NXB Giáo dục Việt Nam: Hành trình 68 năm đồng hành cùng sự nghiệp trồng người

Sách giáo khoa của NXB Giáo dục Việt Nam. (Nguồn: NXB Giáo dục Việt Nam)

Từ những cuốn Sách giáo khoa (SGK) đầu tiên vượt qua mưa bom bão đạn đến hệ sinh thái giáo dục số trong kỷ nguyên 4.0, hành trình của NXB Giáo dục Việt Nam là bản anh hùng ca về sự tận tụy và khát vọng tri thức.

Đưa ánh sáng tri thức đến mọi miền đất nước

Ra đời trong bối cảnh đất nước còn nhiều khó khăn, NXB Giáo dục Việt Nam đã tự xác định cho mình sứ mệnh trọng yếu, đó là bảo đảm cung ứng đầy đủ, kịp thời và chất lượng sách giáo khoa (SGK) cho học sinh và giáo viên trên khắp mọi miền Tổ quốc. Trong 68 năm qua, NXB Giáo dục Việt Nam luôn là người giữ lửa cho sự nghiệp giáo dục, bảo đảm dù ở bất cứ hoàn cảnh nào, SGK vẫn là hành trang không thể thiếu trên con đường học vấn của mỗi thế hệ người Việt.

Hành trình 68 năm này là minh chứng hùng hồn cho sự kiên định ấy. Từ những năm chiến tranh gian khó, SGK được in ấn và vận chuyển bí mật qua các chiến khu, hầm hào; đến thời kỳ đất nước thống nhất, vượt qua mọi trở ngại về địa lý, khí hậu để đưa tri thức lên tận vùng cao, hải đảo xa xôi. NXB Giáo dục Việt Nam luôn nỗ lực bằng mọi cách để cuốn sách đến tay người học đúng vào ngày khai trường.

Để thực hiện được cam kết “đầy đủ và kịp thời” này, NXB Giáo dục Việt Nam đã xây dựng và hoàn thiện một hệ thống in ấn, phát hành sách khổng lồ và chuyên nghiệp, trải dài từ Bắc vào Nam. Sự chủ động trong mọi khâu, từ biên tập, chế bản, in ấn, đến điều phối và phân phối, đã giúp NXB đối phó linh hoạt với những biến động thị trường, bảo đảm ổn định giá SGK, vốn là một yếu tố vô cùng quan trọng đối với sự công bằng xã hội trong giáo dục.

Đặc biệt, trong những giai đoạn đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, như việc triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018, NXB Giáo dục Việt Nam đã phát huy tối đa kinh nghiệm và năng lực để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, cung ứng hàng trăm triệu bản SGK mới, bảo đảm việc dạy và học diễn ra suôn sẻ trên toàn quốc. Sự bảo đảm về nguồn cung SGK không chỉ là trách nhiệm kinh doanh mà còn là trách nhiệm chính trị, văn hóa, góp phần vào sự ổn định và phát triển bền vững của quốc gia.

Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước cùng Tổng Bí thư Tô Lâm tới Belarus, Phu nhân Ngô Phương Ly (phải) đã gửi tặng Tủ sách tiếng Việt tới các em học sinh Việt Nam tại Belarus.

Đa dạng hóa sản phẩm trí tuệ

Không dừng lại ở vai trò là nhà cung ứng SGK, NXB Giáo dục Việt Nam đã mở rộng tầm nhìn, đa dạng hóa sản phẩm nhằm mục tiêu nâng cao dân trí và thúc đẩy xã hội học tập. Bên cạnh SGK, NXB Giáo dục Việt Nam còn phát triển nhiều sản phẩm khác có hàm lượng chất xám cao, từ sách chất lượng cao, sách điện tử, đến các ấn phẩm học liệu như bản đồ, tranh ảnh, đĩa...

Mảng sách chất lượng cao đã tạo nên một kho tàng tri thức quý giá, khẳng định uy tín học thuật của NXB. Nhiều bộ sách đã dự thi các Giải thưởng Sách Việt Nam và đạt được những giải thưởng cao quý như Giải Vàng, Giải Bạc sách hay. Có thể kể đến các bộ sách đồ sộ và giá trị như: Đại Nam thực lục, Việt Nam đất nước con người, Tinh hoa văn hoá Phương Đông, Bác Hồ với Giáo dục, cùng với các công trình nghiên cứu và học thuật quan trọng như Từ điển bách khoa Britannica (bản dịch tiếng Việt), Từ điển Việt-Lào, Từ điển Lào-Việt...

