| Vận chuyển dầu thô Nga. (Nguồn: Financial Times) |
Theo báo Tầm Nhìn (vzglyad.ru) của Nga, các nhà khai thác dầu mỏ của đất nước này sẽ làm điều mà họ mong đợi từ lâu: Giảm sản lượng "vàng đen". Điều này sẽ có tác động gì đối với thị trường dầu mỏ thế giới và ngân sách của Nga?
Giá dầu đã tăng 2,5 USD/thùng sau khi có thông tin rằng, Nga sẽ cắt giảm sản lượng 500.000 thùng trong tháng Ba. Năm ngoái, sản lượng dầu ở Nga, trái với nhiều dự báo, đã tăng 2% - lên mức 535 triệu tấn, tương đương 10,7 triệu thùng/ngày.
Tuy nhiên, hàng loạt các biện pháp trừng phạt mới của phương Tây đang buộc Nga phải có biện pháp đối phó.
Nga mạnh tay giảm sản lượng dầu
Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak khẳng định: "Chúng tôi sẽ không bán dầu cho những người trực tiếp hoặc gián tiếp tuân thủ nguyên tắc 'giá trần' của phương Tây. Liên quan vấn đề này, Nga sẽ tự nguyện giảm 500.000 thùng/ngày vào tháng 3 tới. Điều này sẽ góp phần khôi phục quan hệ thị trường”.
Ông Novak cũng cho biết thêm, khi đưa ra các quyết định tiếp theo, Moscow sẽ hành động dựa trên tình hình thị trường mới xuất hiện.
Theo đó, vào tháng 3, Nga có thể giảm sản lượng dầu xuống mức 9,3-9,4 triệu thùng/ngày. Trong tháng 1 và tháng 2/2022, sản lượng dầu dự kiến ở mức 9,8-9,9 triệu thùng/ngày.
Kể từ ngày 5/12, Liên minh châu Âu (EU) đã cấm các dịch vụ môi giới, tài chính và bảo hiểm hàng hải do phương Tây cung cấp dịch vụ cho các chuyến tàu chở dầu của Nga bằng đường biển nếu mức giá giao dịch trên 60 USD/thùng.
Tiếp đó, ngày 5/2, EU cũng đã áp đặt lệnh cấm mua các sản phẩm dầu mỏ tinh chế của Nga và áp đặt mức giá trần đối với các sản phẩm này.
Điều này sẽ có ảnh hưởng gì đến thị trường dầu mỏ toàn cầu?
Theo ông Ronald Smith, nhà phân tích cao cấp tại công ty tư vấn đầu tư BCS World of Investments, việc giảm sản lượng 500.000 thùng/ngày có ý nghĩa quan trọng đối với sự cân bằng cung và cầu toàn cầu, điều này sẽ làm tăng giá dầu thế giới, chẳng hạn như 3-5 USD/thùng.
Tuy nhiên, có những yếu tố có thể bù đắp cho sự cắt giảm sản lượng này.
Nhà phân tích hàng đầu tại công ty dịch vụ tài chính Freedom Finance Global Natalia Michalkova nhận định: “Trước đây, Tổ chức các Nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) thường giảm sản lượng dầu 400.000-500.000 thùng mỗi ngày để đạt được sự cân bằng cung cầu trên thị trường dầu mỏ, Saudi Arabia thường đảm nhận vai trò 'chịu tải' chính.
Tuy nhiên, đây là trước khi cuộc cách mạng dầu đá phiến của Mỹ xảy ra. Và ngày nay, việc cắt giảm 500.000 thùng/ngày có thể nhanh chóng được bù đắp bằng sự gia tăng sản lượng dầu của Mỹ. Do đó, có thể giá dầu sẽ duy trì trong biên độ hiện tại là 80-90 USD/thùng, ngày cả khi Nga cắt giảm sản lượng”.
Còn ông Artem Deev, trưởng phòng phân tích tại công ty phân tích thị trường Amarkets thì nhận định: “Rất có thể, mức tăng giá dầu hiện tại lên 86 USD/thùng là giới hạn. Lý do là sự suy giảm của nền kinh tế toàn cầu và khả năng xảy ra suy thoái kinh tế toàn cầu”.
