Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tới Diễn đàn Kinh tế Thế giới Davos 2018 nhằm thuyết phục và lôi kéo các nhà đầu tư cùng giới lãnh đạo doanh nghiệp với việc nhấn mạnh rằng “nước Mỹ trước tiên không phải là nước Mỹ đơn độc”. Tuy nhiên, Bắc Kinh, chứ không phải Washington, mới là nhân tố thu hút được nhiều sự chú ý tại Davos.
"Một WTO mới" của thế giới
Trong sự kiện lần này, Tổng thống Brazil Michel Temer đã hoan nghênh đề xuất đáng ngạc nhiên được Bắc Kinh đưa ra nhằm kêu gọi các nước Mỹ Latin hợp tác chặt chẽ với sáng kiến “Vành đai và Con đường”, dự án quy mô giúp Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng về mặt kinh tế và ngoại giao.
Ở một địa điểm khác, một nhà ngoại giao cấp cao của Trung Quốc đã giúp giới thiệu Thủ tướng Pakistan Shahid Khaqan Abbasi trong cuộc gặp với nhiều lãnh đạo doanh nghiệp và giới truyền thông. Thủ tướng Abbasi đã dùng bài phát biểu này để ca ngợi các khoản đầu tư ngày càng nhân rộng từ Trung Quốc tại đất nước mình, trong đó có các dự án xây dựng các nhà máy điện và một cảng biển lớn.
| Ủy viên Bộ Chính trị Trung Quốc Lưu Hạc đã có bài phát biểu thu hút nhiều sự chú ý tại Davos 2018. (Nguồn: EPA) |
Một trong những bài phát biểu thu hút khán giả nhất tại Davos lần này là của ông Lưu Hạc, Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc, người thúc đẩy sáng kiến “Vành đai và Con đường”. Những đại biểu có mặt tại đây cho rằng sáng kiến của Trung Quốc bắt đầu thể hiện khả năng cạnh tranh với các thể chế quốc tế truyền thống, có hệ thống bài bản hơn do Mỹ dẫn đầu. Joe Kaeser, Tổng Giám đốc Siemens, một doanh nghiệp hàng đầu tại Đức, bình luận: “Vành đai và Con đường của Trung Quốc sẽ trở thành một Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) mới, dù người ta có thích hay không”.
Song song với các sự kiện tại Davos, Trung Quốc cũng đang nỗ lực mở rộng tham vọng của mình trong sáng kiến “Vành đai và Con đường”. Tại cuộc gặp cấp cao với Ngoại trưởng các nước Mỹ Latin và vùng Caribbean ở Santiago (Chile), Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã kêu gọi các quốc gia khu vực hợp tác chặt chẽ cùng Trung Quốc, dù vẫn tránh trực tiếp đề nghị họ tham gia vào sáng kiến này.
Tại Davos, Tổng thống Brazil Temer cho biết, ông không lo ngại về ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc tại Nam Mỹ. Bắc Kinh đang đẩy mạnh đầu tư tại Brazil và tích cực cho những nước như Venezuela hay Ecuador vay nhiều khoản nợ khổng lồ.
Thực tế, Venezuela không đủ khả năng chi trả các khoản nợ này cho nhiều chủ nợ như Moscow hay Bắc Kinh. Nhà lãnh đạo Brazil cho rằng các khoản nợ trên nên được xem là vấn đề tài chính chứ không phải địa chính trị. Ông nhấn mạnh: “Điều mà họ (Trung Quốc) lo ngại là các khoản nợ họ cho Venezuela vay, họ muốn được trả nợ… Thực ra vấn đề này đã được giải thích cụ thể trong các cuộc gặp với chúng tôi”.
Tổng thống Temer cũng nói rằng ông không lo ngại về những lợi ích mà Trung Quốc có được từ cổ phần họ sở hữu trong ngành điện lực và nhiều ngành công nghiệp khác của Brazil bởi “Mỹ cũng đầu tư tại Brazil”.
Còn đó hoài nghi
Trong khi đó, nhiều nhà lãnh đạo dường như đã cố cạnh tranh với nhau để kêu gọi hợp tác sâu sắc hơn với Trung Quốc.
Thủ tướng Pakistan Shahid Khaqan Abbasi phủ nhận những tranh cãi đang diễn ra trong nước về việc liệu nhiều dự án cơ sở hạ tầng của Trung Quốc có khiến Pakistan phải đánh đổi bằng chủ quyền, hay các tổn hại về môi trường và nguy cơ tài chính hay không. Ông phát biểu trong cuộc gặp với giới lãnh đạo doanh nghiệp và các hãng truyền thông: “Không có thách thức lớn nào mà chúng tôi không thể giải quyết và các vấn đề liên quan đến chủ quyền đều rất rõ ràng… Cho đến nay, tôi có thể khẳng định rằng chúng tôi đều đảm bảo thắng lợi trong cả hai vấn đề". Hai vấn đề mà ông Abbasi nhắc tới là quan ngại tài chính và môi trường đến từ sáng kiến “Vành đai và Con đường”.
| Thủ tướng Shahid Khaqan Abbasi khẳng định Pakistan sẽ tiếp tục hợp tác với Trung Quốc. (Nguồn: Reuters) |
Trong khi đó, giới chức Trung Quốc coi Davos là cơ hội khác để bày tỏ lập trường phản đối chủ nghĩa bảo hộ, một động thái mà giới phân tích xem là nỗ lực tận dụng cơ hội khi thế giới lo ngại về Chính quyền Tổng thống Trump cũng như việc Washington cảnh bảo sẽ theo đuổi một chính sách thương mại cứng rắn hơn.
Tuy nhiên, các tuyên bố hùng hồn của Bắc Kinh thực tế lại diễn ra khi Trung Quốc đang tăng thuế áp vào nhiều sản phẩm, trong đó có các mặt hàng giày dép và xe ôtô. Mức thuế nhập khẩu trung bình của Trung Quốc thực tế cũng gấp 3 lần mức thuế của Mỹ và gấp đôi mức thuế của Liên minh châu Âu (EU).
Dù vậy, Trung Quốc cũng miễn thuế cho nhiều sản phẩm nguyên liệu thô mà nước này chỉ có thể sản xuất giới hạn, chẳng hạn như sắt. Lập trường của Trung Quốc được nhiều nước đặc biệt hoan nghênh, trong đó có Chile - quốc gia chủ yếu xuất khẩu các nguyên liệu thô. Ngoại trưởng Chile Heraldo Muñoz nói: “Xét trên khía cạnh này chúng tôi thấy (Trung Quốc) có một sự khác biệt lớn so với Mỹ”, đồng thời hoan nghênh “tầm nhìn cởi mở và thái độ phản đối bảo hộ” của Bắc Kinh.