| Một nữ sinh may mắn không thuộc vào số hơn 300 nữ sinh trường học ở thị trấn Jangebe, bang Zamfara, Nigeria bị bắt cóc vào ngày 26/2. (Nguồn: Ap) |
Chuyện thường ngày... đáng sợ
Ngày 26/2, người phát ngôn của Thống đốc bang Zamfara, miền Tây Bắc Nigeria xác nhận thông tin hàng trăm học sinh tại một trường học ở thị trấn Jangebe, bang Zamfara đã bị bắt cóc.
Hãng tin AFP (Pháp) dẫn nguồn tin từ giáo viên tại trường cho biết, đây là một vụ bắt cóc tập thể, hơn 300 nữ sinh đã mất tích. Một nhóm tay súng đã đột kích trường học, dồn hàng trăm nữ sinh lên nhiều xe tải rồi tẩu thoát. Trước đó, đoàn xe của phiến quân đã tiến công một chốt quân sự, khiến một số binh sĩ bị thương.
Đáng chú ý, đây là vụ bắt cóc thứ ba xảy ra ở miền Bắc Nigeria chỉ trong vòng hơn 1 tuần qua.
Vào ngày 14/2, các tay súng đã bắt cóc 58 hành khách trên một xe bus đang trên đường từ thị trấn Kontagora tới Minna ở phía Tây Bắc. Những trẻ nhỏ trên xe đã được trả tự do sau khi những kẻ bắt cóc nhận được tiền chuộc.
Tiếp đó, ngày 19/2, các tay súng được cho là thuộc một băng nhóm tội phạm đã bắt cóc hàng trăm nam sinh cùng một số giáo viên tại ký túc xá của trường cao đẳng ở thị trấn Kagara, bang Niger.
Theo hãng tin BBC (Anh), các tay súng mặc quân phục giả làm binh sĩ chính phủ đã tiến vào ngôi trường nói trên, đưa các sinh viên vào một khu rừng gần đó. Truyền thông Nigeria cho biết, lực lượng an ninh đã phát hiện ra khu vực mà các đối tượng bắt cóc đưa sinh viên tới và lần theo dấu vết.
Năm 2020, trong một vụ bắt cóc khác diễn ra vào ngày 11/12, phiến quân Boko Haram đã thực hiện một vụ tiến công vào Trường trung học Khoa học thuộc chính phủ (GSSS) tại Kankara, bang Katsina phía Tây Bắc Nigeria bắt cóc ít nhất 333 học sinh.
Phải đến gần 1 tuần sau, chính phủ Nigeria giải cứu được những học sinh trong vụ bắt cóc trên.
Hồi tháng 8/2020, 7 học sinh và 1 cô giáo của một trường cấp hai ở bang Kaduna cũng đã bị bắt nhằm đòi tiền chuộc. Các con tin sau đó được trả tự do nhưng không rõ số tiền chuộc là bao nhiêu...
Có thể thấy, tình trạng bắt cóc đã diễn ra trong một thời gian dài ở Nigeria và nhóm khủng bố Boko Haram được xem là chủ mưu thực hiện nhiều vụ tiến công trường học và bắt cóc học sinh ở nước này.
Trong đó điển hình nhất là vụ bắt cóc 276 nữ sinh ở thị trấn Chibok thuộc bang Borno, vùng Đông Bắc Nigeria hồi năm 2014. Đến năm 2016, 20 nữ sinh được trả tự do nhờ nỗ lực của Hội Chữ thập đỏ. Một số khác trốn thoát hoặc được giải cứu.
Năm 2017, Boko Haram đã trả tự do cho ít nhất 80 nữ sinh. Sau đó, toàn bộ số nữ sinh Chibok còn lại đã được về nhà sau khi chính phủ Nigeria đồng ý phóng thích các phiến quân Boko Haram bị giam giữ.
Ngoài những vụ bắt cóc học sinh, những kẻ tiến công còn thường tổ chức bắt cóc tống tiền nhằm vào các tầng lớp người dân, ở mọi đối tượng, độ tuổi. Thậm chí, nhiều vụ việc ghi nhận các con tin là người lao động nước ngoài, người di cư và có nạn nhân đã bị giết hại...
Boko Haram - Thủ phạm nguy hiểm
Là quốc gia có nền kinh tế lớn thứ hai châu Phi, song Nigeria vẫn phải đối mặt các cuộc khủng hoảng nhân đạo trầm trọng bởi làn sóng bạo lực do Boko Haram gây ra.
Kể từ cuộc nổi dậy năm 2009 nhằm âm mưu thiết lập cái gọi là một "nhà nước Hồi giáo", nhóm phiến quân Boko Haram đã phát động các cuộc tiến công khủng bố đẫm máu ở các quốc gia thuộc lưu vực hồ Chad như Nigeria, Cameroon, Niger và Cộng hòa Chad, khiến ít nhất 36 nghìn người chết và hơn 2 triệu người phải rời bỏ nhà cửa đi lánh nạn, gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng trong khu vực.
