Kinh tế thế giới đối mặt với những thách thức mới hậu xung đột Nga-Ukraine

Minh Anh
Hiện những tác động kinh tế sâu sắc và có khả năng gây hậu quả to lớn đã được cảm nhận ở nơi rất xa chiến trường về mặt địa lý.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Giá xăng ở California (Mỹ) tăng mạnh do ảnh hưởng từ xung đột Nga-Ukraine. (Nguồn: Los Angeles Times)
Giá xăng ở California (Mỹ) tăng mạnh do ảnh hưởng từ xung đột Nga-Ukraine. (Nguồn: Los Angeles Times)

Khi xung đột Nga-Ukraine vẫn tiếp diễn phức tạp với sự can dự của Mỹ và các nước châu Âu, một số người đã suy đoán, cuộc chiến này có thể đánh dấu một bước ngoặt trong lịch sử toàn cầu hóa. Xung đột và thiếu lòng tin, cắt giảm đầu tư, thương mại, dẫn đến quyết định đoạn tuyệt khỏi sự phụ thuộc lẫn nhau trên trường quốc tế.

Những người khác coi nỗ lực của Nga hiện nay trong việc mở các kênh thương mại với Ấn Độ và Trung Quốc là dấu hiệu của một trật tự đa cực mới. Nhưng còn quá sớm để đưa ra những tiên lượng như vậy.

Tồi tệ hơn cả đại dịch Covid-19

Thực tại, nhiều nơi trên khắp thế giới, bên cạnh những phục hồi không đồng đều hậu đại dịch Covid-19 là giá hàng hóa tăng đột biến, từ lúa mì tới năng lượng; thị trường tài chính đảo lộn, chính sách tiền tệ thắt chặt… Đại dịch đã để lại cho nền kinh tế toàn cầu hai điểm dễ bị tổn thương chính là lạm phát cao và thị trường tài chính hỗn loạn. Dư chấn từ xung đột Nga - Ukraine dễ dàng làm trầm trọng cả hai vấn đề trên.

Đối với tương lai bất định của nền kinh tế thế giới, không chỉ Nga đang phải nỗ lực hết mình để lách các lệnh trừng phạt, mà nhiều nền kinh tế khác cũng vô tình bị kéo vào thế bế tắc với các khoản nợ là hệ lụy từ cuộc chiến này.

Chủ thể tham chiến là Nga đang quay cuồng trước các lệnh trừng phạt kinh tế kịch tính. Mặc dù vẫn còn những giao dịch thương mại về năng lượng nhưng Moscow đã bị cắt khỏi hệ thống tài chính toàn cầu. Tỷ giá hối đoái của đồng Ruble về danh nghĩa có thể đã phục hồi về mức trước chiến tranh, nhưng giá trị thị trường thực tế của đồng tiền này là điều mà bất kỳ ai cũng đoán được. Không còn thị trường tự do bằng đồng Ruble hoặc tài sản tài chính mang tên nước Nga.

Điện Kremlin sẽ gặp may nếu số lượng hợp đồng chỉ giảm 10% trong năm nay. Nhưng việc các công ty phương Tây rút khỏi Nga thực tế đã gây ra cú sốc lớn. Ngay cả khi đạt được một lệnh ngừng bắn thì triển vọng phát triển lâu dài của Nga vẫn bị đánh giá là “thực sự đen tối”.

Ở phía bên kia, nền kinh tế Ukraine đã giảm tới 16% trong quý đầu tiên của năm 2022 so với cùng kỳ năm ngoái và dự báo có thể giảm 40% vào cuối năm nay.