Sự ra đời của những bộ sách này không chỉ làm giàu thêm đời sống văn hóa, học thuật của đất nước mà còn có sức ảnh hưởng sâu rộng trong xã hội. Điển hình là sự kiện ra mắt bộ sách "La Sơn Yên Hồ Hoàng Xuân Hãn" (3 tập) vào năm 1999, được bình chọn là một trong 10 sự kiện văn hóa nổi bật của đất nước năm đó. Thành tựu gần đây nhất là bộ sách "Chào Tiếng Việt" (tập 1 và 2) đã xuất sắc đạt Giải A - Giải thưởng Sách quốc gia năm 2023, khẳng định năng lực biên tập và giá trị nội dung vượt trội của NXB Giáo dục Việt Nam.

Nhằm vinh danh và lan tỏa tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người đặt nền móng cho nền giáo dục hiện đại Việt Nam, trong năm 2025, Nhà xuất bản (NXB) Giáo dục Việt Nam đã kịp thời ra mắt hai cuốn sách giá trị: “Bác Hồ ở Thái Lan” (song ngữ Việt-Thái) và “Bác là Hồ Chí Minh”. Cuốn sách Bác Hồ ở Thái Lan đã được NXB Giáo dục Việt Nam phối hợp với Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Khon Kaen (Thái Lan) tổ chức giới thiệu tại Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Udon Thani. Sự kiện không chỉ có ý nghĩa giáo dục sâu sắc đối với thế hệ trẻ về cuộc đời, sự nghiệp của Bác mà còn góp phần vun đắp tình hữu nghị truyền thống tốt đẹp, bền chặt giữa hai dân tộc Việt Nam và Thái Lan.

Những bộ sách chất lượng cao này với giá trị bền vững, có sức lan tỏa, góp phần nâng cao dân trí đã và đang khẳng định thương hiệu và uy tín ngày càng cao của NXB Giáo dục Việt Nam trong lòng công chúng.

Ông Nguyễn Tiến Thanh, Chủ tịch HĐTV, Tổng giám đốc NXB Giáo dục Việt Nam và ông Nguyễn Chí Thanh, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Giải pháp doanh nghiệp Viettel trao đổi văn bản thoả thuận hợp tác giữa hai đơn vị. (Nguồn: NXB Giáo dục Việt Nam)

Chăm lo cho giáo dục miền núi và vùng dân tộc

Bên cạnh các dự án sách quốc gia, NXB Giáo dục Việt Nam luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho giáo dục miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số, coi đây là một phần không thể tách rời trong sứ mệnh phục vụ giáo dục của mình. Trong suốt 68 năm qua, mảng sách dân tộc luôn được chăm lo, đầu tư.

Nhiều bộ sách học tiếng dân tộc đã được biên soạn và xuất bản, bao gồm tiếng Mông, tiếng Khmer, tiếng Thái, tiếng Bahnar, tiếng Chăm và nhiều ngôn ngữ khác. Các bộ SGK dạy tiếng dân tộc, sách dạy tiếng Việt cho học sinh dân tộc, sách tham khảo song ngữ, đã trở thành công cụ quý giá.

Những ấn phẩm này mang ý nghĩa kép: Một mặt, chúng giúp các thế hệ học sinh dân tộc học giỏi hơn tiếng phổ thông, nắm vững tri thức để phát triển nhân cách, trí tuệ, phấn đấu trở thành người công dân có ích cho quê hương, đất nước. Mặt khác, chúng còn là những phương tiện, là cẩm nang để lưu giữ, phát triển bản sắc và truyền thống văn hóa dân tộc. Việc bảo tồn ngôn ngữ qua sách vở chính là góp phần vào sự nghiệp giáo dục và phát triển bền vững của miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, bảo đảm không một ai bị bỏ lại phía sau trên hành trình tiếp cận tri thức.

Ông Nguyễn Tiến Thanh, Chủ tịch HĐTV, Tổng giám đốc NXB Giáo dục Việt Nam. (Nguồn: NXB Giáo dục Việt Nam)

Chuyển đổi số - Vươn tới hệ sinh thái giáo dục thông minh

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và kỷ nguyên công nghệ 4.0, NXB Giáo dục Việt Nam đã không ngừng mở rộng hoạt động hợp tác quốc tế và tiến hành chuyển đổi số một cách mạnh mẽ.

NXB Giáo dục Việt Nam triển khai các hoạt động hợp tác quốc tế theo hướng thiết thực, hiệu quả, giúp hình thành và mở rộng mối quan hệ hợp tác, trao đổi kinh nghiệm trong lĩnh vực xuất bản, in, phát hành. Các hoạt động bao gồm: Tổ chức các đoàn công tác học tập, trao đổi chuyên môn, ký kết thỏa thuận hợp tác song phương, tham dự các hội chợ và triển lãm sách quốc tế lớn. Việc khảo sát thị trường sách và học liệu điện tử, hợp tác xuất bản và giao dịch bản quyền xuất bản phẩm giáo dục đã giúp NXB Giáo dục Việt Nam tiếp cận những xu hướng giáo dục tiên tiến của thế giới, đồng thời giới thiệu các sản phẩm và thương hiệu của mình đến với bạn bè quốc tế, khẳng định vị thế của ngành xuất bản giáo dục Việt Nam.

