“Mẫu số chung” của nghệ thuật

Tuổi tác của họa sĩ không làm nên giá trị của một tác phẩm hội họa, mà hầu hết kiệt tác đều được các họa sĩ sáng tác vào thời gian đầu hoặc thời điểm cuối trong sự nghiệp của họ. Đó là khuôn mẫu chung mà GS. David W. Galenson ở ĐH Chicago (Mỹ) đã tìm ra nhằm xác định giá trị tương đối của các tác phẩm hội họa.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Trời mưa to đúng vào thời điểm các nhà sưu tầm tác phẩm nghệ thuật đổ dồn về Trung tâm Rockefeller ở New York để tham gia buổi đấu giá lớn của hãng Christie. Tuy nhiên, không phải vì điều kiện thời tiết không thuận lợi mà làm vơi đi đam mê muốn sở hữu những tác phẩm nghệ thuật của ai đó. Chỉ trong ba giờ đồng hồ, một bức phác thảo của Mondrian cũng bán được 3 triệu USD, trong khi một bức tranh khác của Klimt đạt tới giá 88 triệu USD. Bức tranh khổ lớn 120x120cm mang tên No.5 (1948) của danh họa Mỹ trường phái ấn tượng Jackson Pollock, hiện là bức tranh đắt nhất thế giới với giá bán 140 triệu USD vào đầu tháng 11/2006. Vậy điều gì làm cho một tác phẩm nghệ thuật có giá tới hàng trăm triệu USD mà không phải là 1 triệu USD? Ngay cả những người tạo ra kiệt tác cũng không thể trả lời.

 

Mặc dù vậy, Giáo sư David W. Galenson ở ĐH Chicago và cũng là một nhà sưu tập tranh, đã dành hơn 5 năm nghiên cứu để cố gắng tìm câu trả lời. Ông đã phát triển một giả thuyết về giá trị của nghệ thuật, giúp ngay cả những người không biết gì về nghệ thuật cũng có thể hiểu tại sao bức Orange Marilyn (1962) của Andy Warhol lại có thể bán với giá cao hơn bức Mao (1972) cũng của họa sĩ này tại nhà đấu giá Christie.

 

Từ một cuộc trò chuyện tình cờ với người buôn tranh quen biết hơn một thập kỷ trước, Galenson đã nghiên cứu và đưa ra giả thuyết này. Khi đó, Galenson muốn mua một bức tranh cũ của họa sĩ người Mỹ Sol LeWitt và tham khảo giá cả từ người bán tranh. Bà chủ hàng tranh đã nói chắc như đinh đóng cột rằng tác phẩm ấy sẽ có giá rất cao, bởi vì tranh của LeWitt gần đây bán rất chậm. Thậm chí, bà còn khẳng định rằng tuổi tác của họa sĩ không quyết định giá cả tác phẩm của họ.

 

Quả thật, khi sưu tầm dữ liệu về giá bán các tác phẩm của Warhol, Pollock và các họa sĩ Mỹ khác, Galenson đã khám phá ra một khuôn mẫu chung. Phần lớn các tác phẩm có giá trị nhất của họ đều được sáng tác trong giai đoạn đầu của sự nghiệp như Warhol hay rất muộn như Pollock. Khi ông mở rộng nghiên cứu sang các họa sĩ châu Âu, ông cũng tìm ra kết quả tương tự.

 

Không chỉ thế, khi chia ra thành hai nhóm họa sĩ theo độ tuổi thì xu hướng tiếp cận của mỗi nhóm họa sĩ về hội họa cũng rất khác nhau. Những thiên tài trẻ như Gauguin, Picasso và Van Gogh là những người tiên phong sáng tạo ra trường phái hội họa mới, các tác phẩm của họ mang phong cách khác biệt và đột phá so với các tác phẩm trước đó. Họ có mục tiêu sẵn trong đầu khi bắt đầu sáng tác và không mất nhiều thời gian để hoàn thành. Gauguin từng kể với bạn bè: “Tôi không phải đổ mồ hôi nhiều để vẽ một bức tranh. Một cảm xúc tuyệt vời có thể tuôn trào ngay tức khắc”.