Dù vậy, vẫn có những yếu tố có thể làm tăng giá dầu. Điều này đòi hỏi sự gia tăng nhu cầu - có thể từ phía Trung Quốc và Ấn Độ.
Chuyên gia Michalkova không loại trừ nếu nhu cầu tăng thêm 500.000-600.000 thùng/ngày thì giá dầu có thể quay trở lại mức 100 USD/thùng và thậm chí còn tăng cao hơn.
Nga hưởng lợi?
Những lo ngại trên thị trường có thể có lợi cho Nga.
Chuyên gia Smith cho biết: “Theo thời gian, thị trường có thể coi động thái của chính phủ Nga như một gợi ý rằng sản lượng còn có thể bị cắt giảm hơn nữa và do đó phần bù rủi ro có thể được thể hiện vào giá dầu thế giới”.
Ngoài ra, ông Smith nói thêm rằng, sự giảm giá của dầu Urals thậm chí có thể chậm lại do nguồn cung dầu của Nga trên thị trường cho những người có thể và muốn mua nó giảm. Ngoài ra, có khả năng nhu cầu vận chuyển sẽ giảm và điều này làm giảm chi phí bảo hiểm cao mà các hãng vận tải hiện đang yêu cầu.
Chuyên gia Deev thì lưu ý: “Điều này sẽ tạo ra một tình huống mà ít nhất, sẽ không có lợi cho khách hàng khi mặc cả với Nga. Người mua sẽ tiếp tục yêu cầu giảm giá từ các công ty của Nga và dầu Urals sẽ vẫn được cung cấp. Nhưng có lẽ, theo thời gian, mức chiết khấu sẽ ngày càng nhỏ hơn”.
Ông Deev đánh giá tác động đối với các nhà khai thác dầu mỏ của Nga từ trung tính đến tích cực.
Vị chuyên gia này nói: “Nếu tác động về giá đúng như chúng ta mong đợi, thì việc cắt giảm 5% sản lượng có thể sẽ được bù đắp hoàn toàn hoặc nhiều hơn bằng việc tăng giá thực tế cho các công ty dầu mỏ của Nga và thậm chí doanh thu thuế có thể tăng lên.
Luật thuế của Nga được thiết lập theo cách sao cho doanh thu từ thuế có xu hướng nhạy cảm hơn với những thay đổi về giá hơn là những thay đổi về số lượng”.
Nhưng có một rủi ro là giá dầu thế giới sẽ không tăng trong năm nay và điều này sẽ ảnh hưởng đến tình hình ngân sách nhà nước của Nga.
Chuyên gia Milchakova dự đoán: “Doanh thu từ dầu khí có thể thấp hơn khoảng 1.000 tỷ Ruble (13,68 tỷ USD) so với kế hoạch 9.000 tỷ Ruble, nếu chỉ khối lượng sản xuất dầu giảm và giá vẫn ở mức hiện tại.
Nếu chúng ta đặt giả thuyết rằng, thị trường sẽ không thiếu dầu và giá theo đó sẽ giảm xuống dưới 60 USD/thùng, thì Nga sẽ nhận được ít doanh thu từ dầu khí hơn mức 1.500-2.000 tỷ Ruble, trong khi thâm hụt ngân sách sẽ vượt quá 2.900 tỷ Ruble theo kế hoạch đã đặt ra”.
Theo bà Milchakova, Nga sẽ có thể vô hiệu hóa hậu quả của các lệnh cấm vận và “giá trần” đối với dầu mỏ của Nga chỉ trong năm 2024-2025. Điều đó có nghĩa là việc định hướng lại hoàn toàn các hướng xuất khẩu sẽ mất một hoặc hai năm nữa.
Vị chuyên gia này kết luận, chỉ sau đó mới có thể chắc chắn rằng Nga đã tìm được những khách hàng tiêu thụ hydrocarbon ổn định mới của mình.