Ngoài hai bên tham chiến, châu Âu sẽ phải tiếp nhận dòng người tị nạn khổng lồ. Liên minh châu Âu (EU) cũng sẽ phải đối phó với sự không chắc chắn đáng kể liên quan đến cả nguồn cung năng lượng và giá cả. Giá xăng dầu vào cuối năm qua đã dao động tới 70% trong một ngày. Các nhà kinh tế ước tính, nếu lượng khí đốt nhập khẩu của Đức bị cắt hoàn toàn, thì nền kinh tế nước này có thể giảm từ 2 đến 4%. Đó sẽ là cuộc suy thoái lớn hơn cả quy mô của cuộc khủng hoảng Covid-19.

Nước Đức giàu có, nên ngay cả trong trường hợp suy thoái nghiêm trọng, vẫn còn có các nguồn lực khác để đối phó. Các nước láng giềng Đông Âu thì ở vị trí khó khăn hơn. Họ có thu nhập thấp hơn, lại đang phải hấp thụ phần lớn người tị nạn và quan trọng là họ đã phụ thuộc quá nhiều vào Nga, cả về thương mại và năng lượng.

Châu Âu đã cam kết phá vỡ sự phụ thuộc vào dầu và khí đốt nhập khẩu từ Nga. Tuy nhiên, trong trung hạn, cuộc khủng hoảng hy vọng sẽ đẩy nhanh việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và loại bỏ thương mại toàn cầu về nhiên liệu hóa thạch. Nhưng trong ngắn hạn, thách thức không phải là việc phi hạt nhân hóa mà là tìm kiếm các nguồn cung cấp mới.

Cần một chuỗi cung ứng để đánh bại một chuỗi cung ứng, nên ngay cả khi EU thành công trong việc giảm tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch, thì điều đó lại kéo theo nhu cầu nhập khẩu các loại nguyên liệu thiết yếu khác để phục vụ mục tiêu cắt giảm lượng khí thải tham vọng, như lithium, đất hiếm và các nguyên liệu khác…

Trong khi đó, để ổn định kinh tế, mục tiêu mà cả Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đang tập trung là ngăn chặn tình trạng lạm phát tăng vọt ở mọi ngóc ngách của nền kinh tế. Bên cạnh sự bất ổn của chuỗi cung ứng toàn cầu do Covid-19 gây ra, trong cả trung và dài hạn, lạm phát vẫn đang nhích dần lên, bởi vậy, xu hướng tăng lãi suất là không thể tránh khỏi.

Vấn đề là, trong nhiều năm lãi suất thấp hoặc bằng không và với nợ ở mức cao lịch sử, bất kỳ sự gia tăng lãi suất nào của các ngân hàng trung ương lớn đều là quyết định vô cùng nhạy cảm với toàn thế giới.

Kịch bản lạc quan nhất

Đối với tất cả căng thẳng mà thế giới đang phải đối mặt, dù khó khăn nhưng ít nhất châu Âu và Mỹ còn tiềm lực để chống đỡ, như họ đã từng làm để vượt qua đại dịch Covid-19. Nhưng ở phần còn lại của thế giới, ở các thị trường mới nổi và các quốc gia có thu nhập thấp, đặc biệt là những nước có các khoản nợ lớn tính bằng USD hoặc Euro, thì sự đánh đổi sẽ khó khăn hơn nhiều.

Ba kịch bản được giới phân tích đưa ra đều có thể tác động mạnh đến tăng trưởng, lạm phát và chính sách tiền tệ.

kịch bản lạc quan, nếu xung đột kết thúc nhanh, sẽ giúp ngăn chặn một vòng xoáy tăng giá nữa trên các thị trường hàng hóa, giữ cho đà phục hồi của các nền kinh tế hàng đầu như Mỹ, EU đi đúng hướng.

Theo kịch bản này, nguồn cung dầu và khí đốt không bị gián đoạn, giá cả ổn định ở mức hiện tại. Các điều kiện tài chính thắt chặt nhưng không có sự sụt giảm liên tục trên thị trường toàn cầu. Các ngân hàng trung ương sẽ chỉ phải điều chỉnh một phần kế hoạch chứ không phải thay thế hoàn toàn.

