung tâm, tận dụng năng lực ngoại giao và quyền lực mềm trong hợp tác quốc tế.
Theo ông Kao Kim Hourn, sự kiên cường của ASEAN phải bắt đầu từ bên trong, giữa các quốc gia thành viên, cách tiếp cận này mang lại lợi ích cho ASEAN trên các phương diện khác nhau, đặt nền móng để ASEAN trở thành đối tác hấp dẫn trên toàn cầu. Trong bối cảnh chủ nghĩa đa phương đang bị thách thức thì ASEAN vẫn là một biểu tượng của hợp tác khu vực, thích ứng, tự cường giữa nhiều biến động.
Tổng thư ký ASEAN khẳng định, ASEAN cần duy trì các cơ chế do ASEAN làm trung tâm như ASEAN+3, EAS, ARF, ADMM+… Đây là các nền tảng quan trọng, thúc đẩy hợp tác hiệu quả và thực chất, tránh những hiểu lầm giữa các quốc gia. ASEAN cũng cần thúc đẩy Tầm nhìn của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (AOIP) cũng như các sáng kiến kết nối.
Ông Kao Kim Hourn chỉ rõ, hơn lúc nào hết, ASEAN phải biến tầm nhìn thành hành động trong một thế giới biến động, giữ được “luật hướng tâm” và nguyên tắc đồng thuận, đoàn kết nội khối giữa muôn vàn thách thức.
| Diễn đàn tương lai ASEAN 2025 một lần nữa thể hiện sự đóng góp chủ động, tích cực, cũng như mong muốn phát huy vai trò dẫn dắt, nòng cốt của Việt Nam trong hợp tác khu vực và toàn cầu. (Ảnh: Nguyễn Hồng) |
| Diễn đàn Tương lai ASEAN là sáng kiến được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính công bố tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 43 (năm 2024). Diễn đàn là sự kiện đa phương kênh 1,5 quy mô lớn, với sự tham gia của các nhà lãnh đạo, giới chuyên gia, học giả và các doanh nghiệp trong nước và quốc tế để cùng thảo luận, đề xuất các sáng kiến mới cho tương lai phát triển của ASEAN, thúc đẩy hợp tác giữa ASEAN và các đối tác. Sáng kiến này đã nhận được sự hưởng ứng, ủng hộ rộng khắp của các nước thành viên ASEAN và đối tác, bạn bè quốc tế thể hiện qua thành công của AFF lần thứ nhất tổ chức vào tháng 4/2024. Tiếp nối thành công của AFF 2024, Diễn đàn năm nay diễn ra từ ngày 25-26/2 với chủ đề "Xây dựng ASEAN đoàn kết, bao trùm và tự cường trong một thế giới biến động". Diễn đàn có trên 12 hoạt động, bao gồm: 1 phiên Cấp cao, 5 phiên toàn thể, 1 Gala Dinner, 1 phiên ăn trưa làm việc cùng một số hoạt động trước Diễn đàn. Diễn đàn tập trung trao đổi, thảo luận các chủ đề liên quan trực tiếp đến tương lai của ASEAN như: Các xu hướng lớn tác động tới ASEAN và thế giới; Các nguyên tắc nền tảng của ASEAN, hợp tác tiểu vùng; Quản trị công nghệ mới nổi; Vai trò gắn kết và thúc đẩy hòa bình của ASEAN… Lần thứ hai được tổ chức, Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 thể hiện mạnh mẽ thông điệp về một Việt Nam tham gia chủ động, tích cực, đóng góp trách nhiệm cùng với các nước thành viên duy trì và củng cố vai trò trung tâm và phát huy trách nhiệm tiếng nói của ASEAN đối với hòa bình, ổn định và phát triển. Trước đó, trong khuôn khổ các hoạt động của Diễn đàn, sáng 25/2, tại Học viện Ngoại giao đã diễn ra Triển lãm ảnh “Hành trình 30 năm Việt Nam tham gia ASEAN” và 3 Tọa đàm bàn tròn diễn ra song song về các chủ đề: Phụ nữ, Hoà bình và An ninh: Chuyển đổi số vì hòa bình bền vững, Thúc đẩy nông nghiệp thông minh vì An ninh lương thực khu vực và Thúc đẩy đối thoại vì hòa bình, ổn định trong khu vực. Xem thêm các bài viết về Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 trên Báo Thế giới và Việt Nam tại đây. |