Nâng cao sức khoẻ cho người di cư trong khu vực ASEAN

Đây là diễn đàn để các đại biểu thảo luận và tăng cường hợp tác giữa các quốc gia thành viên ASEAN nhằm nâng cao sức khỏe và thúc đẩy cuộc sống khỏe mạnh cho người di cư. Hội thảo cũng kêu gọi tăng cường tổng hòa các hoạt động hợp tác để cải thiện khả năng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người di cư, đặc biệt là người di cư xuyên biên giới.

Hội thảo được tổ chức dưới sự chủ trì của Bộ Y tế Việt Nam, phối hợp cùng các quốc gia thành viên ASEAN và sự hỗ trợ của Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) và Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

Khu vực ASEAN từ lâu đã là điểm xuất phát, điểm trung chuyển hoặc điểm đến của người di cư và gia đình của họ. Người di cư gốc châu Á có số lượng lớn (khoảng 106 triệu người), trong đó tổng số người di cư quốc tế cư trú ở châu Á là 60% (khoảng 80 triệu người).

Đông Nam Á là khu vực có số lượng người di cư quốc tế cao nhất ở châu Á, chỉ sau Ấn Độ và Trung Quốc. Trong 30 năm qua, tỉ lệ di cư quốc tế trong khu vực này gia tăng đáng kể và người di cư đa dạng về giới tính, độ tuổi, khả năng, khuynh hướng tình dục và sắc tộc, và di cư vì nhiều lý do khác nhau.

Trên thực tế, di cư đã tạo ra những gánh nặng phức tạp về an ninh y tế cho khu vực Đông Nam Á, trong đó có thể kể tới những rủi ro về bệnh truyền nhiễm, tổn thương và tai nạn nghề nghiệp, sức khỏe tâm thần, các bệnh không lây nhiễm (như tim mạch và tiểu đường), các vấn đề sức khỏe bà mẹ và trẻ em.

Các bệnh truyền nhiễm như HIV/AIDS, bệnh lao, bệnh sốt rét vẫn là những thách thức đối với các quốc gia thành viên ASEAN. Một số quốc gia trong khu vực ghi nhận tỉ lệ cao nhất về mắc bệnh lao, HIV và sốt rét. Philippines, Myanmar, Indonesia, Thái Lan và Việt Nam nằm trong nhóm 30 quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh lao cao nhất thế giới.

Hiện nay, ASEAN có sự không đồng nhất về cung cấp dịch vụ y tế. Chi phí y tế dao động từ mức thấp nhất (ở Brunei) đến cao nhất (ở Campuchia). Đạt được Bảo hiểm y tế toàn dân (UHC) là một mục tiêu đầy thách thức ngay cả cho các công dân của các quốc gia thành viên và càng khó khăn hơn đối với người di cư.

Các nghiên cứu gần đây của IOM thực hiện tại khu vực đã xác định những rào cản mà người di cư xuyên biên giới gặp phải khi tiếp cận các dịch vụ y tế, bao gồm: rào cản về ngôn ngữ, phân biệt đối xử, hạn chế về tài chính, thiếu bảo hiểm y tế xuyên biên giới và thiếu cơ chế chuyển tuyến xuyên quốc gia khi người di cư cần được chữa trị. Người di cư thậm chí dễ bị tổn thương hơn trong thời kỳ đại dịch do không được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ y tế và chăm sóc sức khỏe cần thiết, mà điều đó thể hiện rõ hơn cả khi chúng ta trải qua thời kỳ đại dịch Covid-19 vừa qua.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương, nhấn mạnh: “Hội thảo quốc tế về 'Di cư và sức khỏe người di cư ASEAN' là cơ hội tốt cho các quốc gia thành viên ASEAN cùng nhận diện thực trạng và xu hướng di cư trong khu vực và thế giới, cũng như tác động của nó đối với sự phát triển kinh tế-xã hội. Chúng ta cần chia sẻ các bài học kinh nghiệm, sáng kiến và các mô hình chính sách của khu vực nhằm tăng cường hợp tác giữa các nước ASEAN cũng như giữa ASEAN với các đối tác nhằm thúc đẩy và nâng cao sức khỏe của người di cư”.

Về phần mình, Trưởng phái đoàn IOM Park Mihyung hoan nghênh sự hợp tác giữa IOM và Bộ Y tế. Theo bà Park Mihyung, trong một thế giới năng động với nhu cầu di chuyển ngày càng cao của con người, sự hợp tác và quan hệ đối tác trong khu vực là những yếu tố quan trọng để nâng cao sức khỏe và cuộc sống khỏe mạnh cho người di cư. Những người di cư khỏe mạnh sẽ góp phần tạo dựng nên những cộng đồng khỏe mạnh.

“Tôi tự hào rằng IOM và các quốc gia thành viên ASEAN đang có bước phát triển tích cực trong việc thúc đẩy các chương trình hành động về sức khỏe của người di cư phù hợp với các mục tiêu của Thỏa thuận Toàn cầu về Di cư hợp pháp, an toàn và trật tự (GCM).

Đây là thỏa thuận liên chính phủ đầu tiên tập trung và xuyên suốt về vấn đề sức khỏe, trong đó có một số mục tiêu đề cập đến việc tiếp cận các dịch vụ y tế và chăm sóc sức khỏe. Thông qua việc thực hiện Thỏa thuận Toàn cầu về di cư, các mục tiêu phát triển bền vững và các Nghị quyết của Đại hội đồng Y tế thế giới, chúng ta có thể triển khai những hoạt động quan trọng để nâng cao sức khỏe của người di cư, thúc đẩy quan hệ đối tác liên ngành và phát triển các chính sách dựa trên cơ sở dữ liệu trong ASEAN”, bà Park Mihyung chia sẻ.

Căn cứ Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững, cụ thể là ở mục tiêu số 3 về bảo đảm cuộc sống lành mạnh và thúc đẩy hạnh phúc ở mọi lứa tuổi, và tại Nghị quyết số 70.15 về “Tăng cường sức khỏe của người di cư và người tị nạn” được Đại hội đồng Y tế thế giới thông qua vào tháng 5/2017, tất cả các nước thành viên phải bảo đảm người di cư được tham gia vào hệ thống chăm sóc y tế quốc gia, không có rào cản nào đối với việc người di cư tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng.

Sức khỏe của người di cư là một trong những ưu tiên về y tế của ASEAN theo Chương trình nghị sự về Phát triển Y tế của ASEAN sau năm 2015, cụ thể là trong Nhóm công tác Y tế số 3 của ASEAN (AHC3) về tăng cường hệ thống y tế và tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe.

Chương trình hoạt động của AHC3 có mục đích nâng cao năng lực và khả năng của hệ thống y tế nhằm cải thiện các dịch vụ cho người di cư, trong đó có người lao động di cư, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em.