Kịch bản thứ hai, nếu xung đột kéo dài, phương Tây có phản ứng cứng rắn hơn và đã bắt đầu “mạnh tay” với hoạt động xuất khẩu dầu khí của Nga, điều này có thể làm trầm trọng thêm cú sốc năng lượng và là một đòn giáng mạnh vào thị trường toàn cầu. Từ đó có thể khiến ECB và Fed phải cân nhắc sớm việc tăng lãi suất, bởi nếu giá dầu lên 120 USD/thùng, lạm phát ở EU rất có thể tiến gần 4% vào cuối năm; đối với Mỹ sẽ là 9% trong ngắn hạn và ở mức gần 6% vào cuối năm. Suy thoái ở châu Âu sẽ khiến bất ổn tài chính tiếp diễn và kinh tế thế giới trở nên mong manh hơn.

Còn nếu kịch bản xấu nhất xảy ra - dòng khí đốt đến châu Âu bị cắt, mọi thứ sẽ tồi tệ hơn nhiều so với những kịch bản trên - cú sốc tăng trưởng sẽ rất lớn. Và để tránh rơi vào vòng xoáy suy thoái, ngay cả các nền kinh tế mạnh như Mỹ và EU đều sẽ phải thắt chặt mạnh mẽ các điều kiện tài chính kể cả trong một nền kinh tế yếu kém.

Liên hợp quốc hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu vì xung đột Nga-Ukraine

Liên hợp quốc hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu vì xung đột Nga-Ukraine

Theo báo cáo Triển vọng và Tình hình Kinh tế Thế giới (WESP) mới nhất của Liên hợp quốc (LHQ), kinh tế toàn cầu dự ...

Giữa xung đột với Ukraine, Nga để ngỏ khả năng tổ chức thượng đỉnh với hai quốc gia này

Giữa xung đột với Ukraine, Nga để ngỏ khả năng tổ chức thượng đỉnh với hai quốc gia này

Trả lời phỏng vấn hãng tin TASS mới đây, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Andrey Rudenko cho biết, Moscow không loại trừ khả năng tổ ...

Bài viết cùng chủ đề

Căng thẳng Nga-Ukraine

Xem nhiều

Đọc thêm

Giá tiêu hôm nay 23/11/2024: Thị trường bật tăng, nông dân phấn khởi, kỳ vọng về một vụ bội thu, được mùa, được giá

Giá tiêu hôm nay 23/11/2024: Thị trường bật tăng, nông dân phấn khởi, kỳ vọng về một vụ bội thu, được mùa, được giá

Giá tiêu hôm nay 23/11/2024 tại thị trường trong nước bất ngờ tăng ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 139.500 – 140.200 đồng/kg.
Cập nhật kiến thức và nghiệp vụ đối ngoại dành cho công chức, viên chức ngoại vụ địa phương vùng Đồng bằng sông Cửu Long

Cập nhật kiến thức và nghiệp vụ đối ngoại dành cho công chức, viên chức ngoại vụ địa phương vùng Đồng bằng sông Cửu Long

Qua đó, trang bị cho cán bộ, công chức, viên chức trên địa bàn kiến thức về kỹ năng đối ngoại trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng ...
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 23/11/2024: Sư Tử tình cảm chớm nở

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 23/11/2024: Sư Tử tình cảm chớm nở

Tử vi hôm nay 23/11/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 23/11/2024, Lịch vạn niên ngày 23 tháng 11 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 23/11/2024, Lịch vạn niên ngày 23 tháng 11 năm 2024

Lịch âm 23/11. Lịch âm 23/11/2024? Âm lịch hôm nay 23/11. Lịch vạn niên 23/11/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Thêm hai quốc gia có thể có thể trở thành thành viên đầy đủ của khu vực Schengen

