Pháp chống biến đổi khí hậu thế nào?

Ba cấp độ, năm ưu tiên

Từ đầu những năm 1990, Chính phủ Pháp đã coi biến đổi khí hậu là một trong những vấn đề trọng tâm cần giải quyết. Vì thế, từ lâu, nước này đã thực hiện chính sách chống lại biến đổi khí hậu ở ba cấp độ: quốc gia, khu vực và quốc tế.

Ở cấp quốc gia, Pháp đặc biệt chú ý đến năng lượng ít khí thải carbon và khuyến khích các ngành sản xuất nỗ lực cải tiến công nghệ để xanh, sạch hơn. Ở cấp khu vực, Pháp luôn đi đầu trong việc xây dựng chính sách của Liên minh châu Âu nhằm đạt được các mục tiêu phát triển bền vững và giảm khí thải. Ở mức độ quốc tế, Pháp là một trong các quốc gia nỗ lực trợ giúp và khuyến khích các nước khác trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, hướng tới phát triển năng lượng xanh, bền vững. Hội nghị thượng đỉnh Liên hợp quốc COP21, tổ chức tại Pháp hồi cuối năm 2015, với việc ký kết Hiệp ước Paris về biến đổi khí hậu, đã thể hiện rõ vai trò của "đất nước hình lục lăng" trong cuộc chiến toàn cầu chống lại hiện tượng này.

Trên thực tế, hàng năm, quốc gia chiếm 4% tổng GDP thế giới chỉ thải ra 1% lượng khí gây hiệu ứng nhà kính toàn cầu. Do đó, Pháp được coi là một trong những nước công nghiệp phát triển với lượng khí thải hàng năm trên đầu người ít nhất thế giới. Đây là kết quả của chính sách tập trung vào năng lượng nguyên tử và cắt giảm khí gây hiệu ứng nhà kính đã được thực hiện từ lâu ở Pháp.

Theo các nhà khoa học Pháp, nhiệt độ tại đây đã tăng lên 1°C so với một thế kỷ trước. Điều này gây tác hại đến môi trường tự nhiên như sự suy thoái của các rừng thông, mực nước biển dâng, hiện tượng bão tố xảy ra thường xuyên hơn... Không chỉ thế, biến đổi khí hậu có tác động xấu đến cả ngành công nghiệp sản xuất rượu vang vốn nổi tiếng của Pháp, vì nhiệt độ tăng làm lượng đường trong nho cao hơn, dẫn đến nồng độ cồn trong rượu tăng.

Chính vì thế, nước Pháp không ngừng nỗ lực đẩy mạnh hiệu quả của cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Tại Hội nghị COP 21, Pháp đã cam kết đưa phát triển bền vững vào mọi chính sách phát triển quốc gia, với năm ưu tiên gồm: phát triển nền kinh tế tuần hoàn với khả năng tái tạo rác thải cao; chuyển giao nghề nghiệp; chính sách liên quan đến môi trường nước; chính sách đa dạng sinh vật biển và đại dương; giáo dục về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Quyết định táo bạo

Từ khi ông Emmanuel Macron lên nắm quyền Tổng thống, nước Pháp đã có thêm những động thái rất quan trọng và ý nghĩa trong cuộc chiến toàn cầu chống lại biến đổi khí hậu.

Trước hết, vị Tổng thống trẻ tuổi nhất trong lịch sử nước Pháp đã tuyên bố rộng rãi trên truyền thông rằng Paris luôn mở cửa đón nhận các nhà khoa học trên khắp thế giới, đặc biệt là những người làm công tác nghiên cứu khí hậu. Tổng thống Macron đưa ra lời mời trên sau khi người đồng cấp Donald Trump quyết định rút Mỹ khỏi Hiệp định Paris năm 2015 về biến đổi khí hậu. “Giờ đây, Pháp là đất nước của các bạn”, ông Macron đã đăng tải thông điệp này trên mạng xã hội Facebook, cùng với từ khóa “ScienceMarche” (khoa học luôn vận động). Theo ông Macron, nếu không chống lại biến đổi khí hậu thì sẽ có nhiều nguy cơ dẫn đến di dân diện rộng, chiến tranh, đói kém, mất mùa... – một thế giới đầy nguy hiểm.

