P4G 2021: Cam kết mạnh mẽ hướng tới phục hồi xanh và phát triển bền vững

Hội nghị Thượng đỉnh Đối tác vì Tăng trưởng xanh và Mục tiêu toàn cầu 2030 (P4G) năm 2021 diễn ra ngày 30-31/5 theo hình thức trực tuyến dưới sự chủ trì của Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in. Đoàn Việt Nam do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chínhdẫn đầu đã có nhiều đóng góp tích cực, trách nhiệm vào Hội nghị.

Nguy cơ đe dọa cả hành tinh

Trong phiên đối thoại cấp cao tối 31/5 tại Hội nghị, sử dụng “công nghệ video mapping” (kết hợp công nghệ 3D và kỹ xảo làm phim), nước chủ nhà Hàn Quốc đã mang lại cho những người tham dự hình ảnh sống động như thật của những bãi biển cát trải dài, vùng đầm lầy Vịnh Suncheonman ở tỉnh Jeollanam-do và các bãi bùn – cùng lời cảnh báo của Bộ Môi trường Hàn Quốc rằng những khu vực này có thể sẽ biến mất do tác động của biến đổi khí hậu.

Và đó chỉ là một phần nhỏ trong bức tranh rộng lớn toàn cầu. Theo báo cáo mới nhất của Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO), năm 2020, nồng độ khí thải gây hiệu nhà kính như CO2, methane và NO2, tiếp tục tăng dù lượng khí thải đã giảm do tác động của đại dịch Covid-19. Trong khi đó, theo Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), lượng khí thải CO2 trong năm 2021 sẽ tăng 5% lên mức 33 tỷ tấn, nhu cầu tiêu thụ than đá sẽ tăng 4,5%, cao nhất kể từ năm 2014, đặt hành tinh trên đà tiếp tục ấm lên trong nhiều thế hệ tới bởi CO2 tồn tại rất lâu trong khí quyển.

Thực tế cho thấy, 6 năm liên tiếp kể từ năm 2015 đều là những năm nóng nhất trong lịch sử. Tháng 9/2020, Trái đất ghi nhận mức nhiệt cao hơn thời kỳ tiền công nghiệp khoảng 1,3 độ C - dấu hiệu đáng báo động bởi mức nhiệt này gần với ngưỡng 1,5 độ C vốn được cảnh báo là có thể gây ra những tác động nghiêm trọng.

Những dự báo tồi tệ nhất về tác động của sự ấm lên toàn cầu đang trở thành hiện thực, khi các hiện tượng như nắng nóng khắc nghiệt, cháy rừng, lũ lụt… đã ảnh hưởng đến hàng triệu người, đồng thời kết hợp với những hiểm hoạ đối với sức khỏe, an ninh và ổn định kinh tế do đại dịch Covid-19 gây ra.

Trước thực trạng này, IEA đã cảnh báo nếu các nước không nhanh chóng có hành động quyết liệt để cắt giảm lượng khí thải carbon theo tinh thần của Hiệp định Paris - theo đó đến cuối thế kỷ này, hầu hết các quốc gia sẽ phải giảm đáng kể lượng khí thải các-bon để hạn chế mức nhiệt tăng toàn cầu ở ngưỡng thấp hơn 1,5 đến 2 độ C - thì tình hình sẽ còn tồi tệ hơn.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cũng khẳng định, năm 2021 phải là năm hành động để ngăn chặn những hậu quả "thảm khốc" của biến đổi khí hậu.

Chung tay hành động

Thế giới đang đối mặt với những thách thức chưa từng có, hơn lúc nào hết cần chung tay hành động nhằm ứng phó biến đổi khí hậu và phục hồi xanh. Và Hội nghị P4G năm 2021 với chủ đề “Phục hồi xanh bao trùm hướng tới mục tiêu trung hòa các-bon” do Hàn Quốc chủ trì là một trong những nỗ lực đó.

Các đại biểu đã tập trung thảo luận ba vấn đề cấp bách trong giai đoạn hiện nay: phục hồi xanh từ đại dịch Covid-19, nỗ lực của cộng đồng quốc tế đạt mục tiêu trung hoà cacbon đến năm 2050 và tăng cường hành động vì khí hậu và tạo thuận lợi cho hợp tác công-tư.

Hội nghị đã nhất trí thông qua Tuyên bố Seoul gồm 14 điểm, khẳng định cam kết chính trị mạnh mẽ của các nhà lãnh đạo P4G và các đối tác, đồng thời đưa ra những định hướng, giải pháp lớn nhằm phục hồi xanh, ứng phó biến đổi khí hậu và phát triển bền vững, bao trùm, hướng tới mục tiêu trung hòa các-bon.

Nổi bật là quản lý nguồn nước bền vững, thông minh; đẩy mạnh chuyển đổi năng lượng, phát triển năng lượng tái tạo, ứng dụng công nghệ hydro; xây dựng nông nghiệp bền vững gắn với bảo đảm an ninh lương thực; phát triển thành phố xanh thông minh; đẩy mạnh chuyển đổi sang “xã hội không rác thải”; tăng cường hỗ trợ chuyển đổi xanh tại các nước đang phát triển gắn với cung cấp tài chính, công nghệ, bảo vệ các nhóm dễ tổn thương.

