| Mẫu GAZ-3344-20 góp phần gia tăng sức mạnh quân đội Nga khi chinh phục Bắc cực. (Nguồn: Top War) |
Nhằm phục vụ kế hoạch chinh phục và khai thác vùng Viễn Bắc đầy tiềm năng, cũng như các khu vực hiểm trở khác, quân đội Nga rất chú trọng vào việc nâng cấp các phương tiện vận chuyển mang tính cơ động cao trên mọi địa hình. Nổi bật trong đó bao gồm GAZ-3344-20 Aleut (phiên bản 2020) chuyên trị các vùng phủ tuyết và đầm lầy. Đến nay, phương tiện này đã đi vào sản xuất và được bàn giao cho các đơn vị chiến đấu trực thuộc hạm đội Phương Bắc.
Nhanh chóng "ghi điểm"
Dòng xe đầu kéo bánh xích này được Bộ Quốc phòng Nga phê duyệt trong chương trình phát triển quân sự “Korobochka”. Xe GAZ-3344-20 do xí nghiệp Zavolzhsky (ZZGT), đơn vị chuyên sản xuất xe đầu kéo bánh xích, phụ trách thiết kế và sản xuất từ năm 2017.
Dưới sự thẩm định gắt gao của quân đội, xe đầu kéo Aleut đạt được những yêu cầu về mặt kĩ thuật, cũng như hiệu quả hoạt động trong những điều kiện khắc nghiệt nhất như đầm lầy, băng tuyết, lội nước và cả cát lún. Vậy nên dòng xe này nhanh chóng nhận được những đánh giá tích cực từ giới chuyên môn, cũng như nhanh chóng được đề xuất đưa vào vận hành trong biên chế quân đội .
Hợp đồng đầu tiên về lắp ráp và cung cấp 5 chiếc GAZ-3344 Aleuts được kí kết vào đầu năm 2017. Không lâu sau, có nguồn tin rằng, Bộ Quốc phòng Nga đã mạnh tay sắm thêm 112 chiếc nữa bổ sung vào hệ thống khí tài quân sự sau khi nhận thấy nhiều hiệu quả vượt trội hơn so với các dòng xe vận chuyển còn lại. Lực lượng đầu tiên tiếp nhận những chiếc GAZ-3344 nguyên bản là lữ đoàn biệt kích tuần duyên 80 thuộc hạm đội phương Bắc, và ngay lập tức được đưa vào chạy thử nghiệm trong điều kiện giá tuyết.
Đến tháng 5/2018, GAZ-3344 chính thức tham gia cuộc diễu hành kỉ niệm chiến thắng Phát-xít ở thành phố Murmansk, gần đại bản doanh Hạm Đội Phương Bắc. Vào đầu năm 2020, truyền thông nước Nga đưa tin ZZGT đã chuyển giao thêm 4 chiếc GAZ-3344 cho lực lượng cảnh vệ đường sắt đóng tại Khakassia.
Thế mạnh của "quái vật" địa hình
Tháng 6/2020, xe vượt địa hình GAZ-3344-20 (phiên bản 2020) lần đầu tiên diễu hành trước sự chứng kiến người dân và du khách tại thành phố Ussuriysk, sau đó chuyển sang một đơn vị biệt kích đóng quân tại vùng Khabarovsk. GAZ-3344-20 vẫn giữ được những đặc tính kĩ thuật so với nguyên bản. Xe đạt chiều dài gần 10m, ngang khoảng 2,5m và chiều cao vượt mức 2,5m.
Cấu tạo gồm 2 cabin riêng biệt liên kết với nhau bằng hệ thống bánh xích, có khả năng hoạt động ở những địa hình hiểm trở để vận chuyển người và hàng hóa. Phần đầu kéo của xe chứa buồng lái, có khoang rộng chứa hàng, máy phát điện và một phần của các bộ phận truyền động. Thân tàu phía sau là ca-bin lớn có hệ thống bánh xích thiết kế tương tự cabin đầu. Các bánh xe kết nối bằng một khớp xoay linh hoạt để truyền động cho nhau trong cùng một băng chuyền. Một hệ thống thông tin liên lạc nội bộ lắp đặt để giao tiếp giữa các cabin.