Thêm hai quốc gia có thể có thể trở thành thành viên đầy đủ của khu vực Schengen

Ủy ban châu Âu khẳng định cả Romania và Bulgaria đều đáp ứng đầy đủ các tiêu chí để gia nhập khối Schengen.
Hỗ trợ Ukraine: Czech cấp nửa triệu quả đạn pháo, Thụy Điển tiếp tục bơm tiền, Berlin không cho phép Kiev dùng vũ khí Đức tấn công lãnh thổ Nga

Hỗ trợ Ukraine: Czech cấp nửa triệu quả đạn pháo, Thụy Điển tiếp tục bơm tiền, Berlin không cho phép Kiev dùng vũ khí Đức tấn công lãnh thổ Nga

Ngoại trưởng Czech Jan Lipavsky cam kết Prague sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraine.
Giá tiêu hôm nay 23/11/2024: Thị trường bật tăng, nông dân phấn khởi, kỳ vọng về một vụ bội thu, được mùa, được giá

Giá tiêu hôm nay 23/11/2024: Thị trường bật tăng, nông dân phấn khởi, kỳ vọng về một vụ bội thu, được mùa, được giá

Giá tiêu hôm nay 23/11/2024 tại thị trường trong nước bất ngờ tăng ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 139.500 – 140.200 đồng/kg.
8 quốc gia và vùng lãnh thổ tham dự Triển lãm quốc tế chuyên ngành Y Dược 2024

8 quốc gia và vùng lãnh thổ tham dự Triển lãm quốc tế chuyên ngành Y Dược 2024

Triển lãm quốc tế chuyên ngành Y Dược thường niên lần thứ 30 (Vietnam Medipharm) 2024 tại Hà Nội sẽ diễn ra từ 5-7/12.
Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới  44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR

Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới 44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR

Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới 44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR.
Triển lãm quốc tế Sản phẩm Ngũ kim & Dụng cụ cầm tay: Cơ hội giao thương cho doanh nghiệp ngành cơ khí và công nghiệp hỗ trợ

Triển lãm quốc tế Sản phẩm Ngũ kim & Dụng cụ cầm tay: Cơ hội giao thương cho doanh nghiệp ngành cơ khí và công nghiệp hỗ trợ

Triển lãm quốc tế Sản phẩm Ngũ kim & Dụng cụ cầm tay lần thứ 9 - Vietnam Hardware & Hand Tools Expo 2024 (VHHE) sẽ diễn ra từ 5-7/12 tại TP. Hồ Chí Minh.
Giá xăng dầu hôm nay 22/11: Xung đột Nga-Ukraine leo thang căng thẳng, giá dầu tăng vọt

Giá xăng dầu hôm nay 22/11: Xung đột Nga-Ukraine leo thang căng thẳng, giá dầu tăng vọt

Giá xăng dầu hôm nay 22/11, tăng gần 2% khi xung đột Nga -Ukraine gia tăng nhanh chóng khiến thị trường lo ngại về nguồn cung dầu thô.
Giá heo hơi hôm nay 22/11: Giữ giá trên cả 3 miền, nguồn cung thị trường toàn cầu giảm sút

Giá heo hơi hôm nay 22/11: Giữ giá trên cả 3 miền, nguồn cung thị trường toàn cầu giảm sút

Nhìn chung, giá heo hơi hôm nay giữ ổn định trên cả nước. Theo khảo sát, thị trường heo hơi toàn quốc hiện dao động trong khoảng 60.000 - 63.000 đồng/kg.
Bất động sản mới nhất: Chênh lệch giá chung cư giữa Đông và Tây Hà Nội, đề nghị dừng thanh tra 10 dự án, điều kiện bồi thường khi thu hồi đất

Bất động sản mới nhất: Chênh lệch giá chung cư giữa Đông và Tây Hà Nội, đề nghị dừng thanh tra 10 dự án, điều kiện bồi thường khi thu hồi đất

