Một năm đáng nhớ ở Saudi Arabia!

Một ngày cuối tháng 12/2020, tôi cùng đồng nghiệp tháp tùng Đại sứ Vũ Viết Dũng đến trụ sở của Hãng thông tấn Saudi (SPA) ở thủ đô Riyadh để phục vụ lễ ký Biên bản ghi nhớ về hợp tác và trao đổi thông tin giữa Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) và SPA. Từ nay TTXVN có thêm một nguồn tin và ảnh từ một đất nước Arab, với những áo dài đen Abaya của phụ nữ, áo khăn Thobe của nam giới, với tháng nhịn ăn Ramadan cùng hai thánh đường Hồi giáo lớn nhất thế giới là Mecca và Medina, một quốc gia sống bằng dầu, giàu lên cũng từ dầu, và cũng có lúc lao đao khi dầu xuống giá.

Thật khó có thể hình dung được chỉ trước đó khoảng hai tháng, mọi thứ còn chưa đâu vào đâu. Nhưng nhờ kiên trì theo đuổi với cả hai đầu Riyadh và Hà Nội, cuối cùng Đại sứ quán (ĐSQ) cũng chốt được nội dung văn bản, ngày ký; Đại sứ ta được Tổng Giám đốc TTXVN ủy quyền ký. Một kết thúc có hậu cho năm 2020 với không ít ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19.

Đây không phải là văn kiện duy nhất được ký giữa hai nước trong năm nay. Vài tuần trước đó đã diễn ra lễ ký Hiệp định vay vốn cho Dự án Xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông liên vùng hỗ trợ phát triển kinh tế xã hội các huyện nghèo tỉnh Yên Bái giữa Chính phủ ta và Quỹ Saudi Arabia về phát triển. Nội dung, điều kiện vay là kết quả của quá trình đàm phán giữa Bộ Tài chính, tỉnh Yên Bái và đối tác phía bạn.

Nhưng điều mà ĐSQ đóng góp được là thuyết phục bạn ký hiệp định này trước, tách với một hiệp định vay vốn khác cần trao đổi thêm về một số vướng mắc kỹ thuật; và đồng ý để Đại sứ ta thay mặt phía Việt Nam ký ngay tại Riyadh, thay vì chờ hết đại dịch để đoàn bạn vào Hà Nội ký. Việc ký thỏa thuận đã tháo gỡ được khó khăn cho Yên Bái đang rất cần vốn để thực hiện dự án xây hơn 50 km đường miền núi.

Sau lễ ký, thật xúc động khi nhận được chia sẻ từ Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái Đỗ Đức Duy: “Đây là sự kiện quan trọng, là niềm vui lớn của chính quyền và nhân dân Yên Bái”.

Năm mới sôi động

Bước vào năm 2020, chúng tôi tưng bừng trong Tết cộng đồng, một sự kiện mà ĐSQ vẫn tổ chức hằng năm cho người lao động ta đến dự. Hơn 300 người, nhiều lời ca điệu múa, món ăn ngày Tết, áo dài, mai, đào, đèn lồng đủ cả. Tiếp đó là Những ngày văn hóa Việt Nam ở Saudi Arabia mà ĐSQ phối hợp tổ chức với Trung tâm văn hóa thế giới Quốc vương Abdulaziz – tên địa phương là Ithra.

Cả một không gian rộng trên 80.000 m² được trưng bày, giới thiệu liên tục từ ngày 3-15/2 về lịch sử, di sản, đất nước, con người Việt Nam; chiếu phim, diễn kịch; biểu diễn nhạc cụ dân tộc; múa lân; nghệ thuật tạo hình... với sự tham gia của trên 50 nghệ nhân/nghệ sĩ từ trong nước sang, thu hút được trên 40.000 lượt khách thăm. Toàn bộ chi phí do bạn đài thọ. Nhưng để có được sự kiện này, ĐSQ phải mất rất nhiều công sức đeo bám vận động, thuyết phục bạn, miệt mài kết nối với các tổ chức liên quan trong nước.

May mắn là Vụ Ngoại giao Văn hóa & UNESCO, Vụ Trung Đông - châu Phi, Cục Quản trị Tài vụ đều kịp thời hỗ trợ, động viên. Nhân sự kiện này, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã gửi tặng Ithra một trống đồng Đông Sơn to, đẹp, được bạn đặt trang trọng tại đại sảnh.

Vượt qua bất lợi

Những tưởng năm 2020 sẽ tiếp nối nhiều thuận lợi, hanh thông, thì bắt đầu xuất hiện những trục trặc, bất lợi. Đầu tiên phải kể đến việc bạn “mời nhầm” khách dự Hội nghị thượng đỉnh Nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu thế giới (G20).