 

Ngược lại, nhóm họa sĩ lớn tuổi lại sáng tạo một cách từ từ, thường là qua một quá trình thử nghiệm và sai sót, vì thế họ lại có các tác phẩm giá trị vào giai đoạn cuối sự nghiệp của mình. Họ vẽ mãi một chủ đề, thử nghiệm trên vải và rất miễn cưỡng nói rằng bức tranh đã hoàn thành. Điển hình là Cézanne, các tác phẩm giá trị của ông được ra đời khi ông bước vào độ tuổi 60 và ông ký tên trên rất ít các tác phẩm của mình.

 

Galenson còn mở rộng giả thuyết này sang các lĩnh vực văn học, thi ca... và xuất bản một tác phẩm với tên gọi Old masters and young geniuses (tạm dịch Nghệ nhân già và tài năng trẻ). Tác phẩm này được nhà báo Malcolm Gladwell đánh giá là “một quyển sách thật sự tuyệt vời”.

 

Tuy nhiên, cũng có nhiều người phân vân về giả thuyết của ông. Một bài phê bình nghệ thuật đăng trên báo Chicago Tribune đã buộc tội Galenson áp dụng phân tích số liệu vào một lĩnh vực trừu tượng mà không thể tính toán cụ thể. Hơn nữa, giả thuyết của Galenson cũng không thể giải thích tất cả về lịch sử hội họa. Có những ngoại lệ rất rõ ràng, như bức Guernica danh tiếng mà Picasso vẽ khi ông 55 tuổi, thời điểm này cách xa thời gian mà ông sáng tác nhiều tác phẩm nổi tiếng nhất trong sự nghiệp của mình.

 

Nhưng đó chỉ là ngoại lệ. Nếu bạn lướt qua giá cả từ các mùa đấu giá hay bước vào một bảo tàng lớn, bạn sẽ thấy giả thuyết của Galenson phần nào khá hợp lý. Một bức tranh tĩnh vật do Cézanne sáng tác khi ông 56 tuổi có giá trị lên đến 37 triệu USD, trong khi một tác phẩm tĩnh vật khác được vẽ khi ông 34 tuổi chỉ bán được 1,1 triệu USD.

 

Người ta vẫn sử dụng cụm từ “khoa học nghệ thuật”, song xét cho cùng, mọi người đều thích tin rằng sự nhận xét về giá trị của một tác phẩm nghệ thuật đòi hỏi sự tinh tế và khả năng cảm thụ chứ không phải đơn giản là qua các con số thống kê.

 

Phương Vân(Theo New York Times)

Đọc thêm

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3 - xổ số Vietlott Mega 29/3. Trực tiếp xổ số Vietlott hôm nay 29/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất. Vietlott Mega 645 hôm nay.
XSVL 29/3, Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay 29/3/2024. KQXSVL thứ 6

XSVL 29/3, Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay 29/3/2024. KQXSVL thứ 6

XSVL 29/3 - Trực tiếp kết quả xổ số Vĩnh Long hôm nay - XSVL 29/3/2024. xo so vinh long. KQXSVL thứ 6. kết quả xổ số Vĩnh Long ...
XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3 - kết quả xổ số ngày 29 tháng 3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xo so mien nam. SXMN ...
XSBD 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Bình Dương hôm nay 29/3/2024. KQXSBD thứ 6

XSBD 29/3, trực tiếp kết quả xổ số Bình Dương hôm nay 29/3/2024. KQXSBD thứ 6

XSBD 29/3 - Trực tiếp xổ số Bình Dương hôm nay - XSBD 29/3/2024. xo so binh duong. KQXSBD thứ 6. kết quả xổ số Bình Dương ngày 29 tháng ...
XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp xổ số miền Trung 29/3/2024. kết quả xổ số miền Trung hôm nay. xổ số miền Trung thứ 6. SXMT ...
XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3 - Trực tiếp xổ số miền Bắc 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ ...
Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Thổ Nhĩ Kỳ là một quốc gia có nền lịch sử lâu đời và nền văn hóa chứa đựng nhiều điều thú vị, đặc biệt là những lễ hội đặc sắc, ấn tượng.
Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Trong dịp Giỗ Tổ Hùng Vương-Lễ hội đền Hùng, tỉnh Phú Thọ sẽ tổ chức nhiều hoạt động phong phú, đa dạng, mang lại cho du khách những trải nghiệm mới.
Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Hơn 1,2 tỷ tín đồ Hindu trên thế giới đã đón lễ hội Holi, một lễ hội mùa Xuân nổi tiếng với những sắc màu rực rỡ.
Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Việc khai thác lợi thế sẵn có về vị trí, dịch vụ sẽ mở ra những cơ hội lớn để thúc đẩy phát triển du lịch thể thao, thu hút du khách đến Hà Nội.
Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô được mệnh danh là hòn ngọc xanh của vùng Đông Bắc, đồng thời là nơi có vị trí chiến lược về an ninh quốc phòng của Tổ quốc.
Chính thức khai hội Tây Thiên 2024

