Nghệ sĩ Trang Trịnh: Hạnh phúc cần được sẻ chia

Quãng thời gian học tập và làm việc tại Anh đã mang lại cho chị những kinh nghiệm gì cho con đường nghệ thuật hiện tại?

Nước Anh có một điểm rất hay là thường xuyên có các nghệ sĩ thế giới đến hoạt động và biểu diễn với môi trường hết sức mở. Trong thời gian ở Anh, tôi có cơ hội làm việc với nhiều nghệ sĩ mà ngoài biểu diễn, họ còn làm giáo dục, soạn chương trình cho các hãng truyền thông, tổ chức hội thảo, viết sách… Có thể nói, môi trường âm nhạc ở Anh đã tạo cơ hội cho nghệ sĩ có “cái kiềng ba chân”: giáo dục phổ cập âm nhạc, hoạt động biểu diễn và nghiên cứu chuyên sâu về âm nhạc.

Ngoài ra, ở trường học của tôi còn có những môn học giúp mang âm nhạc đến với cộng đồng và đã ảnh hưởng rất lớn đến con đường đi của tôi hiện nay.

Điều đặc biệt nữa là nước Anh luôn chú trọng phát triển âm nhạc gắn liền với xã hội. Tôi đã tận mắt chứng kiến mô hình dạy âm nhạc cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn. Tại đây, trẻ em ở các tầng lớp yếu thế, khó hòa nhập với xã hội được dạy miễn phí âm nhạc và được tặng nhạc cụ. Âm nhạc đã mang đến tiếng nói cho những cộng đồng đó và làm tôi hết sức cảm động.

Đây chắc hẳn là lý do khiến chị quay về Việt Nam và thực hiện dự án Miracle Choir – Dàn hợp xướng kỳ diệu?

Tôi đã nhìn thấy sự thay đổi xã hội ở Anh qua cách họ truyền đạt âm nhạc. Ngay ở một nước tiên tiến như vậy, họ vẫn coi trọng và chú ý đến những người thiệt thòi trong xã hội.

Ai đó từng nói rằng, một xã hội văn minh đến đâu cần nhìn vào cách họ đối xử với những người yếu thế như thế nào. Tôi luôn muốn được làm việc cùng trẻ em và bằng cách nào đó đóng góp cho xã hội. Tôi rất yêu đất nước mình và nhận thấy có nhiều cơ hội, thời điểm phù hợp để thực hiện những dự định tại Việt Nam.

Mang một mô hình âm nhạc hoàn toàn mới về Việt Nam, chị có gặp khó khăn gì?

Dự án này được khởi đầu từ tháng 8/2013. Giai đoạn đầu, rất nhiều bạn sinh viên tình nguyện ở Hà Nội đã giúp chúng tôi đến với các trung tâm, làng trẻ em SOS để gặp gỡ, trò chuyện với các em. Chúng tôi đã thuyết phục được 17 em trong độ tuổi từ 6-13 tuổi tham gia. Vào Chủ nhật hàng tuần luôn có một chuyến xe bus đi đến nơi đón các em tới địa điểm học.

Cho đến nay, nguồn kinh phí hoạt động của dự án chủ yếu là từ cộng đồng. Nhiều em được cá nhân hoặc gia đình nhận đỡ đầu, nhiều tổ chức cũng hỗ trợ kinh phí, các tình nguyện viên rất năng động tìm cách giúp các em về sách học, trang phục biểu diễn…

Có lẽ khó khăn lớn nhất là ở tư tưởng và niềm tin. Khi về Việt Nam, tôi từng tự hỏi tại sao mình quyết định hoạt động xã hội, công việc này sẽ mang lại điều gì? Ngoài ra, cách nhìn nhận về tầm quan trọng của âm nhạc ở Việt Nam chưa cao, chúng ta vẫn quen nghĩ đó là một môn phụ với những giá trị chưa được nhận thấy rõ. Vì vậy, tôi cần có niềm tin để vượt qua ý niệm này và tôi tin vào ý nghĩa nhân văn, cái đẹp trong âm nhạc.

Ở Anh từng có một nghiên cứu về nghề nghiệp trong tương lai và thông số họ đưa ra khá bất ngờ là có tới 80% nghề nghiệp trong số đó vẫn chưa tồn tại. Câu hỏi họ đặt ra là bạn phải giáo dục cho một đứa trẻ thế nào để hiểu được 80% số nghề nghiệp trong tương lai đó? Cuối cùng câu trả lời của họ là cần học các bộ môn nghệ thuật như hội họa, kịch, âm nhạc… bởi nó góp phần giáo dục tính sáng tạo cho trẻ em - một tố chất rất cần cho nghề nghiệp trong tương lai.