Khảo sát thị trường chung cư Hà Nội, Hải Dương đề nghị dừng thanh tra 10 dự án… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
73% những người đã kết hôn nhưng chưa có con dự định mua nhà trong 1 năm tới

73% những người đã kết hôn nhưng chưa có con dự định mua nhà trong 1 năm tới

Theo Báo cáo của Batdongsan.com.vn nửa cuối năm 2024, 73% những người đã kết hôn nhưng chưa có con dự định mua nhà trong 1 năm tới.
Bất động sản mới nhất: Giá chung cư chỉ tăng không giảm, giá thuê lại ‘bất động’, điều kiện để cưỡng chế thu hồi đất

Bất động sản mới nhất: Giá chung cư chỉ tăng không giảm, giá thuê lại ‘bất động’, điều kiện để cưỡng chế thu hồi đất

Căn hộ chung cư vẫn là 'điểm nóng' của thị trường, gần 4.000 căn hộ cũ tại TP.HCM sắp được sửa chữa… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Bất động sản mới nhất: Danh sách dự án chung cư giá cao ngất tại Hà Nội và TPHCM, làm gì khi mua phải đất ‘dính’ quy hoạch?

Bất động sản mới nhất: Danh sách dự án chung cư giá cao ngất tại Hà Nội và TPHCM, làm gì khi mua phải đất ‘dính’ quy hoạch?

Loạt dự án chung cư giá tăng vọt tại Hà Nội và TPHCM, Cần Thơ kiểm kê đất đai chuyên đề về sân golf… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Nỗ lực thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững

Nỗ lực thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững

Giải thưởng Nhà môi giới bất động sản Việt Nam nhằm tôn vinh các cá nhân có đóng góp tích cực, nỗ lực thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững.
Bất động sản mới nhất: Mặc kệ tồn kho ngày càng lớn, giá vẫn tăng vù vù, thị trường vào mùa cuối năm, bảng giá 14 chung cư vừa mở bán

Bất động sản mới nhất: Mặc kệ tồn kho ngày càng lớn, giá vẫn tăng vù vù, thị trường vào mùa cuối năm, bảng giá 14 chung cư vừa mở bán

Tồn kho ngày càng lớn, giá chung cư tại TPHCM chạm 80 triệu đồng/m2, Hà Nội thu hồi hơn 7.100 m2 đất… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 22/11: USD vượt mốc 107, thị trường tự do gây bất ngờ

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 22/11: USD vượt mốc 107, thị trường tự do gây bất ngờ

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 22/11 ghi nhận đồng USD lên mức 107,15, mức cao nhất kể từ ngày 4/10/2023.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 21/11: Loạt đồng tiền trú ẩn an toàn tăng giá

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 21/11: Loạt đồng tiền trú ẩn an toàn tăng giá

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 21/11 ghi nhận Yen Nhật, đồng Franc Thụy Sỹ và đồng bạc xanh đã tăng giá.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 20/11: USD hạ nhiệt, Yen Nhật thêm 'báo động'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 20/11: USD hạ nhiệt, Yen Nhật thêm 'báo động'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 20/11 tiếp tục hạ nhiệt, vẫn neo trên mức 106.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/11: USD đảo chiều, thị trường tự do tiếp đà 'bay cao'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/11: USD đảo chiều, thị trường tự do tiếp đà 'bay cao'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/11 ghi nhận đồng USD giảm trong khi đồng EUR tăng 0,54%, đạt mức 1,0598 USD.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/11: Thị trường tự do tiến xa

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/11: Thị trường tự do tiến xa

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/11 ghi nhận USD mua vào tại các thị trường tự do đang cao hơn 465 đồng so với kênh ngân hàng.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 15/11: USD vươn tới mức đỉnh một năm

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 15/11: USD vươn tới mức đỉnh một năm

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 15/11 ghi nhận đồng USD tăng giá so với các đồng tiền chính, neo ở mức đỉnh trong một năm.
Phiên bản di động