| Nguồn vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế khá lớn là điều kiện rất thuận lợi để phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam. (Nguồn: Thanh niên) |
Tỷ lệ huy động vốn qua thị trường chứng khoán còn thấp
Theo TS. Nguyễn Tú Anh, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp Ban Kinh tế Trung ương, thị trường chứng khoán Việt Nam đến nay đã có sự phát triển vượt bậc so với những năm đầu mở cửa. Tính đến cuối năm 2020, quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt 5.294.000 tỷ đồng, tăng 20,8% so với cuối năm 2019, tương đương 84,1% GDP năm 2020.
Thị trường chứng khoán đã chứng minh là kênh huy động vốn trung và dài hạn của nền kinh tế, khi năm 2020 đã huy động hơn 350.000 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ, tăng 63% so năm 2019. Tuy nhiên, ông Tú Anh cho rằng, tỷ lệ huy động vốn qua thị trường chứng khoán còn rất thấp.
“Mức độ đa dạng hóa của hàng hóa trên thị trường còn kém làm cho mức biến động trên thị trường cao. Ví dụ, khi một nhóm ngành gặp khó khăn, nhà đầu tư bán chứng khoán của ngành đó nhưng lựa chọn đầu tư vào các ngành khác là ít dẫn đến mức giá thị trường có xu hướng giảm chỉ vì một vài ngành giảm. Các chức năng tự ổn định (các thị trường phái sinh) của thị trường mới phát triển chưa đủ để giảm thiểu các biến động của thị trường”, TS. Nguyễn Tú Anh chỉ rõ.
Theo nhiều chuyên gia kinh tế, hiện nay, nguồn vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế khá lớn, lãi suất huy động của ngân hàng giảm, lãi suất trái phiếu chính phủ giảm sâu là điều kiện rất thuận lợi để phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam trong bối cảnh mới. Tuy nhiên, do quá trình phục hồi của nền kinh tế còn nhiều yếu tố bất định, do đó lực đẩy trên thị trường vẫn còn yếu.
Ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệ (Bộ Tài chính) nhận định, phát triển thị trường vốn sẽ góp phần thúc đẩy các doanh nghiệp nhà nước sớm hoàn thành quy trình quản trị công ty minh bạch, rõ ràng, đặc biệt là các công ty đại chúng có vốn nhà nước; qua đó thúc đẩy tăng khối lượng giao dịch trên thị trường, tăng tính thanh khoản cho cổ đông nhà nước.
Đây là vấn đề tồn tại kéo dài nhiều năm tại đa số các doanh nghiệp nhà nước, là nguyên nhân của tình trạng kém hiệu quả trong quản lý, sử dụng vốn nhà nước vào đầu tư, sản xuất kinh doanh.
Phát triển thị trường vốn cũng sẽ thúc đẩy các doanh nghiệp nhà nước tham gia huy động vốn theo hướng giảm tỷ trọng vay tín dụng thương mại, giảm áp lực tăng giá phí trong nước; đa dạng các hình thức huy động bổ sung vốn.
“Dư địa phát triển thị trường vốn-chứng khoán Việt Nam còn rất lớn, nhất là cung hàng hóa từ cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước. Giai đoạn 2016-2020, với tinh thần quyết liệt, đã nâng lên 11% vốn Nhà nước được chuyển ra thị trường, dư địa còn 89%, ở khía cạnh cổ phần hóa, tái cấu trúc là không thành công, nhưng về mặt thị trường thì vẫn còn dư địa 89% vốn Nhà nước cung cấp cho thị trường chứng khoán, để tăng cường thêm doanh nghiệp niêm yết và mở rộng sản phẩm, ngành hàng cho thị trường”, ông Đặng Quyết Tiến nhấn mạnh.
| Vốn hóa thị trường cổ phiếu (nghìn tỷ đồng). (Nguồn: VOV) |
Cần nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam
Theo bà Tạ Thanh Bình, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, 20 năm qua, thị trường chứng khoán Việt Nam có những bước phát triển lớn, phát huy vai trò là kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho nền kinh tế. Tuy nhiên, còn cần nhiều nỗ lực để đạt được những mục tiêu phát triển thị trường chứng khoán tới đây.
“Việc nâng hạng thị trường chứng khoán không phải là câu chuyện và nỗ lực của riêng ngành chứng khoán hay cơ quan quản lý thị trường chứng khoán. Động lực nâng hạng thị trường, chính là các doanh nghiệp đại chúng. Chỉ khi doanh nghiệp minh bạch, tuân thủ kỷ luật công bố thông tin; quen và thực thi chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS), phát triển bền vững, sẽ là hạt nhân để phát triển nội lực thị trường chứng khoán, là cái gốc của nâng hạng”, bà Tạ Thanh Bình nêu ý kiến.
TS Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, cơ hội phát triển cân bằng thị trường vốn Việt Nam là rất lớn. Bởi chúng ta có khung pháp lý ngày càng hoàn hiện; nền tảng kinh tế vĩ mô vững chắc, triển vọng phục hồi và phát triển khá tốt. Quy mô thị trường, lượng giao dịch ngày càng lớn. Bên cạnh đó, thu nhập tăng nhanh cùng với việc ngày càng có nhiều nhà đầu tư quan tâm tới thị trường chứng khoán dẫn đến dòng vốn từ cá nhân đi vào thị trường nhiều hơn, dòng tiền rẻ vẫn còn.
Tuy nhiên, TS Cấn Văn Lực lưu ý, kỷ nguyên mới đòi hỏi những nỗ lực nâng tầm quản trị doanh nghiệp, tính chuyên nghiệp của cộng đồng nhà đầu tư và khả năng điều hành thị trường của cơ quan quản lý: “Con người và công nghệ là 2 đột phá cho sự phát triển tới đây trên thị trường vốn Việt Nam. Ngoài ra, tính minh bạch, chuyên nghiệp phải được coi là kim chỉ nam của thị trường vốn”.
Theo khuyến cáo của các chuyên gia kinh tế, trong giai đoạn tới, thị trường chứng khoán cần tiếp tục tập trung các giải pháp nhằm mục tiêu chính là phát triển thị trường chứng khoán theo chiều sâu, nâng cao sức chịu đựng của thị trường trước các yếu tố bên ngoài để tiếp tục thu hút dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và tạo niềm tin cho các nhà đầu tư trong nước.
Trước mắt, cần tập trung các giải pháp nhằm mục tiêu chính là ổn định tâm lý của nhà đầu tư, theo dõi sát các biến động về dòng vốn của nhà đầu tư nước ngoài để có những giải pháp, chính sách kịp thời, phù hợp.
Đồng thời, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước cần có các giải pháp mạnh mẽ thúc đẩy các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán để đa dạng hóa nguồn cung và ngành nghề trên thị trường, đồng thời giảm áp lực huy động vốn qua kênh ngân hàng.
Đẩy mạnh việc triển khai các giải pháp nâng hạng thị trường chứng khoán từ thị trường cận biên (frontier market) lên thị trường mới nổi (emerging market) theo đánh giá của MSCI và FTSE. Song song với đó, cần đảm bảo an toàn, ổn định hệ thống giao dịch, đưa hệ thống công nghệ thông tin mới vào hoạt động đồng bộ…