Theo chị, đâu là điều ý nghĩa nhất mà chị đã mang lại cho các em nhỏ?

Ngoài học hát (sắp tới là học chơi nhạc cụ) và được biểu diễn ở nhiều nơi, các bé học được cách cố gắng để sống tốt hơn mỗi ngày. Âm nhạc cũng rất cần trật tự nếu không chỉ là “noise” (tiếng ồn). Âm nhạc càng đẹp càng có trật tự lớn và các bé học được tính kỷ luật đó qua việc cùng hợp xướng.

Đặc biệt, khi đứng trên sân khấu, các em thấy được sự trông đợi của người xem, giúp tạo nên sự tự tin, có thể nhận ra giá trị của mình. Tôi luôn nói với các em, chúng ta đứng trên sân khấu chỉ có người chuyên nghiệp và người không chuyên, người cố gắng và người chưa cố gắng hết sức, chứ không hề có người giàu hay người nghèo, người có cha mẹ hay không có cha mẹ.

Công việc bận rộn của một nghệ sĩ thành công có ảnh hưởng đến hoạt động xã hội nhiều tâm huyết của chị không?

Bản thân tôi có rất nhiều công việc phải làm như luyện tập thường xuyên từ 4-6 tiếng mỗi ngày. Một năm tôi luôn dành khoảng hai tháng đi tu nghiệp và biểu diễn ở Anh, Mỹ, Hong Kong, Hàn Quốc... Sắp tới, tôi cũng dự định tổ chức một khóa học dành cho người lớn giúp họ cảm thụ về âm nhạc cổ điển.

Với nhịp sống gấp gáp hiện nay, việc hòa nhập nhạc cổ điển với cuộc sống là việc làm khó khăn, đòi hỏi sự kiên trì của các nghệ sĩ. Tuy nhiên, ở Việt Nam, nhạc cổ điển cũng luôn có những lớp khán giả riêng và đây là thời điểm các nghệ sĩ cổ điển cần phải nỗ lực để đưa âm nhạc đến gần hơn với khán giả.

May mắn với tôi là có được người bạn đời là nghệ sĩ opera. Điểm chung giữa chúng tôi là đều yêu cái đẹp, có suy nghĩ nghệ thuật cần phải gắn liền với cuộc sống. Vì vậy, chúng tôi có nhiều cơ hội biểu diễn cùng nhau và tìm thấy niềm vui thực sự ở dự án “Dàn hợp xướng kỳ diệu” này.

Là nghệ sĩ biểu diễn nhiều nơi, có công việc ở Hàn Quốc, Italy, nhưng anh vẫn dành thời gian lớn ở Việt Nam với công việc chỉ huy hai dàn hợp xướng của trẻ em thiệt thòi và dàn hợp xướng phụ nữ Hàn Quốc tại Việt Nam (khoảng 40, 50 người). Năm ngoái, ở Luala Concert Thu Đông, anh cũng đã mang dàn hợp xướng này đến hát cho người dân Việt Nam nghe.

Cảm giác làm dâu Hàn Quốc như thế nào?

Tôi nghĩ, sự khác biệt về văn hóa làm cho mình hiểu hơn về văn hóa của mình cũng như của người bạn đời hơn. Tôi thấy văn hóa hai nước cũng khá tương đồng, tuy nhiên có nhiều lễ nghi truyền thống Hàn Quốc mà tôi phải học một cách nghiêm túc. Tôi cũng đang học tiếng Hàn Quốc để có thể giao tiếp với gia đình chồng được thuận lợi hơn May mắn là mẹ chồng tôi tính tình rất cởi mở. Gia đình chúng tôi thường thu xếp thời gian để có thể đi du lịch cùng nhau và đoàn tụ vào những ngày lễ lớn như Trung thu và Năm Mới.

Còn ước mơ của chị?

Tôi mong muốn dự án “Dàn hợp xướng kỳ diệu” sẽ ngày càng phát triển hơn và gắn bó lâu dài với nó.

Có một hình tượng nghệ sĩ mà tôi rất ngưỡng mộ, đó là nghệ sĩ, nhạc trưởng người Mỹ Leonard Berstein - ông vừa là nghệ sĩ biểu diễn tuyệt vời, vừa là người tạo ra các chương trình giảng dạy, người viết sách và hoạt động xã hội. Tôi đang cố gắng xây dựng cho mình một hình ảnh nghệ sĩ như vậy để âm nhạc đến gần hơn với cuộc sống.