Tuy nhiều người cho rằng Pháp không chi ngân sách cho nghiên cứu khoa học bằng Mỹ nên không có nhiều hấp dẫn đối với các nhà khoa học ở xứ cờ hoa, nhưng thực tế đã chứng minh điều ngược lại. Tạp chí Nature (Anh) cho biết dù Pháp cắt giảm ngân sách cho nghiên cứu, không thiếu các nhà khoa học đặc biệt quan tâm tới chương trình hành động chống biến đổi khí hậu của ông Macron và có rất nhiều người xin làm việc tại Pháp. Theo Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp (CNRS), đến nay đã có khoảng 1.000 nhà khoa học đến từ 97 quốc gia, trong đó có một nửa là người Mỹ,​ đáp lại lời mời của ông Macron.  CNRS cho biết đã có 154 nhà khoa học đáp ứng các tiêu chí đặc thù cần thiết và được mời nộp hồ sơ ứng viên. Giữa tháng Sáu vừa qua, Chính phủ Pháp cũng thông báo chi 30 triệu Euro cho chương trình "Make our planet great again" (Làm cho hành tinh chúng ta vĩ đại trở lại). 

Một điều đáng chú ý nữa là trong tháng Bảy, Bộ trưởng Môi trường Pháp Nicolas Hulot – một nhà hành động vì môi trường nổi tiếng - đã đưa ra chương trình bảo vệ môi trường của Chính phủ mới. Điều đặc biệt trong chương trình là Pháp, nước của các nhãn hiệu ô tô hàng đầu thế giới như Citroën DS, Renault Escape hay Peugeot 205 GTi, sẽ ngưng bán các loại xe chạy bằng xăng hoặc dầu diesel từ năm 2040. Quyết định táo bạo này khiến nhiều người kinh ngạc vì ngành sản xuất ô tô đóng vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế Pháp. Rõ ràng là cam kết đầu tư phát triển các loại ô tô chạy bằng điện của nước Pháp có ý nghĩa to lớn, thúc đẩy và khuyến khích các quốc gia khác có động thái mạnh mẽ hơn để chống lại biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường. Đáng chú ý, thời điểm nước Pháp đưa ra tuyên bố trên cũng rất phù hợp. Đầu tháng Bảy, hãng sản xuất ô tô Thụy Điển Volvo đã thông báo ý định tập trung sản xuất các loại xe chạy điện hoặc xe hybrid từ năm 2019.

Tuy nhiên, có nhiều câu hỏi đặt ra đối với quyết định giảm xe chạy bằng xăng và dầu diesel của nước Pháp. Sau năm 2040, việc bán một chiếc xe truyền thống như thế này ở Pháp có bị coi là vi phạm pháp luật hay không? Nhập khẩu xe loại này có bị coi là buôn lậu? Và xe hybrid sẽ được quy định trong luật thế nào, trong khi loại xe này vẫn có thể chạy bằng xăng hoặc dầu? Nhiều chuyên gia đánh giá khi chính sách mới được thực hiện, nước Pháp có thể sẽ nới lỏng lệnh cấm hơn. Một số người khác lại cho rằng, ngành sản xuất ô tô sẽ phản ứng dữ dội với quyết định trên. Song thực tế, tuyên bố của Chính phủ Pháp lại không gây ra phản ứng bất bình ở các nhà sản xuất ô tô của nước này. Các công ty hoặc coi lệnh cấm còn quá mù mờ và chung chung hoặc họ tin tưởng hoàn toàn có thể vượt qua thử thách này để vươn lên hàng đầu trong việc sản xuất ô tô “sạch”.

Có thể thấy, nước Pháp có chính sách thông suốt, nhất quán trong lĩnh vực bảo vệ môi trường nói chung và chống lại biến đổi khí hậu nói riêng. Nhờ đó, Pháp đang vươn lên dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực này. Sự thành công của nước Pháp chắc chắn sẽ là động lực lớn thúc đẩy các quốc gia khác hành động tích cực hơn để bảo vệ Trái đất.