Boko Haram đã sử dụng việc bắt cóc như một loại vũ khí, trong đó có hàng nghìn phụ nữ và bé gái cũng như nam giới trong độ tuổi đủ khả năng cầm súng tham chiến.
Hàng triệu người là nạn nhân của Boko Haram ở Đông Bắc Nigeria hiện sống trong cảnh cùng quẫn và hoàn toàn phụ thuộc nguồn viện trợ bên ngoài.
| Boko Haram được cho là nhóm khủng bố nguy hiểm và không dễ đối phó ở Tây Phi. (Nguồn: DT Next) |
Trước thực trạng đó, những năm qua Nigeria đã phải huy động lực lượng an ninh cho các chiến dịch tiêu diệt phiến quân và giải cứu những nạn nhân bị nhóm này bắt giữ.
Mặc dù các chiến dịch này đã giành được thành công đáng kể trong nỗ lực trấn áp Boko Haram khi đánh bật các phần tử thánh chiến ra khỏi rừng Sambisa, nơi Boko Haram có trại huấn luyện lớn nhất nước này, song mối đe dọa từ nhóm khủng bố vẫn lan rộng sang các nước trong khu vực.
Bị truy đuổi ráo riết ở nhiều khu vực của Nigeria, các tay súng Boko Haram đã chạy tới trú ẩn ở những khu vực biên giới giáp các nước láng giềng.
Cuộc chiến chống Boko Haram đặt Nigeria cũng như các nước trong khu vực trước thách thức lớn, nhất là sau khi nhóm này tuyên bố liên kết với tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) để mở rộng phạm vi và quy mô hoạt động.
Vốn là một nhóm cực đoan có tư tưởng bài xích văn hóa phương Tây và chống việc phương Tây hóa xã hội Nigeria, Boko Haram được cho là nhóm khủng bố nguy hiểm và không dễ đối phó ở Tây Phi.
Mặc dù có sự hiện diện của lực lượng an ninh đa quốc gia từ các nước thuộc lưu vực sông Chari, bao gồm cả Cộng hòa Chad và Cameroon, để chống Boko Haram, song nhóm khủng bố này tiếp tục các hành động bạo lực và giết người bừa bãi, trở thành nỗi ám ảnh lớn của người dân trong khu vực.
Boko Haram đã tiến hành hàng loạt vụ đánh bom liều chết ở các quốc gia thuộc lưu vực hồ Chad. Khu vực này luôn thường trực nỗi lo tái diễn các thảm kịch bắt cóc nữ sinh gây chấn động dư luận. Những năm gần đây, quy mô các vụ bắt cóc còn mở rộng sang cả các đối tượng người nước ngoài.
Trong bối cảnh bạo lực vẫn lan tràn trên cả nước khiến người dân Nigeria hết sức lo ngại, chính phủ Nigeria cũng bị cáo buộc hoạt động kém hiệu quả khi để tình trạng bạo lực gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân trong suốt thời gian dài.
Tình trạng khủng bố, bạo lực cực đoan và tội phạm có tổ chức leo thang đang đe dọa đẩy đất nước đông dân nhất châu Phi ngày một lún sâu vào bất ổn.
Vụ việc ở thị trấn Chibok và nhiều vụ bắt cóc gần đây cho thấy, Nigeria vẫn đang lúng túng trước sự lộng hành của các nhóm phiến quân, khủng bố.
Theo nhận định của BBC, chính phủ Nigeria chưa đủ năng lực quân sự để trấn áp sự nổi dậy của phiến quân và người dân đang dần mất niềm tin vào khả năng bảo đảm an ninh của chính quyền.
Tuần trước, Bộ trưởng Quốc phòng Nigeria Bashir Magashi đã phải gửi thông điệp kêu gọi người dân nước này tự bảo vệ bản thân trước các cuộc tiến công, bắt cóc của phiến quân: “Hãy tự bảo vệ bản thân và không được run sợ”.
Ngoài ra, chính phủ Nigeria đưa ra một số biện pháp ngăn chặn bạo lực như cấm mua bán súng đạn, trang bị thêm vũ khí cho lực lượng cảnh sát và quân đội…
Tuy nhiên, việc đối phó những nhóm khủng bố như Boko Haram gần như vẫn bất khả thi.
Giới chuyên gia an ninh cho rằng, giải pháp phù hợp nhất hiện nay là các cơ quan an ninh của Nigeria cần nâng cao trách nhiệm trong việc bảo vệ đất nước khỏi các phần tử tội phạm, đầu tư nhiều hơn cho công tác huấn luyện binh sĩ, cảnh sát và thúc đẩy năng lực tự phòng vệ của người dân.