Chính thức khai hội Tây Thiên 2024

Được tổ chức từ ngày 15-17/2 Âm lịch hằng năm, Lễ hội Tây Thiên diễn ra nhiều hoạt động phong phú, thu hút số lượng du khách tới hành hương, chiêm bái.
Lễ hội Ẩm thực Pháp 2024 có quy mô lớn nhất từ trước đến nay

Lễ hội Ẩm thực Pháp 2024 có quy mô lớn nhất từ trước đến nay

Lễ hội Ẩm thực Pháp - Balade en France 2024 sẽ trở lại Việt Nam từ ngày 5-7/4 tại Công viên Thống Nhất, Hà Nội với số lượng gian hàng tăng gấp rưỡi năm ngoái.
Trâm hoa nhung - Dấu ấn của nghệ thuật và văn hóa Trung Quốc

Trâm hoa nhung - Dấu ấn của nghệ thuật và văn hóa Trung Quốc

Xuất hiện thường xuyên trong các bộ phim cổ trang, trâm hoa nhung dần trở thành một xu hướng thời trang mới. Tuy vậy, ít ai biết đây là một di sản văn hoá.
Ra mắt nhiều tác phẩm văn học mới viết cho thiếu nhi

Ra mắt nhiều tác phẩm văn học mới viết cho thiếu nhi

Giải thưởng Văn học Kim Đồng lần thứ nhất là giải thưởng do Nhà xuất bản Kim Đồng tổ chức với mong muốn phát hiện thêm những cây bút viết cho thiếu nhi.
Nét độc đáo và giá trị văn hóa Mỹ [Kỳ 2]

Nét độc đáo và giá trị văn hóa Mỹ [Kỳ 2]

Cú 'sốc' tương lai: Tên cuốn sách nổi tiếng của Alvin Toffler có thể dùng để miêu tả người Mỹ sống trong tâm trạng 'sốc' do nhịp độ sống gấp, cập rập...
Tháng lễ Ramadan rơi vào mùa Đông: Sự thú vị của lịch Hồi giáo

Tháng lễ Ramadan rơi vào mùa Đông: Sự thú vị của lịch Hồi giáo

Lịch Hồi giáo không có tháng nhuận giống như một số lịch khác khiến tháng lễ Ramadan năm 2024 chính thức bắt đầu trong tiết trời mùa Đông.
Nồng ấm hương vị Tết truyền thống của người Azerbaijan tại Việt Nam

Nồng ấm hương vị Tết truyền thống của người Azerbaijan tại Việt Nam

Đại sứ quán Azerbaijan và Đại sứ quán Kazakhstan tại Việt Nam phối hợp cùng Trường Cao đẳng Thương mại và Du lịch Hà Nội tổ chức Lễ hội 'Tết Novruz'.
Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Chính phủ Mexico vừa mua được ba cuốn sách cổ chép tay có tranh minh họa từ một gia đình đã lưu trữ các tài liệu của người Aztec qua nhiều thế hệ.
Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Đại diện dòng họ Hồ Thanh Hóa đã trình tấu chúc văn 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly và ôn lại truyền thống lịch sử, đóng góp to lớn của Hồ Quý ...
Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang đá Mạc Cao nằm tại trung tâm của Con đường Tơ lụa huyền thoại và trở thành giao điểm văn hóa, tôn giáo Đông Tây.
Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Là một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ, đền thờ Mặt trời Konark trở thành Di sản văn hóa thế giới do UNESCO công nhận năm 1984.
Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Được xây dựng từ thời Joseon, Thành Namhansanseong được vinh danh là di tích lịch sử quốc gia Hàn Quốc và di sản văn hóa thế giới.
Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Chiều 18/3, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và họa sĩ Phan Ngọc Khuê phối hợp tổ chức khai mạc triển lãm 'Tranh truyện Hàng Trống'.
Phiên bản di động