Trong số các biện pháp cụ thể được trích dẫn trong Tuyên bố Seoul có việc loại bỏ dần các nhà máy nhiệt điện than hiện có, ngừng tài trợ xây dựng các nhà máy này ở nước ngoài, thúc đẩy việc sử dụng hydro sạch… Các bên dự Hội nghị cũng nhất trí tăng cường hợp tác thực hiện Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, tái khẳng định mục tiêu hạn chế mức tăng nhiệt độ Trái đất dưới 2 độ C, hướng tới mục tiêu tăng trong phạm vi 1,5 độ C so với mức tiền công nghiệp.

Phát biểu tại Phiên thảo luận cấp cao với tư cách thành viên sáng lập, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đưa ra 6 giải pháp quan trọng:

Thứ nhất, phục hồi xanh, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn cần được triển khai quyết liệt ở cấp độ quốc gia, khu vực và toàn cầu, trong đó khuôn khổ chung là các SDGs của Liên hợp quốc và Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu.

Thứ hai, chuyển đổi xanh cần có lộ trình phù hợp, tính đến điều kiện và năng lực khác nhau của các quốc gia. Các nước phát triển cần tiếp tục tiên phong thực hiện cam kết về giảm phát thải, đồng thời hỗ trợ về tài chính, công nghệ và thể chế cho các nước đang phát triển và các nước bị ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu.

Thứ ba, quan tâm xây dựng thể chế để khuyến khích sự hưởng ứng và tham gia của tất cả các chủ thể trong xã hội, nhất là doanh nghiệp và người dân, thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa các dự án công - tư trong tăng trưởng xanh.

Thứ tư, nâng cao năng lực chủ động thích ứng của những nơi chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, thúc đẩy hợp tác quốc tế trong quản lý, sử dụng bền vững nguồn nước xuyên biên giới, góp phần bảo đảm an ninh lương thực, an ninh nguồn nước của khu vực và thế giới.

Thứ năm, ngăn chặn, đẩy lùi và giải quyết cơ bản đại dịch Covid-19, tăng cường hỗ trợ cung cấp các nguồn vaccine, hợp tác đi lại và duy trì ổn định chuỗi cung ứng toàn cầu, thúc đẩy thương mại - đầu tư quốc tế.

Cuối cùng là nêu cao tinh thần đoàn kết, trách nhiệm, tôn trọng vì lợi ích chung của toàn nhân loại, bảo đảm môi trường quốc tế hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển.

Hội nghị đánh giá rất cao phát biểu của Thủ tướng Chính phủ đưa ra thông điệp rõ ràng, nhất quán, khẳng định chủ trương xuyên suốt của Việt Nam trong phát triển bền vững, ứng phó biến đổi khí hậu với phương châm kiên quyết không chấp nhận mô hình “tăng trưởng trước, dọn dẹp sau”, không chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần mà phải hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội và môi trường sống của người dân.

Hội nghị Thượng đỉnh P4G 2021 đã thành công tốt đẹp, tạo động lực mới trong việc thống nhất nhận thức, chia sẻ trách nhiệm, chung tay ứng phó biến đổi khí hậu và thực hiện mục tiêu xanh toàn cầu.

Cùng với Hội nghị Thượng đỉnh về Biến đổi khí hậu do Mỹ chủ trì ngày 22/4/2021, những cam kết mạnh mẽ tại Hội nghị là nền tảng quan trọng, thúc đẩy quyết tâm và cam kết của cộng đồng quốc tế chuẩn bị cho Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP26) vào tháng 11 tới.

Việt Nam – thành viên tích cực

Diễn đàn P4G được hình thành năm 2017 trên cơ sở sáng kiến của Chính phủ Đan Mạch, tiền thân là Diễn đàn Tăng trưởng xanh toàn cầu (3GF). Đây là một cơ chế toàn cầu, thảo luận các giải pháp tăng trưởng xanh, góp phần thực hiện Mục tiêu phát triển bền vững 2030 (SDGs).

Việt Nam là một trong 7 thành viên sáng lập và là đối tác chính thức của P4G. Đến nay, diễn đàn P4G có 12 quốc gia thành viên gồm: Đan Mạch, Chile, Mexico, Việt Nam, Hàn Quốc, Ethiopia, Kenya, Colombia, Hà Lan, Bangladesh, Indonesia và Nam Phi cùng sự tham gia của hơn 90 quốc gia, các tổ chức quốc tế và nhiều tập đoàn, doanh nghiệp khắp thế giới…

Ngoài việc tham gia diễn đàn P4G, thời gian qua, Việt Nam đã chủ động, tích cực đóng góp vào nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế về ứng phó với biến đổi khí hậu và phục hồi xanh như tham gia vào các cơ chế đa phương về khí hậu, lồng ghép các nội dung ứng phó biến đổi khí hậu vào các văn kiện chính thức.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tham dự và phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh về Biến đổi khí hậu hồi tháng 4, với cam kết hành động quyết liệt để ứng phó toàn diện với biến đổi khí hậu. Trước đó, đề án “Phát triển các đô thị Việt Nam ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021-2030” đã được phê duyệt và đưa vào thực hiện.

Sự tham gia của Việt Nam tại Hội nghị Thượng đỉnh P4G năm nay tiếp tục khẳng định đóng góp có trách nhiệm của Việt Nam trong thúc đẩy phát triển bền vững, tăng trưởng xanh, ứng phó biến đổi khí hậu; đồng thời thúc đẩy hợp tác quốc tế, trong những vấn đề ưu tiên của Việt Nam: phát triển bền vững, đầu tư, thương mại, môi trường, năng lượng tái tạo, thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững, ứng phó biến đổi khí hậu ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.