Vì mục đích sử dụng trong việc vận chuyển người và hàng hóa nên xe không được bọc thép bảo vệ. Hơn nữa kích thước xe địa hình không khác các loại xe đầu kéo và ô tô quân sự khác nên sẽ không gặp trở ngại trong việc lựa chọn tuyến đường phù hợp với xe.
| Thế mạnh của dòng xe đầu kéo này là khả năng hoạt động trong các điều kiện hiểm trở. (Nguồn: Top War) |
Phiên bản mới được trang bị động cơ diesel tăng áp YaMZ 53402-10 với công suất 189 mã lực. Mặc dù sử dụng đầu máy dầu Cummins ISB4.5E3 của Mỹ nhưng được sửa đổi phù hợp với các chi tiết thiết kế của Nga, vậy nên phiên bản này ước tính tiêu hao khoảng 50 lít dầu nếu chạy trên 100km trên đường cứng.
Cả hai cabin phía sau đều được trang bị hệ thống máy sưởi tự động Webasto, đạt hiệu quả vận hành trong điều kiện khí hậu lạnh giá và tránh bị đóng băng động cơ nhiệt độ giảm sâu đến -50 độ C. Phần dưới của từng cabin có sáu bánh xe bọc cao su tách rời, kèm với hệ thống treo thanh xoắn đàn hồi mỗi bên làm tăng sự ổn định trong khi chạy trên nền tuyết.
Ngoài ra, phiên bản này còn được tranh bị rãnh cao su rộng giúp tăng độ bám và giúp xe đầm hơn khi di chuyển. Bên cạnh đó, các mắt xích “chân vịt” trên băng chuyền phân bố đều nhau nên Aleut có thể di chuyển trên nền đất yếu và cả trên đường trải nhựa.
Phương tiện đa năng ở vùng Viễn Bắc
Trên thực tế, GAZ-3344-20 Aleut chứng minh nó không chỉ là phương tiện được thiết kế riêng để phục vụ trong những điều kiện đặc biệt, mà còn thay thế cho các xe vận tải truyền thống của quân đội với nhiều vai trò khác nhau. Aleut có thể được sử dụng làm phương tiện vận tải vừa làm bệ đỡ cho các thiết bị quân sự như pháo kích, tên lửa. Ở vai trò vận tải, cabin phía trước có thể chở tối đa 5 người hoặc 500kg hàng hóa. Cốp sau được làm theo dạng xe thùng với sức tải lên đến hơn 2 tấn, hoặc chở tối đa 15 người. Có thể kéo một rơ-moóc nặng đến 3 tấn và tùy biến vai trò theo từng nhiệm vụ riêng biệt.
Các khoang xe có không gian đủ rộng thể lắp đặt các thiết bị đặc biệt khác. Vì vậy, quân đội Nga đã chuyển đổi một số xe thành trạm cứu thương dã chiến. Chúng có khả năng vận chuyển bệnh nhân nằm bất động trên cáng, kèm một số thiết bị y tế.
GAZ-3344-20 Aleut ra đời là thành quả tiến bộ giúp gia tăng sức mạnh của Hạm đội phương Bắc trong chiến lược khai phá Bắc Cực, nơi được coi là có tiềm năng khoáng sản và trữ lượng dầu mỏ rất lớn. Bên cạnh đó, với những lợi thế khả năng chuyên chở và chinh phục mọi địa hình, xe đầu kéo Aleut góp phần kết nối và tiếp tế cho các phân khu ở vùng sâu, vùng xa khi mạng lưới đường xá còn hạn chế, hoặc các đơn vị khác hoạt động trong điều kiện không kém phần khắc nghiệt.
Trên thực tế, ngoài việc phát triển với vai trò vận chuyển, thích nghi với khí hậu khắc nghiệt và cảnh quan phức tạp, GAZ-3344-20 Aleut hứa hẹn sẽ là bước đệm để phát triển những mẫu khí tài quân sự đột phá trong tương lai.