Thay vì mời Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc với tư cách nước Chủ tịch ASEAN 2020, bạn lại mời Tổng thư ký ASEAN và Ban thư ký ASEAN (???). Mãi đến cuối tháng Hai bạn vẫn chưa sửa việc nhầm lẫn này.

Coi là ưu tiên cao nhất, Đại sứ Vũ Viết Dũng đi đến đâu cũng trình bày, lúc thì gặp riêng, lúc thì trong họp chung với Lãnh đạo Bộ Ngoại giao, lãnh đạo Ban thư ký G20, là Thủ tướng Việt Nam chưa nhận được lời mời, đến mức bạn trông thấy đã phải xin lỗi trước khi Đại sứ ta phát biểu.

Cuối cùng thì thành công cũng đến: Quốc vương Salman chính thức mời Thủ tướng ta dự Hội nghị thượng đỉnh đặc biệt (tháng Ba) và Hội nghị Thượng đỉnh Riyadh (tháng 11).

Kế đến, phải kể đến sự bùng phát của đại dịch Covid-19 khiến hầu như tất cả các chuyến thăm trong kế hoạch đều không thực hiện được.

Không ngừng kết nối

Tuy vậy, ngay sau khi bạn tổ chức Hội nghị Quan chức cao cấp (Sherpa) lần thứ nhất G20 trực tuyến, ĐSQ đã kiến nghị, và cũng trùng với chỉ đạo từ trong nước, là ta tham dự trực tuyến các cuộc họp cấp Bộ trưởng, cấp làm việc, cuộc nào nhất thiết cần dự trực tiếp thì giao Đại sứ sở tại dự.

Thế là từ đó, ĐSQ làm rất tốt việc kết nối giữa các cơ quan của bạn với các cơ quan đối tác trong nước. Cũng trong năm, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh, Thứ trưởng Ngoại giao Đặng Minh Khôi được kết nối điện đàm với những người đồng cấp, trao đổi giải quyết nhiều vấn đề.

Các mặt công tác khác cũng được triển khai có hiệu quả. Từng trường hợp người lao động gặp khó khăn với chủ sử dụng đều được xử lý kiên trì. Sứ quán liên tục có công thư, công hàm, gặp gỡ, gõ cửa các cơ quan chức năng của bạn.

Tôi nhớ Đại sứ nhiều lần dặn: “Các em phải coi người lao động gặp khó khăn như chị ruột mình, em ruột mình mà hết lòng giúp người ta”. Sau bao nhọc nhằn, hai chuyến bay hồi hương công dân đã đưa được gần 500 lao động về nước, kể cả thi hài một người lao động tử vong.

Sản phẩm cá đánh bắt tự nhiên của ta sau gần ba năm đã được cấp phép tái xuất trở lại thị trường Saudi Arabia. Thương vụ cũng kết nối được gần 10 hợp đồng mua bán. Do không thể đón đoàn xúc tiến thương mại sang theo kế hoạch, ĐSQ đã nâng cấp và chuẩn bị đưa vào hoạt động Phòng giới thiệu sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam, đợt đầu với trên 50 mặt hàng đủ các chủng loại.

Công tác thông tin tuyên truyền cũng được coi trọng. Chúng tôi theo dõi sát và chuyển tin về nhà thông tin tình hình đại dịch của Saudi Arabia cùng các địa bàn kiêm nhiệm là Oman, Bahrain, Jordan và Yemen. Đại sứ ta đã xuất hiện trong một số trả lời phỏng vấn và bài viết trên các báo tiếng Anh và tiếng Arab của sở tại…

Nhiều sự kiện vẫn được thu xếp tổ chức chu đáo, trang trọng. ĐSQ ta là Cơ quan đại diện đầu tiên ở Riyadh tổ chức Quốc khánh bằng cách Đại sứ gửi thư cho các nơi giới thiệu ý nghĩa của Tổng khởi nghĩa Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, không quên kèm giới thiệu sản phẩm từ Việt Nam như cà phê Trung Nguyên, phồng tôm Sa Giang, hạt điều Bình Phước…, nhận được rất nhiều thư cảm ơn và được không ít sứ quán ở Riyadh học tập kinh nghiệm.

Dù không thể ra ngoài tập thể dục thể thao do sở tại cấm tụ tập đông người, sau giờ làm việc, anh chị em và cả các cháu nhỏ vẫn có thể tham gia các hoạt đồng rèn luyện thể chất. Mọi người nhất là các cháu nhỏ, sau một kỳ học chủ yếu là online, đang háo hức sắp được đi xem đua lạc đà do Bộ Ngoại giao bạn mời nhân dịp Năm mới!