Để đáp ứng nhu cầu đa dạng và ngày càng tăng của bạn đọc trong kỷ nguyên 4.0, NXB Giáo dục Việt Nam đang thực hiện việc chuyển đổi số mạnh mẽ, xây dựng một hệ sinh thái giáo dục thông minh.

Hiện tại, NXB Giáo dục Việt Nam đã ký thỏa thuận hợp tác chiến lược với các đơn vị công nghệ hàng đầu như MobiFone, Viettel Solutions… Mục tiêu của sự hợp tác này là xây dựng hệ sinh thái giáo dục số toàn diện, số hóa SGK và học liệu, triển khai hệ thống quản lý giáo dục thông minh (SMART Education), góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập trên cả nước. Việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào quy trình xuất bản, phát hành và cung ứng học liệu không chỉ giúp tối ưu hóa hoạt động của NXB Giáo dục Việt Nam mà còn mang lại trải nghiệm học tập mới mẻ, tiện lợi và cá nhân hóa cho học sinh, giáo viên.

Sự kết hợp giữa công nghệ hiện đại và những giá trị truyền thống, cốt lõi sẽ giúp các sản phẩm của NXB Giáo dục Việt Nam đến gần hơn với mọi đối tượng bạn đọc, vượt qua mọi rào cản địa lý để đem lại ánh sáng tri thức cho tất cả mọi người.

Nhìn lại chặng đường 68 năm đã qua, NXB Giáo dục Việt Nam có quyền tự hào vì đã đóng góp một phần công sức to lớn vào sự nghiệp giáo dục nước nhà, để lại những dấu ấn sâu đậm trong ký ức của nhiều thế hệ học sinh, giáo viên và bạn đọc.

Ghi nhận những kết quả nổi bật và những đóng góp không mệt mỏi cho sự nghiệp trồng người, Đảng và Nhà nước đã trao tặng cho NXB Giáo dục Việt Nam nhiều huân chương và danh hiệu cao quý. Trong đó có Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập hạng nhất, Huân chương Lao động hạng nhất, cùng nhiều cờ thi đua, bằng khen từ Chính phủ và các bộ, ban, ngành. Đặc biệt, NXB Giáo dục Việt Nam cũng nhận được những phần thưởng cao quý từ Nhà nước và Chính phủ Lào, thể hiện mối quan hệ hợp tác bền chặt và sự lan tỏa ảnh hưởng tích cực ra quốc tế.

Phát huy bề dày truyền thống vẻ vang và tinh thần đổi mới sáng tạo trong thời đại mới, NXB Giáo dục Việt Nam sẽ tiếp tục khẳng định vị thế là Nhà xuất bản chủ lực, chuyên ngành của ngành giáo dục. Với chiến lược tập trung vào chất lượng nội dung, đa dạng hóa sản phẩm trí tuệ và đẩy mạnh chuyển đổi số, NXB Giáo dục Việt Nam đang từng bước kiến tạo tương lai giáo dục Việt Nam, xứng đáng với sự tin yêu và kỳ vọng của các thế hệ học sinh, giáo viên và toàn xã hội.

Trong hành trình sắp tới, NXB Giáo dục Việt Nam không chỉ là người mang sách, mà còn là người kiến tạo các nền tảng tri thức số, tiếp tục cống hiến cho sự nghiệp nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài, xây dựng một xã hội học tập rộng lớn, góp phần đưa Việt Nam vững bước hội nhập và phát triển.

Phát biểu mới đây, ông Nguyễn Tiến Thanh, Chủ tịch HĐTV, Tổng giám đốc NXB Giáo dục Việt Nam, nhấn mạnh rằng đất nước đang bước vào kỷ nguyên mới của chuyển đổi số, tri thức mở và giáo dục lấy người học làm trung tâm. Trong bối cảnh đó, vai trò của NXB Giáo dục Việt Nam càng trở nên quan trọng, không chỉ làm sách mà còn xây dựng hệ sinh thái học liệu; không đứng trên bục giảng nhưng hiện diện trong từng lớp học; không trực tiếp truyền đạt bài học nhưng những trang sách do chúng ta tạo ra trở thành công cụ giúp giáo viên truyền đạt tri thức và khơi nguồn cảm hứng.

"Mỗi cuốn sách giáo khoa, mỗi bộ tài liệu được xuất bản không đơn thuần là sản phẩm của quy trình nghiệp vụ; chúng là kết quả của trí tuệ tập thể, là kết tinh của nỗ lực, của trách nhiệm và của niềm tin rằng mọi trẻ em đều xứng đáng có cơ hội học tập công bằng", ông Nguyễn Tiến Thanh nhấn mạnh.